Het was een stomend hete junidag op Main Street in een piepklein stadje in Noord-Georgia, en mijn vriendin en ik waren in een tweedehands boekenwinkel, aan het snuffelen, aanraken en ruiken naar hartelust. Ze pakte een oud boek en zei: “Ik ga dit kopen om verduisteringspoëzie van te maken.”
Ik had al eerder verduisteringspoëzie op Pinterest gezien, en ik had maar een vaag idee van wat het was. Ik knikte en bladerde verder.
Toen we klaar waren met winkelen, gingen we terug naar het studentenhuis van mijn vriendin om op haar vloer te zitten en te tekenen. Pas toen ze een penseel ter hand nam, besefte ik wat ze eigenlijk van plan was. Ik keek gefascineerd en vol afgrijzen toe hoe ze zelfverzekerd bijna een hele bladzijde met zwarte verf bestreek en op de een of andere manier een prachtig gedicht achterliet, gelaagd met betekenis, dat afkomstig was van de pagina van een kinderverhalenboek.
Zwarte poezie is een onorthodoxe kunstvorm: Je slaat een boek open en scant een pagina, op zoek naar woorden of zinnen die je opvallen, ongeacht of ze met elkaar in verband staan. Dan gebruik je een stift of penseel om alles in te vullen behalve die woorden. Het resultaat kan eruitzien als een brief uit de Tweede Wereldoorlog, maar dan met de tekst bewerkt door een censor.
Toen ik eenmaal over het gevoel heen was dat ik voor eeuwig zou worden veroordeeld omdat ik een verfkwast in een boek had gestoken, werd ‘black-out’-poëzie mijn nieuwe favoriete bezigheid. Hier lees je waarom het een geweldige activiteit is voor professionele schrijvers die hun liefde voor taal misschien zijn kwijtgeraakt in de werkdag van 9 tot 5.
Verven in boeken: Geen nieuwe trend
Hoewel de oorsprong van deze kunstvorm niet precies vaststaat, heeft Austin Kleon, de auteur van Steal Like An Artist en een pionier op het gebied van blackout-poëzie via sociale media, het voorlopig getraceerd naar een man genaamd Caleb Whiteford uit de jaren 1700.
Whiteford, aldus Kleon in een TEDxKC-talk uit 2012, nam een aantal van de eerste gedrukte kranten mee, verzamelde er poëzie en woordspelingen uit en publiceerde een broadsheet met zijn bevindingen. Als dit klopt, betekent dit dat verduisteringspoëzie al meer dan 250 jaar bestaat.
Na Whiteford deed de blackout-poëzie de ronde onder verschillende Franse en Amerikaanse dichters, schilders en schrijvers, alvorens uit te groeien tot de nieuwste rage op het gebied van sociale media.
Kranten zijn geen lang leven beschoren, zegt Kleon; hun laatste rustplaats is de prullenbak. Maar kunstenaars, zo vindt hij, verzamelen dingen die iets voor hen betekenen. Het is de taak van een kunstenaar om te lezen en ideeën te verzamelen die hij kan bewaren en die hij later misschien opnieuw kan gebruiken – een idee dat ook schrijvers zal aanspreken.
Als schrijfster spaar ik al woorden sinds ik klein was. Mijn kastdeur ligt bezaaid met papiertjes waarop zinnen zijn gekrabbeld, flarden van afgeluisterde gesprekken of losse woorden in verschillende talen. Het is een menselijke neiging om dingen te bewaren die belangrijk voor ons zijn, en voor mij staan woorden bovenaan mijn prioriteitenlijst. Blackout poëzie, zegt Kleon, is de perfecte methode om woorden te bewaren die iets voor ons betekenen.
Blackout poëzie verlicht stress
Er zijn verschillende overtuigende redenen om zelf black-out poëzie te proberen, zelfs als je geen kunstenaar of dichter bent.
