Tetrodotoxine, het chemische wapen bij uitstek voor kogelvissen, is zo’n krachtig neurotoxine dat één enkel dier genoeg gif bevat om tientallen roofdieren te verlammen en te doden, en zelfs volwassen mensen die het wagen om hun tere vlees te eten. Maar nieuw onderzoek suggereert dat het gif een heel ander doel dient voor de vis: stressverlichting.
Japanse, of tijger, papegaaiduikers (Takifugu rubripes) maken hun eigen tetrodotoxine (TTX) niet, maar in plaats daarvan hopen ze het op in hun organen en huid van TTX-makende bacteriën in hun dieet. In gevangenschap gekweekte exemplaren hebben meestal een ander dieet en verliezen daardoor hun toxiciteit. Om te weten te komen welke invloed het toxine heeft op de ontwikkeling van de vissen, hebben onderzoekers het dieet van jonge papegaaivissen in gevangenschap gedurende 1 maand aangevuld met een dosis gezuiverd TTX.
De papegaaivissen met de bijgevulde toxinevoorraad werden gemiddeld 6% langer en 24% zwaarder dan de papegaaivissen die op een niet-toxisch dieet waren grootgebracht. Ze waren ook minder agressief en knaagden minder vaak aan elkaars staartvinnen. Groeisnelheid en agressie worden beïnvloed door stress, dus keken de onderzoekers ook naar het niveau van twee stressgerelateerde hormonen: cortisol in het bloed en corticotropine-releasing hormoon in de hersenen. De niet-giftige vissen hadden hogere niveaus van beide, met een mediaan niveau van cortisol dat vier keer zo hoog was als dat van de giftige vissen, zo melden de onderzoekers online in Toxicon.
De bevindingen suggereren dat TTX niet alleen roofdieren op afstand houdt, maar ook essentieel is voor de gezonde ontwikkeling van jonge kogelvissen. Ander onderzoek toont aan dat jonge kogelvissen zonder TTX riskantere en mogelijk dodelijke beslissingen nemen. Vooralsnog is het onduidelijk hoe TTX, biologisch gezien, de stress bij kogelvissen vermindert. Maar het is onwaarschijnlijk dat het de waaghalzerige eters die na een stressvolle week wat kogelvis door het luik willen gooien, zal afschrikken.