“Denemarken staat bekend als het “gelukkigste land ter wereld”. Het stereotype is dat van een semi-socialistisch paradijs waar de gezondheidszorg gratis is, studenten door de overheid worden betaald om naar de universiteit te gaan en het nationale tijdverdrijf het knuffelen voor een knapperend haardvuur is met een glas rode wijn en een goed boek. In 2017 werd Denemarken van de eerste plaats in het World Happiness Report gestoten door buurland Noorwegen, maar de Denen hebben drie van de afgelopen vijf jaar de eerste plaats op de geluksranglijst ingenomen.
De Noordse landen hebben de wereldranglijst van gelukslanden gedomineerd sinds het eerste World Happiness Report in 2012 uitkwam, en dit jaar is niet anders. Alle vijf Scandinavische landen (Denemarken, Finland, IJsland, Noorwegen en Zweden) staan in de top 10 op basis van zes belangrijke criteria: vrijheid, vrijgevigheid, gezondheid, sociale steun, inkomen en betrouwbaar bestuur. Hoewel het BBP in de Verenigde Staten hoger is dan in alle Scandinavische landen, staan de Amerikanen nog steeds op de veertiende plaats van gelukkigste mensen op aarde.
Waarom winnen die LEGO-spelende, gebak-etende Denen de geluksrace eigenlijk? We namen contact op met Helen Russell, auteur van The Year of Living Danishly: Uncovering the Secrets of the World’s Happiest Country, om de primeur te krijgen van een levenslange Londense die vijf jaar geleden naar Denemarken verhuisde en onverwachts viel voor de stoïcijnse, comfortminnende cultuur. Hier zijn Russells vijf redenen waarom Denen gelukkiger zijn dan jij.
Advertentie
Denen vertrouwen elkaar
“In enquêtes zegt 79 procent van de Denen dat ze de meeste mensen vertrouwen. Ik vertrouw 79 procent van mijn directe familie niet,” grapt Russell, die in 2013 van Londen naar Denemarken verhuisde toen haar man een baan kreeg – waar anders? – bij LEGO.
Waar komt dat gevoel van vertrouwen vandaan? De kleine bevolking van Denemarken (minder dan 6 miljoen) en de culturele homogeniteit hebben er iets mee te maken, maar het Deense gevoel van vertrouwen reikt ver, van buren tot de overheid. Russell zegt dat de meeste Denen hun autodeuren of voordeuren niet op slot doen. Ze is eraan gewend geraakt dat bezorgers zomaar in haar hal verschijnen met een pakje.
Trouwen is geen aangeboren Deense eigenschap, geeft Russell toe. Het wordt onderwezen op scholen en aangeleerd door de dagelijkse omgang met betrouwbare en ontvankelijke instellingen. In “The Year of Living Danishly,” sprak Russell met politicoloog Peter Thisted Dinesen van de Universiteit van Kopenhagen, die ontdekte dat zelfs immigranten uit “low-trust” landen die in Denemarken zijn opgeleid, snel Deense niveaus van vertrouwen aannemen. “Dit idee van vertrouwen is cruciaal,” zegt Russell. “
Advertentie
De Deense verzorgingsstaat werkt
De Denen betalen een van de hoogste inkomstenbelastingen ter wereld – 45 procent voor een gemiddeld Deens jaarinkomen van 43.000 dollar en 52 procent voor mensen die meer dan 67.000 dollar verdienen. Maar in ruil voor het betalen van de helft van hun inkomen, krijgt elke Deen gratis gezondheidszorg, gratis onderwijs op de lagere school (studenten krijgen zelfs 900 dollar per maand), sterk gesubsidieerde kinderopvang en royale werkloosheidsuitkeringen. In enquêtes zeggen negen van de tien Denen dat ze graag hun exorbitante belastingen betalen.
“De reden achter de grote steun voor de welvaartsstaat in Denemarken is het besef dat het welvaartsmodel onze collectieve rijkdom omzet in welzijn,” schrijft Meik Wiking, chief executive officer van het Deense Happiness Research Institute. “We betalen geen belasting. We investeren in onze samenleving. We kopen levenskwaliteit.”
Als je in Denemarken je baan verliest, is dat niet per se een groot probleem. Werkloosheid is zelfs in het systeem ingebouwd. Dankzij het zogeheten “flexicurity-model” hebben werkgevers in Denemarken veel meer vrijheid om werknemers te ontslaan, omdat er overheidsprogramma’s zijn om werknemers om te scholen en ze beter voor te bereiden op de arbeidsmarkt. Volgens Russell zorgen sterke vakbonden ook voor een gegarandeerd vangnet, met werkloosheidsuitkeringen die tot twee jaar kunnen duren.