In de eerste plaats is black-out poëzie een geweldige stressverlichter, en stress is zeker iets dat schrijven en creativiteit in de weg kan staan. Van zowel schilderen als dichten is aangetoond dat ze stress verlichten; in één onderzoek vertoonden de meeste deelnemers een lager cortisolniveau, een hormoon dat stress aangeeft, nadat ze 45 minuten lang zelfs maar eenvoudige kunst hadden gemaakt.
Doordat poëzie meestal betekent dat je over je emoties schrijft, kan het ook louterend werken en je helpen je gedachten te ordenen en je emoties te reguleren. De combinatie van schilderen en poëzie vormt een krachtig ontspannend duo voor die dagen dat je gewoon even een pauze nodig hebt – en dat is voor mij min of meer elke dag.
Als fulltime freelance schrijver breng ik mijn dagen door met vergaderingen met vooraanstaande bedrijven in New York, met het schrijven van fitnessartikelen die wetenschappelijk precies moeten kloppen en met de vraag of mijn inkomen wel constant genoeg zal zijn om volgende maand de rekening van mijn autoverzekering te kunnen betalen.
Er is zelden een dag dat ik niet gestrest of nerveus ben. Daarom maak ik ’s avonds tijd vrij om een boek door te nemen en veelbelovende woorden met potlood te onderstrepen, en in het weekend ga ik zitten en voeg ik verf toe om de rest van de tekst te redigeren. In combinatie met mijn favoriete filmsoundtracks is dit een heerlijk ontspannende bezigheid. Maar in tegenstelling tot het hele weekend Netflix kijken, is black-out poëzie nog steeds productief.
Zoals veel professionele schrijvers, vooral als ze zelfstandig ondernemer zijn, heb ik er moeite mee om mezelf de tijd te gunnen om te ontspannen. Maar alle voordelen van black-out poëzie geven me het gevoel dat ik iets gedaan krijg: Ik geef mijn hersenen een workout, en tegelijkertijd laat ik mezelf ontspannen.
Clackout poëzie herstelt creativiteit
Toen ik meer aan blackout-poëzie begon te doen, merkte ik ook iets anders: Het herstelt mijn creatieve energie. De hele dag schrijven onttrekt mijn creativiteit, maar blackout poëzie brengt het terug. Een gedicht maken van de woorden op de pagina kan moeilijk zijn; het laat me op een nieuwe manier naar de woorden kijken, en dat is een vaardigheid die zich ook vertaalt naar mijn andere creatieve projecten.
Austin Kleon zei dat hij aanvankelijk met black-out poëzie begon als remedie tegen writer’s block, en ik ontdekte dat black-out poëzie geen rage-dieet is – het werkt echt om door die momenten heen te komen waarop je vastzit aan een idee of gewoon geen woord meer kunt schrijven.
“Ik begon ongeveer zeven jaar geleden met het maken van black-out poëzie als schrijfoefening,” zegt John Carroll van Make Blackout Poetry. “Het was voor mij een manier om snel iets te maken dat uitdagend en bevredigend was, maar geen urenlange toewijding vergde. … heeft me geleerd … iedereen is creatief.”
Zwarte poezie bevordert je creativiteit omdat het je hersenen aan het werk zet terwijl je nadenkt over nieuwe manieren om woorden te combineren. Net als kruiswoordpuzzels of woordzoekers – waarvan is aangetoond dat ze de hersenfunctie verbeteren, de woordenschat vergroten en het probleemoplossend vermogen versterken – stimuleert blackout-poëzie je geest op een goede manier.
Er is een bepaalde methode voor blackout-poëzie, een ritme dat je hersenen na een tijdje beginnen te leren: ik zoek een zelfstandig naamwoord bovenaan de pagina, zoek een werkwoord iets lager en zoek een interessant of mooi woord om het wat pittiger te maken. Uw methode kan anders zijn, en dat kan ook iets over uw schrijven onthullen.
Blackout-poëzie helpt bij writer’s block
Misschien wel het leukste aan blackout-poëzie is dat het zo verdomd gemakkelijk is.
