Perfenazine bijwerkingenlijst voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg
Niet alle van de volgende bijwerkingen zijn gemeld met dit specifieke geneesmiddel; echter, farmacologische overeenkomsten tussen de verschillende fenothiazinederivaten vereisen dat elk van hen wordt beschouwd.
Bij de piperazine-groep (waarvan perfenazine (perphenazine) een voorbeeld is) komen de extrapyramidale symptomen vaker voor, en andere (bijv, sedatieve effecten, geelzucht en bloeddyscrasieën) worden minder vaak gezien.
CNS-effecten
Extrapyramidale reacties
opisthotonus, trismus, torticollis, retrocollis, pijn en gevoelloosheid van de ledematen, motorische rusteloosheid, oculogyrische crisis, hyperreflexie, dystonie, waaronder protrusie, verkleuring, pijn en afronding van de tong, tonische spasmen van de kauwspieren, strak gevoel in de keel, onduidelijke spraak, dysfagie, akathisia, dyskinesie, parkinsonisme en ataxie.
De incidentie en ernst ervan nemen gewoonlijk toe met een toename van de dosering, maar er is aanzienlijke individuele variatie in de neiging tot het ontwikkelen van dergelijke verschijnselen.
Extrapyramidale verschijnselen kunnen gewoonlijk onder controle worden gehouden door gelijktijdig gebruik van effectieve antiparkinsonmedicijnen, zoals benztropinemesylaat, en/of door verlaging van de dosering. In sommige gevallen kunnen deze extrapyramidale reacties echter aanhouden na het staken van de behandeling met perfenazine (perfenazine).
Persistente Tardieve Dyskinesie
Zoals bij alle antipsychotica kan tardieve dyskinesie optreden bij sommige patiënten die langdurig worden behandeld of kan optreden nadat de behandeling met het geneesmiddel is gestaakt. Hoewel het risico groter lijkt te zijn bij oudere patiënten die een hooggedoseerde therapie krijgen, vooral bij vrouwen, kan het bij beide geslachten en bij kinderen voorkomen.
De symptomen zijn aanhoudend en lijken bij sommige patiënten onomkeerbaar te zijn. Het syndroom wordt gekenmerkt door ritmische, onwillekeurige bewegingen van de tong, het gezicht, de mond of de kaak (bijv. uitpuilen van de tong, trekken van de wangen, trekken van de mond, kauwbewegingen).
Soms kunnen deze gepaard gaan met onwillekeurige bewegingen van de ledematen. Er is geen effectieve behandeling voor tardieve dyskinesie bekend; antiparkinsonmiddelen verlichten de symptomen van dit syndroom gewoonlijk niet. Er wordt voorgesteld om alle antipsychotica te staken als deze symptomen optreden.
Als het nodig is om de behandeling te hervatten, of de dosering van het middel te verhogen, of over te stappen op een ander antipsychoticum, kan het syndroom gemaskeerd worden. Er is gemeld dat fijne, vermiculaire bewegingen van de tong een vroeg teken van het syndroom kunnen zijn, en als de medicatie op dat moment wordt gestopt, kan het syndroom zich niet ontwikkelen.
Andere effecten op het CZS
onder meer cerebraal oedeem; afwijking van cerebrospinale vloeistofproteïnen; convulsieve aanvallen, vooral bij patiënten met EEG-afwijkingen of een voorgeschiedenis van dergelijke stoornissen; en hoofdpijn.
Neuroleptisch maligne syndroom is gemeld bij patiënten die werden behandeld met antipsychotica.
Duizeligheid kan optreden, vooral tijdens de eerste of tweede week, waarna dit over het algemeen verdwijnt. Indien hinderlijk, verlaag dan de dosering. Hypnotische effecten lijken minimaal te zijn, vooral bij patiënten die actief mogen blijven.
Gedragsmatige bijwerkingen zijn onder meer paradoxale verergering van psychotische symptomen, catatonische toestanden, paranoïde reacties, lethargie, paradoxale opwinding, rusteloosheid, hyperactiviteit, nachtelijke verwardheid, bizarre dromen, en slapeloosheid.
Hyperreflexie is gemeld bij de pasgeborene wanneer een fenothiazine werd gebruikt tijdens de zwangerschap.
