Estuaries

An estuary is a partially enclosed body of water formed where freshwater from the land meets and mixes with saltwater from the ocean.

Estuaries vary in size and can also be termed bays, lagoons, harbours, inlets, sounds, wetlands and swamps.

We have numerous articles on this website about specific aspects of estuaries – simply use the website search function to find them.

What is an estuary?

• Introduction
• How estuaries are formed
• Types of estuaries
• Estuarine ecosystems
• Estuarine habitats
• Mangrove habitat
• Estuarine nutrient cycling

Why are estuaries valuable?

• Ecological value
• Economic value
• Cultural value

Why protect estuaries?

Een estuarium is een gedeeltelijk ingesloten waterlichaam dat ontstaat waar zoet water van het land samenkomt en zich vermengt met zout water uit de oceaan

Estuaria zijn er in alle vormen en maten en kunnen baaien, lagunes, havens, inhammen, geluiden, wetlands en moerassen worden genoemd.

Inleiding

• Estuaria zijn unieke omgevingen waaraan planten en dieren zich speciaal hebben aangepast.
• Overgang van land naar zee en van zoet naar zout water
• Estuaria worden beschermd tegen oceaankrachten door riffen, barrière-eilanden, landtongen en delta’s.
• Estuaria transporteren en vangen nutriënten en sedimenten door de gecombineerde werking van zoetwaterstroming, wind, golven en getijdenwerking.
• Voorbeelden van estuaria in Nieuw-Zeeland zijn de Manukau Harbour, Raglan, Tairua, Avon-Heathcote en de fjorden aan de westkust van het Zuidereiland.

Hoe estuaria ontstaan

• Het zeeniveau is de laatste 15 000 jaar langzaam gestegen en is de laatste 6000 jaar stabiel gebleven. Toen de zee steeg, verdronk ze rivierdalen en vulde ze gletsjertroggen. Eenmaal gevormd, zijn estuaria goede sedimentvangers, die zich vullen met sediment van zowel het land als de zee. Sedimenten van het land zijn modder en klei die door rivieren worden aangevoerd, terwijl sedimenten van de zee meestal schoon zand zijn dat door golven en getijdenstromingen in het estuarium wordt geduwd. Sediment kan ook afkomstig zijn van erosie van de kustlijn, door de wind weggeblazen sediment en schelpenproductie.
• Estuaria hebben vele vormen en afmetingen, afhankelijk van hoe ze zijn ontstaan. In Nieuw-Zeeland zijn ongeveer driehonderd en een estuariene systemen geïdentificeerd, variërend van een paar hectare tot 15000 hectare. 164 zijn door staven gevormde estuaria, 56 zijn verdronken riviervalleien, 65 zijn lagunes en 16 zijn fjorden. We hebben een voorbeeld van elk type estuarium. Deze verscheidenheid is het gevolg van een gevarieerde geologie, regenval, landgebruik, kustgolfklimaat en verschillende bekkenvormen en de mate van opvulling.

Soorten estuaria

Lees meer over estuariumclassificaties

Gestreepte estuaria

Gestreepte estuaria ontstaan wanneer een ondiepe lagune of baai wordt beschermd tegen de oceaan door een zandbar, zanddelta of barrière-eiland. Voorbeelden hiervan zijn te vinden langs de westkust van het Noordereiland, oostelijk Coromandel en het Avon Heathcoate estuarium in Christchurch.

Tectonische estuaria

Tectonische estuaria worden veroorzaakt door het plooien of breuken van landoppervlakken. Deze estuaria zijn te vinden langs grote breuklijnen, zoals de Manukau Harbour in Auckland.

Kustvlakte-estuaria

Kustvlakte-estuaria worden gevormd doordat de zeespiegel stijgt en een bestaand rivierdal opvult. Voorbeelden hiervan zijn het Okura estuarium, Noord-Auckland.

Fjorden en rias

Fjorden en rias zijn U-vormige valleien die door gletsjerwerking zijn gevormd. Fjorden zijn te vinden in gebieden met een lange geschiedenis van gletsjeractiviteit, zoals langs de westkust van het Zuidereiland. Een fjord heeft een dorpel en een ria niet.

