Verlopen blikvoer: Weggooien of Opeten?
Door: Dr. David Friedman
We hebben het allemaal wel eens meegemaakt – je staat in je voorraadkast en komt iets tegen waarvan je vergeten was dat je het gekocht had. Dan kijk je naar de bovenkant van het blik en ontdekt dat de houdbaarheidsdatum al verstreken is. En wat nu? Ga je ervan uit dat het voedsel op die dag op magische wijze giftig is geworden en gooi je het weg? Voedingsmiddelen in blik kunnen nog lang na de door de fabrikant aangegeven houdbaarheidsdatum eetbaar zijn.
Ik schaam me om dit toe te geven, maar ik was een van de miljoenen mensen die in 1999 een voorraad blikjes voedsel insloegen, ter voorbereiding op “Y2K -het einde van de wereld!” Deze Y2K-voorspelling was gebaseerd op het feit dat computers geen rekening hielden met het nieuwe viercijferige jaartal “2000”, en alleen tweecijferige jaartallen lazen, zoals “99”, dat stond voor 1999. Ter voorbereiding op deze apocalyps kochten veel Amerikanen een jaar lang ingeblikt voedsel, gedehydrateerd voedsel en kannen water. Ik ook. Ik weet nog hoe ik de bal op Time’s Square zag vallen, en toen begon het aftellen naar de dag des oordeels: 5-4-3-2-1 … Gelukkig Nieuwjaar! Tot mijn verbazing, was mijn elektriciteit nog steeds aan. Mijn telefoon en computer werkten nog. Ik hoorde geen rellen of geweervuur in mijn buurt zoals de media had voorspeld. Geen Armageddon! Maar ik had wel een voorraad ingeblikt voedsel!
Tien jaar later, in 2010, ontdekte ik op een plank achterin mijn kast een blik sperziebonen uit mijn Y2K-voorraad. Ik stond op het punt om het in de prullenbak te gooien, maar mijn nieuwsgierigheid overmeesterde me en ik besloot om het blik te openen en te zien hoe rot het voedsel was geworden. Tot mijn totale ongeloof zagen de sperziebonen er goed uit en roken ze normaal. Tien jaar na de houdbaarheidsdatum, hoe kon dat? Ik staarde in deze tijdcapsule van sperziebonen en dacht na over mijn volgende stap. Zou ik ze proeven? Een van de grootste beschermingsmechanismen die wij als mensen hebben, is onze scherpe reukzin. Als we voedsel ruiken, communiceert ons reukorgaan met de hersenen om uit te zoeken of het goed is om het te eten. Nu had ik trek in sperziebonen en besloot de stoute schoenen aan te trekken. Nadat ik ze had gekookt, proefde ik een klein hapje van een tien jaar oude sperzieboon en… hij was echt lekker!
Het overgrote deel van de etiketten met uiterste verkoopdata, zoals “te verkopen tot”, “te gebruiken tot” en “ten minste houdbaar tot”, zijn suggesties van voedselproducenten voor optimale versheid en smaak, in plaats van indicatoren voor voedselveiligheid of gezondheidsproblemen. Deze misleidende houdbaarheidsdata zijn een van de grootste oorzaken van voedselverspilling wereldwijd, waarbij perfect eetbaar voedsel wordt weggegooid als gevolg van voedselonzekerheid. Amerikanen gooien elk jaar voor ongeveer 165 miljard dollar aan voedsel weg, en voor het gemiddelde Amerikaanse gezin kan dat oplopen tot 2.200 dollar per huishouden, volgens een onderzoek van de Natural Resources Defense Council (NRDC). Een belangrijke factor voor de houdbaarheid is niet de houdbaarheidsdatum op het blikje, maar de manier waarop u het voedsel bewaart. Blikjes die bijvoorbeeld op een koele plaats worden bewaard in plaats van op de planken in je warme garage, blijven langer vers.
Dus blijft de vraag, hoe lang na de houdbaarheidsdatum zijn ingeblikte voedingsmiddelen nog goed om te eten? Een jaar, vijf jaar, tien jaar? Er zijn gevallen bekend van ingeblikt voedsel dat honderd jaar zonder microbiële groei is bewaard gebleven. In 1865 zonk de stoomboot Bertrand naar de bodem van de Missouri Rivier. Het werd gevonden in 1968 (meer dan een eeuw later). Onder de voorwerpen die uit het wrak werden opgehaald bevonden zich verscheidene blikken voedsel, gebrandmerkte perziken, oesters, pruimtomaten, honing en gemengde groenten. In 1974 analyseerden chemici van de National Food Processors Association (NFPA) de producten op bacteriële besmetting en voedingswaarde. Hoewel het voedsel zijn verse geur en uiterlijk grotendeels had verloren, ontdekten de NFPA-chemici geen microbiële groei en stelden vast dat het voedsel even veilig was om te eten als toen het meer dan 100 jaar eerder werd ingeblikt.
De algemene regel is dat je de meeste ingeblikte voedingsmiddelen 1 tot 6 jaar na de houdbaarheidsdatum kunt eten, mits ze op een koele, donkere plaats worden bewaard en de blikken in goede staat zijn. Laat u echter niet leiden door de kalender. Er zijn vier basisregels die u moet volgen voordat u in dat blik SpaghettiO’s duikt dat in 2010 is verlopen.
1. Inspecteer het blik. Als het blik beschadigd of verroest is, vergroot dit het risico dat het voedsel besmet is. Als het blikje uitpuilt of vloeistof lekt, gooi het dan onmiddellijk weg. Let bij voedingsmiddelen als olijven, augurken, relishes of ingemaakt fruit op de kwaliteit van de olie, siroop of pekel. Er kan een probleem zijn als de vloeistof er modderig of ondoorzichtig uitziet of als het vloeistofniveau aanzienlijk is gedaald.
2. Open het blik. Als alles tot dusver goed is, ga je gang en open het blikvoer. Als het tijdens het openen een sissend geluid maakt en/of er vloeistoffen uit het blik spuiten, gooi het dan weg. Bij visuele inspectie is het eerste wat u moet opmerken de kleur van het voedsel. Kleine kleurveranderingen na verloop van tijd zijn normaal, maar een grote verandering in kleur of het ontbreken van kleur duidt op een probleem. Als u schimmel ziet, gooi de inhoud dan in de prullenbak.
3. Ruik aan het voedsel. Als de bovenstaande stappen goed gaan, snuif dan eens goed aan het voedsel. Er is geen betere manier om te beoordelen of voedsel bedorven is dan de reuktest! Het moet vers ruiken zonder een ongewone of onaangename geur van welke aard dan ook.
4. Proef het. Ten slotte kunt u het voedsel laten proeven. Houd er rekening mee dat langdurige opslag de smaak van sommige voedingsmiddelen kan beïnvloeden, vooral als het gezoet was.