Wat is het begiftigingseffect?
Het schenkingseffect verwijst naar een emotionele vooringenomenheid die ertoe leidt dat mensen een object dat ze bezitten hoger waarderen, vaak irrationeel, dan de marktwaarde ervan.
Key Takeaways
- Het schenkingseffect beschrijft een situatie waarin een individu een object dat hij al bezit een hogere waarde toekent dan de waarde die hij aan datzelfde object zou toekennen als hij het niet bezat.
- Het schenkingseffect kan duidelijk worden waargenomen bij objecten die een emotionele of symbolische betekenis hebben voor het individu.
- Onderzoek heeft “eigendom” en “verliesaversie” geïdentificeerd als de twee belangrijkste psychologische redenen die het schenkingseffect veroorzaken.
Het endowment-effect begrijpen
In gedragsfinanciering beschrijft het endowment-effect, of afstotingsaversie zoals het soms wordt genoemd, een omstandigheid waarin een individu een hogere waarde toekent aan een object dat hij al bezit dan de waarde die hij aan datzelfde object zou toekennen als hij het niet bezat.
Dit soort gedrag wordt meestal uitgelokt bij objecten die een emotionele of symbolische betekenis hebben voor het individu. Het kan echter ook optreden louter omdat het individu het voorwerp in kwestie bezit.
Voorbeeld van het begiftigingseffect
Laten we eens naar een voorbeeld kijken. Een individu heeft een kist wijn gekocht die relatief bescheiden was in prijs. Als later een aanbod zou worden gedaan om die wijn te kopen voor de huidige marktwaarde, die marginaal hoger is dan de prijs die de betrokkene ervoor heeft betaald, zou het begiftigingseffect de eigenaar ertoe kunnen brengen dit aanbod te weigeren, ondanks de winst die zou worden gerealiseerd door op het aanbod in te gaan.
Dus in plaats van betaling voor de wijn aan te nemen, kan de eigenaar ervoor kiezen te wachten op een aanbod dat aan zijn verwachting voldoet, of de wijn zelf op te drinken. Het feitelijke bezit heeft ertoe geleid dat het individu de wijn heeft overgewaardeerd. Soortgelijke reacties, gedreven door het begiftigingseffect, kunnen van invloed zijn op de bezitters van verzamelobjecten, of zelfs bedrijven, die hun bezit belangrijker vinden dan welke marktwaardering dan ook.
Onder de beperkende aannames van de rationele-keuzetheorie, die ten grondslag ligt aan de moderne micro-economische en financiële theorie, is dergelijk gedrag irrationeel. Gedragseconomen en gedragsfinanciers verklaren dit zogenaamd irrationele gedrag als het resultaat van een soort cognitieve bias die het denken van het individu vertekent.
Volgens deze theorieën zou een rationeel individu het kistje wijn precies tegen de huidige marktprijs moeten waarderen, omdat hij een identiek kistje wijn tegen die prijs zou kunnen kopen als hij het kistje dat hij al bezit zou verkopen of anderszins zou opgeven.
The Endowment Effect Triggers
Onderzoek heeft twee belangrijke psychologische redenen geïdentificeerd voor de oorzaak van het endowment effect:
- Eigendom: Studies hebben herhaaldelijk aangetoond dat mensen meer waarde hechten aan iets dat zij reeds bezitten dan aan een soortgelijk voorwerp dat zij niet bezitten, in overeenstemming met het adagium: “Een vogel in de hand is er twee waard in de rimboe.” Het maakt niet uit of het voorwerp in kwestie is gekocht of als geschenk is ontvangen; het effect geldt nog steeds.
- Verliesaversie: Dit is de belangrijkste reden dat beleggers de neiging hebben om vast te houden aan bepaalde onrendabele activa, of trades, omdat het vooruitzicht om te desinvesteren tegen de heersende marktwaarde niet voldoet aan hun perceptie van de waarde ervan.
The Endowment Effect Impact
Mensen die aandelen erven van overleden familieleden vertonen het endowment-effect door te weigeren deze aandelen te desinvesteren, zelfs als ze niet passen bij de risicotolerantie of beleggingsdoelen van die persoon, en kunnen een negatieve invloed hebben op de diversificatie van een portefeuille. Bepalen of de toevoeging van deze aandelen al dan niet een negatieve invloed heeft op de totale assetallocatie is aangewezen om negatieve uitkomsten te beperken.
Het vooroordeel over het endowment-effect is ook buiten de financiële wereld van toepassing. Een bekende studie die het endowment effect illustreert en die met succes is gerepliceerd, gaat uit van een universiteitsprofessor die een college geeft met twee secties, een die op maandag en woensdag bijeenkomt en een andere die op dinsdag en donderdag bijeenkomt.
De professor geeft een gloednieuwe koffiemok met het logo van de universiteit erop gratis cadeau aan de maandag/woensdag-sectie, zonder er veel ophef over te maken. De dinsdag/donderdag-afdeling daarentegen krijgt niets.
Een week later vraagt de professor alle studenten de mok te taxeren. De studenten die de mok hebben gekregen, plakken er gemiddeld een hogere prijskaartje aan dan de studenten die de mok niet hebben gekregen. Op de vraag wat de laagste verkoopprijs van de mok zou zijn, gaven de studenten die de mok ontvingen een consistent en significant hogere prijs op dan de studenten die geen mok ontvingen.