Voorbeelden van estuaria

• Barrière ingesloten lagunes bv. Tairua
• Riviermondingen bv.b.v. Mokau
• Kustinhammen b.v. Coromandel Harbour
• Overdronken rivierdalen b.v. Raglan
• Een half ingesloten baai b.v. Firth of Thames

Estuariene ecosystemen

• Dit zijn gebieden waar zowel oceaan als land bijdragen aan een uniek ecosysteem.
• Een basiskenmerk is de instabiliteit van een estuarium als gevolg van eb en vloed.
• Plantaardig en dierlijk afval wordt weggespoeld, sediment wordt verplaatst en zoet en zout water worden gemengd.
• Estuaria bieden miljoenen planten en dieren een rustig toevluchtsoord tegen de open zee.
• De diversiteit van de in estuaria ingesloten habitats ondersteunt een enorme overvloed en verscheidenheid aan soorten, bijv. vissen, schelpdieren, kreeften, zeewormen, riet, zeegrassen, mangroves, algen en fytoplankton.
• Vogels die het gebied bezoeken zijn o.a. vogels die er rusten en zich voeden, pelagische vissen die er kuit schieten en het als kraamkamer gebruiken.
• Estuaria behoren tot de meest productieve milieus op aarde.
• 4 maal productiever aan plantenmaterie dan een roggegrasweide en 20 maal productiever dan de open zee. Zeer rijk aan organisch materiaal en voedingsstoffen.
• Fotosynthese vindt plaats in de hele waterkolom en op het sedimentoppervlak – zeer productief.
• De randen van het estuarium bevatten de voedselwebben belangrijke producenten b.v. algen, zeegras, biezen en mangroven die een enorme hoeveelheid organisch materiaal leveren. Moerassen en mangroven produceren tot tien ton plantaardig detritus per hectare per jaar – ze worden beschouwd als organische fabrieken.
• Sedimenten zijn belangrijk omdat ze organisch materiaal opslaan en de plaats zijn waar microbiële activiteit plaatsvindt.
• Micro-organismen breken complexe organische verbindingen af in bruikbare vormen – ammoniak, nitraten en fosfaten. Dit wordt het basisvoedsel voor primaire consumenten zoals krabben, schelpdieren, slakken en zeewormen. Deze gravende ongewervelden – vooral sedimenteters – keren het afgezette materiaal voortdurend om.
• Filtereters zoals kokkels en pipi’s voegen voortdurend fecale afzettingen aan het sediment toe.
• Visiterende dieren van land, zee en zoet water gebruiken het estuarium om zich te voeden, te broeden, te paaien en als kraamkamer voor hun jongen. Het voedsel is overvloedig en gemakkelijk toegankelijk vanwege het ondiepe water, dat veel vogelsoorten aantrekt, waaronder meeuwen, eenden en waadvogels.
• 20 vogelsoorten bezoeken het Avon-Heathcote estuarium in Christchurch.
• Minimaal 30 commerciële vissoorten gebruiken Nieuw-Zeelandse estuaria in een bepaald stadium van hun levenscyclus. Hiertoe behoren snapper, bot, harder, steenvis, tong, kahawai, trevally, poon, rode kabeljauw en poon. Zoetwaterpaling, zalm en witte aal migreren ten minste tweemaal in hun levenscyclus door estuaria.
• Veel haaiensoorten gebruiken estuaria als kraamkamers. Zij baren hun jongen in het estuarium. Deze jongen gebruiken het estuarium voor voedsel en beschutting tot ze klaar zijn om de oceaan op te trekken.
• Planten en dieren hebben zich speciaal aangepast aan de verschillende habitats van dit unieke ecosysteem.

Estuariene habitats

estuaria omvatten een gevarieerde reeks habitats, van subgetijdengebieden tot intergetijdengebieden. Deze omvatten:

• beschut bovenstrooms estuarium mangroven, zeegrasvelden en moerassen
• zeer actieve stranden aan de oceaanzijde van het estuarium

rotsachtige riffen

• door golfslag gevormde baren in estuariummondingen
• diepe estuariene kanalen waar snelle getijdenstromingen stromen
• ondiep open zout en zoet water
• rivierdelta’s
• getijdenpoelen
• moerassige franjemoerassen
• midden-estuarium zandbanken
• intergetijdenplaten
• estuariene stranden

