Wat is diabetes?
Diabetes mellitus is een aandoening waarbij de bloedsuikerspiegel te hoog wordt omdat het lichaam niet in staat is voldoende insuline te produceren of omdat de lichaamsweefsels resistent worden tegen de effecten van insuline. Een verhoogde bloedsuikerspiegel kan na verloop van tijd schade toebrengen aan talrijke lichaamssystemen. Dit betekent dat mensen met diabetes een verhoogd risico lopen op een aantal aandoeningen, zoals slechtziendheid, beroertes, hartaanvallen, amputaties van ledematen en nierfalen.
Er zijn 3 basistypen diabetes: type 1 diabetes, type 2 diabetes en zwangerschapsdiabetes. Type 1 is een aandoening waarbij de insulineproducerende cellen in de alvleesklier niet meer werken. Dit wordt vaak duidelijk in de kindertijd en daarom werd de aandoening vroeger jeugddiabetes genoemd, maar het kan op elke leeftijd voorkomen. Tot de ontdekking van insuline was het een fatale aandoening. Diabetes type 1 is nu beheersbaar en kan, mits goed behandeld, gepaard gaan met een normaal en gezond leven. Diabetes type 2 is de meest voorkomende vorm en komt meestal voor bij volwassenen met overgewicht of obesitas. Als gevolg van de obesitasepidemie wordt deze vorm nu zelfs bij adolescenten en soms ook bij kinderen aangetroffen. De ziekte houdt in dat de alvleesklier onvoldoende insuline produceert en/of dat de lichaamsweefsels resistent worden tegen insuline. Om type 2 te behandelen worden gewichtsverlies, orale medicatie en later insuline-injecties gebruikt. HbA1c is een bloedtest die nuttig is om de kwaliteit van de bloedsuikercontrole in de voorafgaande 3 maanden te schatten. Zwangerschapsdiabetes gaat ook gepaard met insulineresistentie, maar treedt alleen tijdens de zwangerschap op. Het kan na de zwangerschap verdwijnen, maar op latere leeftijd of bij volgende zwangerschappen weer optreden. Het kan ernstige gevolgen hebben voor de baby en de moeder en wordt nu routinematig getest in Australië.
Dit informatieblad gaat vooral over diabetes type 2.
Slaap bij diabetici
Mensen met diabetes melden vaak dat ze slecht slapen. Dit kan te wijten zijn aan een droge mond en frequente behoefte om ’s nachts te plassen, naast co-existente slaapapneu. Soms kunnen mensen met diabetes die insuline (of sulfonylureumtabletten) gebruiken ’s nachts last hebben van een “hypo” (zeer lage bloedsuikerspiegel) met ’s morgens een stijging van de bloedsuikerspiegel (het zogenaamde Somogyi-effect). Een ander veel voorkomend symptoom bij mensen met diabetes is lusteloosheid/vermoeidheid overdag. Voldoende slaap elke nacht kan helpen dit symptoom onder controle te houden. De meeste volwassenen hebben ongeveer 7 tot 9 uur slaap per nacht nodig (zie Hoeveel slaap heb je echt nodig en Tien tips voor een goede nachtrust).
Onvoldoende slaap kan een risicofactor zijn voor het ontwikkelen van diabetes
In veel grote studies van over de hele wereld wordt gemeld dat niet genoeg slaap een risicofactor is voor het ontstaan van diabetes. Bijna al deze studies hebben geen controle uitgevoerd op de aan- of afwezigheid van slaapapneu.
Enkele kortdurende laboratoriumstudies hebben aangetoond dat een beperking van de slaap tot 4 uur per nacht bij gezonde mensen een pre-diabetische toestand kan induceren. Maar het is niet bekend of dit op de lange termijn in klinische diabetes verandert.
Het is mogelijk dat dit niet door slaapgebrek wordt veroorzaakt. Het kan zijn dat mensen die zeggen dat ze niet veel slapen, in hun wakkere tijd te veel eten, het verkeerde voedsel eten, of op het verkeerde moment van de dag eten zodat hun lichaam dat voedsel niet goed kan verwerken. Dit verband wordt ondersteund door studies die aantonen dat mensen die onvoldoende slapen vaak slechte voedselkeuzes maken en misschien zoet voedsel zoeken om zich alerter te voelen.
Te veel eten kan obesitas veroorzaken en dat kan diabetes veroorzaken.
Slaapapapapneu en diabetes
Slaapapapneu en diabetes komen heel vaak samen voor. Wanneer de ene aandoening wordt gediagnosticeerd, kan bij 50-80% van de patiënten de andere aandoening aanwezig zijn.
Zelfs bij mensen zonder diabetes kan de aanwezigheid van slaapapneu voorspellen dat diabetes zich binnen een paar jaar zal ontwikkelen.
Het is nog niet bekend of het behandelen van slaapapneu met Continuous Positive Airway Pressure (CPAP) bij mensen zonder diabetes kan voorkomen dat ze diabetes ontwikkelen.
Effectieve programma’s voor gewichtsverlies bij mensen met overgewicht of obesitas zullen de ontwikkeling van beide aandoeningen helpen verlichten of voorkomen.
Als u zowel diabetes als slaapapneu heeft, dan zal behandeling van slaapapneu met effectieve therapieën zoals CPAP helpen uw symptomen van slaapapneu onder controle te houden. Recente klinische studies suggereren echter dat CPAP uw diabetes niet onder controle zal houden buiten de effectieve medicijnen die specifiek voor diabetes en gewichtsverlies zijn. You should continue to use any medications you were prescribed by your doctor and discuss any medication changes with them.
Where can I find out more?
https://www.diabetesaustralia.com.au/
Download the brochure