Cystic Fibrosis (CF) is een erfelijke ziekte die wordt veroorzaakt door mutaties in een gen met de naam CFTR, dat codeert voor een transporteiwit dat de beweging van zouten in en uit de cellen regelt. Mutaties in het CFTR-gen leiden ertoe dat het transporteiwit niet goed of helemaal niet wordt aangemaakt, waardoor zouten niet op de normale manier het celmembraan kunnen bereiken. Dit leidt tot een opeenhoping van dik slijm in verschillende organen en weefsels.
Hoewel de meest verwoestende symptomen van CF zich in de longen concentreren, krijgt bijna de helft van alle CF-patiënten ook diabetes als gevolg van de ziekte.
Wat is diabetes?
Diabetes treedt op wanneer het bloedglucosegehalte (ook wel bloedsuiker genoemd) te hoog is. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Type 1-diabetes wordt normaal gesproken veroorzaakt doordat het immuunsysteem ten onrechte de cellen in de alvleesklier aanvalt die insuline afscheiden, het hormoon dat de bloedsuikerspiegel verlaagt. Diabetes type 2 wordt veroorzaakt doordat het lichaam er niet in slaagt goed insuline aan te maken of te gebruiken. Dit kan worden veroorzaakt door problemen in de alvleesklier bij het afscheiden van insuline, of in andere weefsels bij het niet goed reageren op insuline.
Wat is CF-gerelateerde diabetes (CFRD)?
CFRD heeft een aantal kenmerken gemeen met zowel type 1- als type 2-diabetes. Het kleverige, dikke slijm dat bij CF voorkomt, beschadigt de alvleesklier, wat leidt tot onvoldoende insulineproductie, net als bij type 1-diabetes. De alvleesklier blijft wel insuline produceren, maar niet genoeg om gezond te blijven. Ook reageren mensen met CF niet normaal op insuline (een kenmerk van type 2-diabetes), een aandoening die bekend staat als “insulineresistent”. Insulineresistentie kan vooral duidelijk worden tijdens een ziekte of bij gebruik van steroïdenmedicijnen.
Hoe wordt de diagnose CFRD gesteld?
De meeste CFRD-patiënten weten niet dat ze diabeet zijn totdat de ziekte is vastgesteld. Daarom wordt in de richtlijnen voor CF-zorg aanbevolen dat mensen met CF van 10 jaar en ouder elk jaar een orale glucosetolerantietest ondergaan.
De symptomen van CFRD zijn onder andere toegenomen dorst en urineren, overmatige vermoeidheid, gewichtsverlies, en een onverklaarbare afname van de longfunctie. In tegenstelling tot mensen met diabetes type 1 en 2 moeten mensen met CFRD zich echter aan een calorierijk dieet houden om een gezond lichaamsgewicht te behouden.
Hoe wordt CFRD behandeld?
De behandeling van CFRD bestaat uit het controleren van de bloedsuikerspiegel en deze binnen het normale bereik houden, meestal met insuline, het handhaven van een actieve levensstijl (150 minuten matige aërobe lichaamsbeweging per week wordt aanbevolen) en het eten van gezonde voedingsmiddelen.
Er zijn verschillende soorten insuline, ingedeeld naar hoe lang ze in het lichaam blijven en hoe snel ze werken. Insuline verbetert de opname van voedingsstoffen om een gezond lichaamsgewicht en een gezonde voedingstoestand te behouden.
Oraale hypoglykemica, of anti-diabetische therapieën, kunnen worden gebruikt als patiënten moeite hebben met het innemen van insuline.
***
Cystic Fibrosis News Today is uitsluitend een nieuws- en informatiewebsite over de ziekte. Het geeft geen medisch advies, diagnose of behandeling. Deze inhoud is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Vraag altijd advies aan uw arts of een andere gekwalificeerde gezondheidswerker als u vragen hebt over een medische aandoening. Negeer nooit professioneel medisch advies en wacht ook nooit met het inwinnen ervan vanwege iets dat u op deze website hebt gelezen.