De kathedraal van het Heilig Sacrament

Voordat met de bouw kon worden begonnen, moest het bestaande kerkgebouw worden verwijderd. In die tijd was dit het grootste gebouw dat in Nieuw-Zeeland werd verplaatst. De Weekly Press van 6 juni 1900 schreef:

Het verwijderen van de rooms-katholieke Pro-Kathedraal van zijn huidige plaats, om plaats te maken voor de nieuwe kathedraal, die men besloten heeft te bouwen, was een taak van geen lichte orde. Het gebouw, 108 ft. bij 86 ft. groot en een aanzienlijke constructie met een gewicht van 250 ton, moest over een afstand van 400 ft. worden verwijderd. Aan de zijkant kijkt het uit op Ferry Road. Er werden drie grote tractiemachines gebruikt en de werkzaamheden stonden onder leiding van de heren Collins en Harman, architecten, terwijl het werk werd uitgevoerd door de heer Swanston, de aannemer.

Ontwerp en materialen

Het grondplan bevat ruime arcaden, zuilengangen met gevarieerde kapitelen en een reeks grote, afgeronde bogen. De loopbrug en galerij rond de omtrek van de kathedraal – met grote glas-in-loodramen – zijn ongebruikelijk voor een kerkontwerp.

Het interieur wordt verder verfraaid door mozaïektegels in het heiligdom en plafonds van reliëfzink. De buitenkant van het gebouw is van Oamaru-steen, en de koepels zijn bekleed met koper.

De inscriptie op de voorkant van de kerk luidt Ecce tabernaculum dei cum homnibus, wat kan worden vertaald als Zie, kijk, hier woont God onder ons!

Marmeren en bronzen altaar

Hoewel Petre het oorspronkelijke altaar in overeenstemming met de stijl van het gebouw had bedoeld, gaf bisschop Grimes opdracht voor een uitgebreid marmeren en bronzen hoofdaltaar, gebeeldhouwd door de Italiaan Giuseppe Cassioli.

De laatste delen arriveerden pas in 1916 als gevolg van verstoringen in de scheepvaart die werden veroorzaakt door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

In 1975 werden bij de herindeling van de kathedraal de motieven en het snijwerk van het altaar over andere delen van het gebouw verdeeld en werd het overgebleven marmer gebruikt voor de vrijstaande preekstoel, de bisschopsstoel, het altaar en de doopvont.

Bisschoppen bijgezet

Drie leden van de geestelijkheid – bisschop Grimes, bisschop Joyce en bisschop Cuneen – liggen in de kathedraal begraven.

Bouw en kosten

De eerste steen werd gelegd op 10 februari 1901, en de aannemers, J en W Jamieson, voltooiden het gebouw in vier jaar. Voor het gebouw was meer dan 3396 kubieke meter Oamaru-steen nodig, 560 kubieke meter Mount Somers-steen, 113 kubieke meter beton en 88 ton staal. De imposante afmetingen – 64 m lang en 32 m breed, met een koepel van 41 m en torens – maken de bezienswaardigheid tot een van de grotere kerken in Nieuw-Zeeland.

Op een gegeven moment waren er problemen met het vinden van voldoende steen van goede kwaliteit; later was geld een probleem. De premier van Nieuw-Zeeland, Richard Seddon, hoorde van de geldproblemen en drukte een speciaal wetsvoorstel door het parlement zodat de bisschop namens het rooms-katholieke bisdom een lening kon afsluiten om de kathedraal af te bouwen. De uiteindelijke kosten bedroegen 52.213 pond.

De kathedraal werd ingezegend en op 12 februari 1905 geopend.

Die bij de gasfabriek

Er gaat een verhaal dat toen de bekende toneelschrijver George Bernard Shaw in 1934 Christchurch bezocht, hij de stad complimenteerde met haar prachtige kathedraal. Zijn gastheren dachten dat hij die op Cathedral Square bedoelde.

Nee, antwoordde hij, die beneden bij de gasfabriek.

Het werk van plaatselijke kunstenaars is in de loop der tijd toegevoegd

Verschillende plaatselijke kunstenaars hebben in de loop der jaren werk aan de kathedraal bijgedragen.

Ria Bancroft ontwierp de deuren van het tabernakel, en Ida Lough het wandtapijt dat in de Heilig Sacramentskapel hangt. Philip Trusttum ontwierp het glas-in-lood raam in de Lady Chapel, en Patrick Mulcahy maakte het kruisbeeld in het heiligdom.

Ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de kathedraal in 2005, kreeg Llew Summers de opdracht een nieuwe set kruiswegstaties te maken. Er werd ook een boek gepubliceerd, The way of the cross, met gedichten van Bernadette Hall en illustraties van Llew Summers’ werk.

Conserveringsinspanningen

Om de structuur van het gebouw te behouden, werd in 1970 een uitgebreid programma van reiniging en herstel ondernomen. Als onderdeel van het conserveringsproject werd het interieur opnieuw ingedeeld en ingericht om te voldoen aan de eisen van de hedendaagse liturgische praktijk. Dit gebeurde onder leiding van Sir Miles Warren, van Warren and Mahoney, architecten van het stadhuis van Christchurch.

In 1997 maakte een subsidie de aanleg van een voorplein mogelijk. Meer recentelijk zijn schoonmaakwerkzaamheden voltooid aan de Oamaru-steen en de koperen koepels.

Aardbevingsschade en sloop

In 2004 werd een seismische versterking uitgevoerd. Na de aardbeving van september 2010 werd de kathedraal gesloten voor het publiek terwijl er verdere versterkingswerkzaamheden plaatsvonden. De aardbeving van 22 februari 2011 bracht nog meer schade toe aan de kathedraal, die door de daaropvolgende naschokken nog werd verergerd. Beide westelijke torens werden zwaar getroffen: de zuidelijke toren stortte in en de noordelijke verloor zijn top. Een groot deel van die gevel stortte ook in en de koepel verdraaide op zijn metselwerk.

De beslissing werd genomen om de koepel te verwijderen, maar in de nasleep van de naschokken van 13 juni 2011 moest het oorspronkelijke plan – om hem in één stuk met een kraan te verwijderen – worden opgegeven en werd hij in stukken gehakt. De decoratieve binnenkoepel kon echter nog intact worden verwijderd.

Het 1,8 miljoen dollar kostende sloopproject van de kathedraal begon in september 2020.

Aanbevolen online bronnen

• Strijd in de Basiliek Documentaire van NZOnScreen die de inspanningen volgt voor het behoud van het erfgoed in de Kathedraal van het Heilig Sacrament na de aardbevingen.
• Ian J. Lochhead. Petre, Francis William – Biografie, uit de Dictionary of New Zealand Biography. Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand, updated 1 September 2010

Newspaper articles

• Landmark likely to be closed for a year, The Press, 18 Sept 2010, p. A1
• Basilica quake repairs a big job, The Star weekender, 4 Feb 2011, p. A1
• Cathedral’s dome rises through the roof, The Press, 26 August 2011, p. A5
• Cathedral’s future remains uncertain, The Press, 29 Sept 2011, p. A2
• Petre’s masterpiece, The Press, 22 October 2011, p. C2
• Catholics bide time on Cathedral, The Press, 7 May 2012, p. A4
• Bishop chooses demolition for Christchurch’s historic Catholic Cathedral, The Press – Stuff, 4 August 2019
• Demolition begins on Christchurch’s Catholic Cathedral frontage, The Press – Stuff, 2 December 2020
• Find more articles about the Cathedral in Papers

Related pages

• Christchurch cathedrals
• Te Rangimārie Centre
• Church registers

Resources in our collection