Mangrove habitat

Mangroven bieden kustbescherming, stabiliseren wadplaten en bieden een belangrijke habitat voor een reeks dieren. Ze zijn een van de meest productieve vegetatietypen ter wereld. De bladeren die zij afwerpen, vormen een voedingscompost die een waardevolle voedselbron vormt voor vele organismen. Mangrovegemeenschappen omvatten schelpdieren, wormen, krabben, garnalen en andere schaaldieren die op en in het sediment rond de bomen leven. Zeepokken, slakken en oesters leven op de stammen en luchtwortels en spinnen, insecten en vogels leven tussen de bladeren en takken. Mangroven zijn een van de beginpunten van de voedselwebben in estuaria. Mangroven zijn beschermde habitats geworden in veel landen, waaronder Nieuw-Zeeland, waaruit een verandering in de perceptie van de mensen blijkt.

Estuariene nutriëntencyclus

Nutriënten worden opgenomen door planten of gerecycleerd door sedimenten. Nutriënten worden gecontroleerd door aanvoer vanaf het land, biomassa van planten en getijdenstroming. Estuaria zijn belangrijke plaatsen voor de recycling van nutriënten in het kustmilieu. Estuaria hebben een continue bron van nutriënten door de aanvoer van zoet water. Deze zoetwatertoevoer bevat vaak extra nutriënten in vergelijking met de natuurlijke situatie, omdat zij afval van steden en boerderijen ontvangen. De balans van de nutriënten in een estuarium hangt af van de hoeveelheid input van het land, hoeveel wordt opgenomen door planten of gerecycled in de sedimenten in het estuarium en hoeveel wordt geëxporteerd of geïmporteerd van en naar de oceaan in het getijdenwater.

Nutriënten in het estuarium worden gebruikt door planten zoals algen in het water, zeegrassen, zeewieren en mangroves en ze komen in andere delen van het voedselweb terecht wanneer planten worden begraasd door ongewervelden. Wanneer de planten, of delen daarvan, afsterven, worden de nutriënten in het estuarium gerecycleerd door de werking van ongewervelden en bacteriën.

Sommige nutriënten zijn essentieel voor de productiviteit van estuaria. Een teveel aan voedingsstoffen kan echter de balans van de nutriëntencyclus verstoren en tot ongewenste plantengroei leiden, zoals een bloei van fytoplankton of zeewier.

Estuariene voedselwebben

Planten worden begraasd en gefilterd door ongewervelden als slakken, kokkels en oesters. Deze worden gegeten door jonge en andere kleine vissen, die worden opgejaagd door grotere vissen zoals snapper, koningsvis, roggen en zelfs haaien.

Waarom zijn estuaria waardevol?

• Ecologische waarde.
• Economische waarde.
• Culturele waarde.

Ecologische waarde

• Estuaria zijn een van de meest productieve ecosystemen op aarde.
• Ze houden de waterkwaliteit op peil door natuurlijke filtratie, waarbij microben organisch materiaal afbreken en sedimenten verontreinigende stoffen vasthouden. Wetlands die veel estuaria omzomen, hebben ook andere waardevolle functies. Water dat van het land afstroomt, voert sedimenten, voedingsstoffen en andere verontreinigende stoffen mee. Een groot deel van de sedimenten en verontreinigende stoffen wordt gefilterd wanneer het water door deze randmoerassen stroomt. Hierdoor wordt het water schoner en helderder, wat zowel de mens als het mariene leven ten goede komt. Moerasbodems en -planten zoals mangroven, zeegrassen en riet fungeren ook als een natuurlijke buffer tussen land en oceaan, doordat ze overstromingswater van het land en stormvloeden uit de oceaan opvangen.
• Ze helpen de biodiversiteit in stand te houden door te voorzien in een gevarieerde reeks unieke habitats die van cruciaal belang zijn voor het voortbestaan van veel soorten. Duizenden vogels, zoogdieren, vissen en andere wilde dieren gebruiken estuaria om te leven, zich te voeden en zich voort te planten. Trekvogels gebruiken estuaria om uit te rusten en voedsel te zoeken tijdens hun reis. Veel soorten vis en schaaldieren gebruiken estuaria als kraamkamers om kuit te schieten en jonge vis te laten opgroeien.