Autonomische effecten
droge mond of speekselen, misselijkheid, braken, diarree, anorexie, constipatie, obstipatie, fecale impactie, urineretentie, frequentie of incontinentie, blaasverlamming, polyurie, neusverstopping, bleekheid, myosis, mydriasis, wazig zien, glaucoom, transpiratie, hypertensie, hypotensie, en verandering van de polsslag kunnen af en toe optreden. Significante autonome effecten zijn zelden voorgekomen bij patiënten die minder dan 24 mg perfenazine per dag kregen.
Adynamische ileus komt af en toe voor bij behandeling met fenothiazine, en kan, indien ernstig, leiden tot complicaties en de dood. Het is vooral zorgwekkend bij psychiatrische patiënten, die soms geen behandeling zoeken voor de aandoening.
Allergische effecten
urticaria, erytheem, eczeem, exfoliatieve dermatitis, pruritus, lichtgevoeligheid, astma, koorts, anafylactoïde reacties, larynxoedeem, en angioneurotisch oedeem; contactdermatitis bij verplegend personeel dat het geneesmiddel toedient; en in uiterst zeldzame gevallen heeft individuele idiosyncrasie of overgevoeligheid voor fenothiazines geleid tot hersenoedeem, instorting van de bloedsomloop en de dood.
Endocriene effecten
lactatie, galactorroe, matige borstvergroting bij vrouwen en gynaecomastie bij mannen bij hoge doses, stoornissen in de menstruatiecyclus, amenorroe, veranderingen in libido, remming van ejaculatie, syndroom van inadequate ADH-secretie (antidiuretisch hormoon), vals-positieve zwangerschapstests, hyperglykemie, hypoglykemie, glycosurie.
Cardiovasculaire effecten
posturale hypotensie, tachycardie (vooral bij plotselinge duidelijke verhoging van de dosering), bradycardie, hartstilstand, flauwte, en duizeligheid. Af en toe kan het hypotensieve effect een shock-achtige toestand veroorzaken. ECG-veranderingen, aspecifiek (kinidine-achtig effect) gewoonlijk reversibel, zijn waargenomen bij sommige patiënten die fenothiazine-antipsychotica kregen.
Een plotselinge dood is af en toe gemeld bij patiënten die fenothiazinen kregen. In sommige gevallen was de dood blijkbaar te wijten aan een hartstilstand; in andere gevallen leek de oorzaak verstikking te zijn door het falen van de hoestreflex. Bij sommige patiënten kon de oorzaak niet worden vastgesteld, noch kon worden vastgesteld dat het overlijden te wijten was aan de fenothiazine.
Hematologische effecten
agranulocytose, eosinofilie, leukopenie, hemolytische anemie, trombocytopenische purpura, en pancytopenie. De meeste gevallen van agranulocytose hebben zich voorgedaan tussen de vierde en tiende week van de behandeling. Patiënten moeten nauwlettend in de gaten worden gehouden, vooral in die periode, voor het plotseling optreden van keelpijn of tekenen van infectie. Als de telling van witte bloedcellen en differentiële cellen een significante cellulaire depressie vertoont, moet het geneesmiddel worden gestaakt en moet een passende therapie worden gestart. Een licht verlaagd aantal witte bloedcellen is echter op zichzelf geen indicatie om met het middel te stoppen.
Andere effecten
Bij langdurige behandeling moet in het bijzonder worden gedacht aan pigmentatie van de huid, die vooral optreedt in de blootgestelde gebieden; oogveranderingen bestaande uit afzetting van fijne deeltjes in het hoornvlies en de lens, die in ernstiger gevallen overgaan in stervormige lenticulaire troebelingen; epitheliale keratopathieën; en pigmentaire retinopathie.
Ook opgemerkt: perifeer oedeem, omgekeerd epinefrine-effect, toename van PBI niet toe te schrijven aan een toename van thyroxine, parotiszwelling (zeldzaam), hyperpyrexie, systemisch lupus erythematosus-achtig syndroom, toename van eetlust en gewicht, polyfagie, fotofobie, en spierzwakte.
Verliesbeschadiging (biliaire stase) kan optreden. Geelzucht kan optreden, meestal tussen de tweede en vierde week van de behandeling, en wordt beschouwd als een overgevoeligheidsreactie. De incidentie is laag. Het klinische beeld lijkt op infectieuze hepatitis, maar met laboratoriumkenmerken van obstructieve geelzucht. Het is meestal reversibel; chronische geelzucht is echter gemeld.