Sociale wetenschap is de studie van de menselijke samenleving en relaties, en omvat vakgebieden als psychologie, sociologie, antropologie, economie en zelfs politicologie. Zoals je misschien al weet, is het verschil tussen sociale wetenschap en harde wetenschap (zoals natuurkunde) dat harde wetenschap gebaseerd is op concrete wetten en regels, terwijl sociale wetenschap een beetje vaag is rond de randen. Sommigen doen de sociale wetenschap daarom af als “zachte wetenschap”. Toch heeft de sociale wetenschap een belangrijke plaats in de wereld en heeft zij enorm veel bijgedragen aan onze samenleving.
Het probleem met de sociale wetenschap is dat zij niet volledig objectief kan worden bestudeerd, omdat zij niet gebonden is aan één simpele wet, zoals de wet van de zwaartekracht. Sociale wetenschap wordt in wezen beperkt door perceptie en ethiek. Beide beperken de nauwkeurigheid waarmee we menselijk gedrag kunnen meten. En hoewel de sociale wetenschap wetenschappelijke methoden zo nauwkeurig mogelijk kan volgen, zijn de uitkomsten meestal gebaseerd op gemiddelden.
“Maar als de sociale wetenschap diep verontrustende bevindingen publiceert over menselijk gedrag of de samenleving, is het een gevaarlijk spel.”
Ze perceptie maakt het bijvoorbeeld bijna onmogelijk om meerdere experimenten uit te voeren in meerdere culturen en te zoeken naar consistente gegevens over menselijk gedrag. En consistentie is de validatie waarnaar we op zoek zijn, omdat het een pijler is van de wetenschappelijke methode.
Ethiek beperkt de manier waarop we sociale experimenten uitvoeren of zelfs onze bevindingen delen. Onderzoek in een harde wetenschap, zoals de natuurkunde, kan een waarheid aan het licht brengen die ons niet bevalt, maar omdat ze gebaseerd is op natuurwetten, moeten we die als het ware accepteren en ermee leven; de natuur zal niet veranderen om onze gevoelens te sparen. Maar als de sociale wetenschap diep verontrustende bevindingen publiceert over menselijk gedrag of de samenleving, is het een gevaarlijk spel.
Neem deze studie, getiteld “De hoogste vorm van intelligentie: Sarcasme verhoogt de creativiteit van zowel de spreker als de ontvanger.” Bij het lezen van de kop zouden we de studie onmiddellijk kunnen aanvaarden of verwerpen op basis van onze persoonlijke ervaringen, percepties en waarden alleen. De studie richt zich op abstracte onderwerpen (sarcasme, intelligentie en creativiteit) en de bevindingen zijn gebaseerd op gemiddelden, dus het is gemakkelijk om onze eigen vooringenomenheid erin te stoppen. Maar gemiddelden zijn krachtig als het gaat om menselijk gedrag. Mensen lijken meer op elkaar dan we graag toegeven.
“Alles om ons heen is ontworpen om op de een of andere manier manipulatief te zijn, of we dat nu leuk vinden of niet.”
Het meeste van wat we als ontwerpers doen draait om gemiddelden en sociale wetenschap. We ontwerpen producten en ervaringen op basis van hoe de meerderheid van de mensen denkt en zich gedraagt. De onderzoeken die we verwerpen, omdat we denken dat ze niet op ons van toepassing zijn, gebruiken we ook om onze ontwerpen te laten werken.
Alles om ons heen is ontworpen om op de een of andere manier manipulatief te zijn, of we dat nu leuk vinden of niet. Alles is ontworpen om emoties op te roepen, om ons op een bepaalde manier iets te laten voelen of doen. Reclame, bijvoorbeeld, maakt effectief gebruik van sociale wetenschap om goederen en diensten aan zoveel mogelijk mensen te verkopen.
Maar perceptie en ethiek zijn aan verandering onderhevig, en dat geldt ook voor de grenzen en fundamentele regels van de sociale wetenschap. Daarom moeten we eerlijk zijn tegen onszelf, meer informatie zoeken, proberen ons ongelijk te bewijzen, en soms accepteren dat er waarheden zijn die we misschien nooit helemaal zullen begrijpen.
Heb een fijne week,
Tobias
///Kopfoto door Asael Peña op Unsplash – Dank je wel!