Kinderen vis voeren lijkt een evenwichtsoefening op het hoogste niveau. Aan de ene kant is het hartstikke gezond en biedt het hoogwaardige eiwitten en vetten in een mager (en smakelijk) pakketje. Aan de andere kant kan het vol zitten met kwik, zware metalen of een kant van door voedsel overgedragen ziekte. Wat moeten ouders dan doen?
In het kort, rustig aan en geef de kinderen vis te eten. “Ik denk niet dat mensen zo bang voor vis moeten zijn als ze zijn,” zegt Emily Oken, professor in de bevolkingsgeneeskunde aan de Harvard Medical School. Oken was een van de wetenschappers die de risico’s en voordelen van het eten van vis door kinderen beoordeelden en de resultaten publiceerden in een rapport uit 2019 van de American Academy of Pediatrics. Hun aanbeveling: vis moet deel uitmaken van het gezonde dieet van een kind, punt.
Vis zit vol eiwitten, maar bevat, in tegenstelling tot veel andere vleessoorten, weinig cholesterolverhogend verzadigd vet. Het bevat ook veel omega-3, een onverzadigd vet dat de ontwikkeling van de ogen en de hersenen bevordert en op de lange termijn kan beschermen tegen hartaandoeningen en kanker. Andere voedingsstoffen in vis zijn ijzer, jodium en vitamine D – allemaal goed voor kinderen. Sommige studies hebben zelfs aangetoond dat het voeren van vis kinderen kan beschermen tegen het ontwikkelen van voedselallergieën en astma op latere leeftijd.
En hoe zit het dan met al die slechte dingen met zware metalen en parasieten? Ouders moeten gewoon een beetje kieskeurig zijn. De voordelen wegen op tegen de risico’s, zolang ouders maar een beetje opletten bij de viskeuze voor de kinderen.
Visregel #1: Ga lager in de voedselketen
Kleine vissen zoals ansjovis absorberen schadelijke chemicaliën en slaan die op in hun vetweefsel. Wanneer grotere vissen, zoals haaien, de ansjovis eten, worden deze chemicaliën overgedragen op het vlees van de haai. De chemicaliën stapelen zich op in steeds grotere hoeveelheden naarmate je hoger in de voedselketen kijkt, totdat degenen die bovenaan staan – zoals ijsberen en mensen – de grootste chemische belasting op zich nemen.
Om vis te kiezen met de laagste hoeveelheid van deze chemicaliën, vermijden ouders grote roofvissen zoals haai, zwaardvis, koningsmakreel en grootoogtonijn.
Visregel #2: Kies vis met minder kwik
Terwijl PCB’s en dioxines in veel dierlijke producten te vinden zijn, zit kwik vooral in vis – en het is in opmars. Kwik komt in de lucht terecht bij vulkanische explosies, bosbranden en als mensen kolen verbranden. Vanuit de lucht komt het in het water terecht, waar micro-organismen het omzetten in methylkwik, dat schadelijk is voor de mens. Een teveel aan methylkwik in het dieet van kinderen is in verband gebracht met problemen met het geheugen, taal en visueel-motorische vaardigheden.
Experts raden aan vis te eten ondanks het toenemende risico op kwik. “Mensen die meer vis en zeevruchten eten, worden meer blootgesteld aan kwik, maar hebben over het algemeen ook betere gezondheidsresultaten”, aldus Oken.
Het belangrijkste is om vis te kiezen met de minste hoeveelheid kwik erin. Sardines, haring, kabeljauw en tilapia, en schelpdieren zoals krab en oesters zijn allemaal goede keuzes, volgens de FDA. Bij het kiezen van een soort tonijn, zegt Oken dat ingeblikte brok light over het algemeen minder kwik bevat dan witte albacore of grote steak tonijn.
Visregel #3: Mix It Up
Als het op voeding voor kinderen aankomt, kan een verscheidenheid aan opties helpen om ze alle voedingsstoffen te geven die ze nodig hebben.
Het serveren van verschillende soorten vis bij verschillende maaltijden kan kinderen helpen om alle gezondheidsvoordelen te benutten, terwijl het risico dat ze te veel aan een bepaalde verontreiniging worden blootgesteld wordt beperkt. Bijvoorbeeld, in plaats van bij elke lunch tonijn te eten, kun je ook wel eens zalm of witvis eten.
Er zijn aanwijzingen dat de manier waarop je vis bereidt ook invloed kan hebben op de hoeveelheid verontreinigende stoffen die je eet. Aangezien sommige verontreinigende stoffen in het vet worden opgeslagen, kan het helpen om de huid en het vet net onder de huid te verwijderen en de vis te bakken of te braden. Maar elke manier waarop je de vis zo kunt bereiden dat je kind hem eet, zou veilig moeten zijn, zegt Oken, zolang je maar verschillende soorten door elkaar eet.
Visregel #4: Sushi voor kinderen? Misschien niet
Kleine parasieten die meeliften op voedsel kunnen voedselvergiftiging veroorzaken bij iedereen die ervan eet. Dit is een van de redenen waarom mensen bang zijn voor sushi – omdat het rauw is, is het een bijzonder comfortabele gastheer voor deze parasieten.
Omdat sushivis niet gekookt wordt, moeten sushi-chefs een andere manier vinden om de parasieten te doden. Meestal doen ze dit door de vis van tevoren in te vriezen. Deze vriesmethode wordt door de FDA aanbevolen voor het bereiden van alle soorten rauwe zeevruchten. Zolang ouders kiezen voor topklasse sushirestaurants, is hun diner waarschijnlijk zo bereid dat het veilig is voor kinderen, aldus Oken. Toch raadt de FDA kinderen aan om geen rauwe zeevruchten te eten; ouders die het extra veilig willen spelen, moeten hun kinderen alleen gekookte zeevruchten te eten geven.
Visregel #5: Kijk uit voor fraude met zeevruchten
Bij het winkelen voor zeevruchten krijg je niet altijd waar je voor betaalt. Dat was de conclusie van een onderzoek dat Oceana, een nonprofit voor oceaanbehoud, in 2018 uitvoerde. Ze testten honderden vissen in restaurants en winkels in het hele land en ontdekten dat een vijfde ervan verkeerd was geëtiketteerd. Dit betekent dat veel ouders misschien niet altijd weten wat voor soort vis ze hun kinderen te eten geven. “Oceana ontdekte dat vis die kinderen beter niet kunnen eten, werd verkocht als veiliger alternatief”, zegt Beth Lowell, vice-president van Oceana voor campagnes in de VS, “waaronder koningsmakreel die als tandbaars werd verkocht en tegelvis die als rode snapper en heilbot werd verkocht.”
Lowell stelt voor dat ouders meer vragen stellen als ze vis kopen. Vraag welke soort het is en hoe het is gevangen. Koop liever hele vissen dan filets, want die zijn makkelijker te identificeren. De studie suggereert dat winkelen bij grotere winkelketens kan helpen, omdat vis in deze winkels minder vaak verkeerd geëtiketteerd was dan vis in kleinere winkels en restaurants. Ouders moeten vooral hun antennes openhouden voor alles wat op de verkeerde manier ‘visachtig’ lijkt. “Als de prijs te goed is om waar te zijn, is dat waarschijnlijk ook zo,” zegt Lowell.