Economische waarde

• Ze zijn toeristische attracties.
• Gebruikt voor vervoer en industrie.
• Ze zijn van ecologisch belang voor de commerciële visserij.
• Behouden de waterkwaliteit, wat zowel de mens als het zeeleven ten goede komt.
• Natuurlijke buffer tussen land en oceaan, die overstromingswater en stormvloeden opvangt.
• Ze helpen de biodiversiteit in stand te houden door een gevarieerde reeks unieke habitats te bieden die van cruciaal belang zijn voor het overleven van veel soorten.
• Veel commercieel belangrijke vis- en schaaldiersoorten gebruiken estuaria als kraamkamers om kuit te schieten en jonge vis te laten opgroeien.

Culturele waarde

• Mensen waarderen estuaria voor recreatie, wetenschappelijke kennis, educatie, esthetiek en traditionele gebruiken. Varen, vissen, zwemmen, surfen en vogels kijken zijn slechts enkele van de vele recreatieve activiteiten die mensen in estuaria beoefenen. De unieke estuariene habitats maken ze tot waardevolle laboratoria voor wetenschappers en studenten. Estuaria bieden ook veel esthetisch genot voor de mensen die er wonen, werken of recreëren.
• Estuaria waren een gewilde hulpbron voor de Maori. Hout voor bouwmaterialen, rongoa (medicijnen), harakeke (vlas) voor het weven, kai (voedsel) waaronder vogels, vissen, ratten, palingen, schelpdieren, mensen. Om ten volle te profiteren van deze overvloedige hulpbronnen, werden Kainga, die niet-verrijkte dorpen waren, gevestigd in de buurt van riviermondingen.
• De paling was een belangrijk onderdeel van het Maori dieet. Ze werden met de hand gevangen met een bob of een palingpot. De bob was een huhu grub of worm die aan een touwtje of vlas werd bevestigd. De tanden van de paling werden in de vezels verstrikt en de paling werd dan aan land gebracht. De kampen werden opgezet op gunstige plaatsen tijdens de paaimigratie in het najaar. De grote hoeveelheid gevangen palingen werd gefileerd en in de zon gedroogd.
• De estuaria verschaffen ons talrijke hulpbronnen waaraan niet gemakkelijk een dollarwaarde kan worden toegekend. Zij bieden voordelen en diensten die onze levensstijl sterk verbeteren. Estuaria zijn een onvervangbare natuurlijke hulpbron die zorgvuldig moet worden beheerd tot wederzijds voordeel van allen die ervan genieten en ervan afhankelijk zijn.

Waarom estuaria beschermen?

• Estuaria zijn de plaats bij uitstek waar de mens zich vestigt. Nieuw-Zeeland kent vele voorbeelden, waaronder Invercargill, Dunedin, Christchurch, Nelson, Wellington, Napier, Tauranga, Auckland en Whangarei.
• Estuaria ontvangen het uiteindelijke effect van menselijke activiteiten in het hele stroomgebied. Dit betekent het gebruik van het omringende land en de rivieren die erin uitmonden. Vuilstort, vervuiling, ontginning, vertrapping door vee, stedelijke en industriële ontwikkeling en recreatiedruk zijn enkele van de directe gevolgen.
• Indirecte bedreigingen – door de mens veroorzaakte erosie kan versnelde aanslibbing veroorzaken, waardoor planten- en dierengemeenschappen worden aangetast.
• Ontvulling kan worden versneld door slecht beheerde stedelijke ontwikkeling of boskap, waardoor de afvloeiing toeneemt. Dit kan de troebelheid van het water verhogen, de sedimentatie versnellen en de verspreiding van slib, modder en klei in het estuarium bevorderen. Sedimenten houden verontreinigende stoffen vast, zoals uitgespoelde meststoffen, bijproducten van petroleum, persistente pesticiden en zware metalen. Waar meststoffen in het sediment vastzitten, versnelt het proces van organische afbraak door microben, waardoor het zuurstofgehalte gevaarlijk laag wordt. Giftige verbindingen zoals ammoniak en waterstofsulfide hopen zich op en kunnen schadelijk zijn voor andere estuariene organismen. Dit alles kan de gezondheid en de diversiteit van de habitats doen afnemen.

  Gemeenschappen die uitmonden in uiterwaarden zijn de meest productieve gebieden van een estuarium – het zijn ook de meest beschutte en ondiepe delen, waardoor ze ideaal zijn voor landwinning en baggerwerken. Dit kan het hele evenwicht van het voedselweb verstoren.