Normaal gesproken kan ik alles schrijven behalve poëzie – ik heb het geprobeerd, en het is niet leuk. Er is niets ergers dan naar een lege pagina staren, wachtend tot de woorden tot je komen (want bij mij komen ze nooit).
Maar met black-out poëzie is het giswerk weg: De woorden zijn er al, en je hoeft alleen maar te beslissen hoe je ze wilt ordenen. Er zijn ook geen regels: de gedichten die je maakt, hoeven niet een bepaalde lengte of lettergrepen te hebben, of zich aan een vaste formule te houden. Je gedichten kunnen zo eenvoudig, zo ingewikkeld, of zo gestructureerd zijn als je zelf wilt. Als je de creatie van je gedicht vanuit verschillende invalshoeken bekijkt, raak je misschien geïnspireerd om ook je andere schrijfprojecten op een andere manier te bekijken.
Sommige mensen maken meesterwerkgedichten die zich over meerdere pagina’s uitstrekken, terwijl ik onlangs een gedicht “schreef” dat bestond uit drie simpele woorden in een zee van zwarte verf: “Verrast door moed.” Blackout-poëzie is een pijnloze manier om stress te verlichten en creativiteit te bevorderen.
Blackout-poëzie helpt ook om je beter te concentreren vanwege de precisie die het vereist; als je een woord overschildert dat je wilde gebruiken, is er geen weg meer terug. Soms heb ik de neiging om mezelf een writer’s block te noemen, terwijl ik eigenlijk gewoon moet gaan zitten en het af moet krijgen. Verduisterende poëzie helpt om je focus en concentratie aan te scherpen, wat je weer kan helpen om een writer’s block te overwinnen.
Hoe maak je verduisterende poëzie?
Zwart-out poëzie werd traditioneel gedaan met behulp van een pagina uit een krant, maar tegenwoordig gebruiken veel mensen gewoon oude boeken. Mijn favoriete boeken zijn een klein blauw boekje uit 1930, bedoeld om bibliothecarissen op te leiden (dat nu veel liefdesgedichten aan boeken bevat) en een boek uit 1952 over archeologie en oude geschiedenis.
Krijg je de krant niet, koop dan een oud boek bij een kringloopwinkel of op eBay. Je kunt ook boeken kopen die een verzameling teksten vormen die speciaal bedoeld zijn voor verduisteringspoëzie.
Zwarte verf kan een beetje saai aanvoelen, dus meng het gerust door elkaar: Gebruik een marker om witruimte tussen de lijnen te laten, of gebruik een kleur verf die je zelf mooi vindt. Sommige mensen tekenen zelfs ingewikkelde tekeningen rond hun gedichten. Onthoud dat er geen regels zijn… dit is het moment om je creativiteit de vrije loop te laten!
Zwarte gedichten maken kost ook niet veel tijd. Als je een stressvolle dag hebt, blader je tijdens je lunchpauze een paar minuten door de pagina’s en kom je terug wanneer je tijd hebt – of dat nu dagen, weken of zelfs maanden later is.
Relax en herstel je schrijfenergie
In eerste instantie was ik onzeker over de blackout-poëzietrend, maar nu ben ik een blije bekeerling. Als professioneel schrijver is kunst maken mijn werk. Maar in de dagelijkse sleur van marketing, facturen en vergaderingen vergeet ik vaak om mezelf als kunstenaar te zien.
Zwarte poezie stelt me in staat om mijn verbeelding te combineren met het werk van iemand anders en zo een prachtig kunstwerk te creëren. Uiteindelijk herinnert black-out poëzie me eraan waarom ik in de eerste plaats schrijver ben geworden. Ergens in de drukte en stress van elke dag van 9 tot 5 schrijven, verloor ik het deel van mij dat zich herinnerde waarom en waar ik begon. Maar blackout poëzie brengt me terug naar de woorden, verhalen, en kunst die altijd een deel van mij zal zijn … en dat is waarom het is de beste productieve vrijetijdsbesteding die ik kan bedenken.
Blackout Poem door Chris Lott via Flickr