Denemarken heeft ook een van de meest genereuze pensioenstelsels ter wereld, waarbij de 65-plussers worden verzorgd door een combinatie van een door de staat gefinancierd pensioen en particuliere, door de werkgever gefinancierde pensioenprogramma’s. Nogmaals, als je je niet voortdurend zorgen hoeft te maken over hoe je je pensioen gaat betalen, voel je je minder angstig en zekerder. Met andere woorden: gelukkiger.
Advertentie
Duitsers werken minder en brengen meer tijd door met hun gezin
“Evenwicht tussen werk en privé” is in Denemarken niet alleen een modewoord, het is een manier van leven. Deense werknemers werken met 1.412 uur per jaar het op een na minste van alle landen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Als de Denen alle 52 weken per jaar zouden werken, zou dat gemiddeld slechts 27 uur per week zijn, maar aangezien de meeste Deense werkgevers ten minste vijf weken betaalde vakantie bieden, zegt Russell dat het werkelijke aantal dichter bij 33 uur per week ligt. Maar toch, 33 uur per week?
““Als gezin zijn we lichtelijk verontwaardigd als mijn man pas om 17.30 uur thuiskomt,” zegt Russell, die met zwangerschapsverlof is en een tweeling van 3 maanden heeft. “In Londen zagen we elkaar nauwelijks.”
Over ouderschapsverlof gesproken: Denemarken heeft weer een van de meest genereuze beleidsmaatregelen ter wereld. De regering verplicht alle werkgevers om maximaal 52 weken verlof aan te bieden – voor zowel de moeder als de vader – en de staat geeft geldelijke steun voor maximaal 32 weken.
Voor al die vrije tijd die Deense werknemers opnemen, lijkt de economische productiviteit er niet onder te lijden. Volgens de OESO-berekeningen van de arbeidsproductiviteit (BBP per gewerkt uur) staat Denemarken ruim boven grotere economieën als Duitsland, Japan en de Verenigde Staten. Russell schrijft een andere werkcultuur toe.
“Er heerst een idee dat je hard werkt, het werk afkrijgt en dan naar huis gaat. Denen verspillen op kantoor geen tijd aan Facebook”, zegt Russell. “Je baas vertrouwt erop dat je je werk goed doet, dus je hebt alle flexibiliteit om thuis te werken of je eigen schema te kiezen.”
Advertentie
Denen scheppen niet op
Er bestaat een ongeschreven wet in de Deense cultuur die Janteloven of “de wet van Jante” wordt genoemd, gebaseerd op een populaire satirische roman uit de jaren dertig van de vorige eeuw. De geest van Janteloven is “doe niet alsof je beter, slimmer of rijker bent dan een ander.”
Hoewel Janteloven zijn grip in het kosmopolitische Kopenhagen enigszins heeft verloren, zegt Russell, wordt het nog steeds door de gemiddelde Denen geleefd (je zou zelfs kunnen stellen dat “gemiddeld” zijn het doel is).
“Niet opscheppen. Niemand is beter dan een ander. Iedereen is gelijk,” zegt Russell, die eraan toevoegt dat je zelfs rijke Denen niet in mooie auto’s ziet rijden of in opzichtige huizen ziet wonen. “
Niet alleen zijn er minder uiterlijke tekenen van succes of strijd, maar mislukking is in Denemarken ook geen vier-letter-woord, zegt Russell. Omdat de Denen zo’n sterk vangnet hebben, is het financiële risico van een mislukking niet zo groot, zodat mensen zich vrij voelen om nieuwe dingen te proberen. Als het niet lukt, is er geen groot verlies.
Advertentie
Denen leven hygge-ly
Om echt te begrijpen wat Denen drijft en waarom ze zo verdomd gelukkig zijn, moet je hygge begrijpen. Uitgesproken als “hyoo-geh,” is het bijna religieuze Deense geloof in eenvoudig en “gezellig” leven omringd door familie en vrienden. Russell zegt dat hygge meer is dan alleen een knapperend houtvuur en een pyjama, het is alles wat je een diep, zielverwarmend plezier geeft. Dat kan het delen van een maaltijd met vrienden zijn, het lezen van de zondagskrant, of ja, het spelen met LEGO’s.
Russell zegt dat de Denen “onthutst en verbijsterd” zijn dat hygge een trendy zelfhulp-rage is geworden. Een snelle zoektocht op Amazon laat meer dan een dozijn hygge-thema boeken zien die beloven het Deense geheim voor geluk te onthullen. Klinkt als de perfecte lectuur voor bij het haardvuur.
Aanbeveling