Het leven in de Afrikaanse savanne, omringd door deskundige vleesetende jagers, is een kansspel waarbij iedereen kan verliezen. Giraffen hebben geen klauwen, scherpe slagtanden of puntige geweien om zich te beschermen, maar elk dier dat in dergelijke omstandigheden in het wild leeft, heeft aanpassingen die hem in staat stellen te overleven.
Giraffen beschermen zich tegen indringers met hun poten. Dit zijn hun voornaamste en krachtigste wapens die hen van de dood redden. De impact van een enkele trap in het hoofd of een gevoelig deel van een roofdier is genoeg om het te doden, maar de ervaren roofdieren zijn uiterst voorzichtig, en weten daarom het exacte moment om aan te vallen.
Om die reden zijn giraffen niet de eerste keus van Afrikaanse carnivoren als ze op zoek zijn naar voedsel. Ze zijn alleen een doelwit als een andere, minder gevaarlijke prooi niet voorhanden is. Het is niet gemakkelijk om een volwassen giraffe te vangen, dus komt het vaker voor dat gewonden of jongen in het middelpunt van de belangstelling komen te staan, zolang de moeder is afgeleid.
Giraffen zien er misschien vredig uit, maar ze zijn geen gemakkelijke prooi. Bovendien hebben ze een uitstekend gezichtsvermogen, zodat ze al lang weg kunnen zijn voordat een roofdier te dicht bij hen kan komen.
Hyena. Roofdier van giraffen.
De enige roofdieren van betekenis van giraffen zijn leeuwen, en zij zullen als eerste op zoek gaan naar de jonge en de zwakke giraffen. Ze hebben het ook gemunt op zwangere vrouwtjes die klaar zijn om te bevallen, zodat ze zich niet zo snel kunnen verplaatsen.
Als de roofdieren een kudde leeuwen aanvallen, is er niet veel kans dat er één levend uit zal komen, hoe groot hij ook is. Deze grote katten vallen van achteren aan, rijden op de rug van de giraffe en veroorzaken wonden met hun hoektanden en klauwen om ze te verzwakken, terwijl anderen proberen in de poten te bijten om ze neer te slaan en hun nek te bereiken, het belangrijkste gebied om ze te doden.
Een ideaal moment voor roofdieren die een giraffe willen vangen is wanneer ze water drinken uit rivieren en beekjes. Tijdens deze activiteit is de nek dicht bij de grond, zodat katten ze daar kunnen aanvallen. Aan de aquatische kant proberen krokodillen hen in die situatie te vangen, want met één enkele beet brengen ze hen voorover uit evenwicht zodat ze in het water vallen. Om dit te voorkomen drinken giraffen altijd om de beurt water, terwijl anderen om hen heen toekijken.
Verdediging tegen roofdieren
Gezonde volwassen dieren zijn minder kwetsbaar om door roofdieren gedood te worden, vanwege vier belangrijke aspecten:
1. Ze hebben een intimiderende grootte.
2. Ze geven dodelijke trappen, waar meer roofdieren bang voor zijn.
3. Het zijn snelle lopers, dus ze zijn niet makkelijk te vangen.
4. Ze hebben een uitstekend gezichtsvermogen, waardoor ze op tijd kunnen reageren.
Als een giraffe een roofdier trapt, kan hij ernstig gewond raken of gedood worden. Daarom durven niet veel roofdieren een giraffe aan te vallen, tenzij ze een jong vinden of wanhopig op zoek zijn naar een maaltijd, in die mate dat ze hun leven ervoor riskeren.
De jongen daarentegen zijn altijd in gevaar, maar kunnen zich camoufleren in de vegetatie en ze groeien heel snel tot al gauw twee keer zo groot als bij de geboorte, waardoor de kans dat ze het doelwit worden van roofdieren kleiner wordt.
Babygiraffen hebben de eerste paar weken van hun leven veel rust nodig, en dat doen ze liggend. Dat maakt ze een gemakkelijk doelwit voor allerlei roofdieren, waaronder wilde honden, hyena’s, luipaarden en natuurlijk leeuwen. De moeders proberen hun jongen dicht bij zich te houden, maar jonge giraffen zijn van nature nieuwsgierig, en dat kan ertoe leiden dat ze het slachtoffer worden.
Bijna 75% van alle jonge giraffen overleeft de volwassenheid niet omdat ze het slachtoffer worden van roofdieren. Daarmee is het een van de hoogste sterftecijfers onder de dieren die er zijn.
Giraffen zijn de wachters van de plantenetende soorten in het wilde Afrika. Door hun hoogte en hun goede zicht waarschuwen ze andere diersoorten voor naderend gevaar, zodat ook dieren als zebra’s en struisvogels kunnen ontsnappen.
Leopaarden, hyena’s en wilde honden zijn andere roofzuchtige carnivoren die een ernstige bedreiging vormen voor giraffen, vooral voor pasgeborenen of zeer jonge dieren die niet de hoogte, grootte, kracht en ervaring hebben die nodig is om zichzelf te verdedigen. Leeuwen en luipaarden wurgen hun prooi meestal bij de keel en krokodillen voeren hun “twist of death” uit om ze bijna onmiddellijk te doden, maar hyena’s en wilde honden beginnen meestal te eten voordat de giraffe dood is.
Als ze aanvallen, proberen roofdieren de poten van de giraffen in de knoop te krijgen, zodat ze op de grond vallen. Ze proberen ook aan te vallen als ze aan het drinken zijn, zodat hun nekken op grondhoogte zijn.
Kleine dieren veroorzaken ook problemen bij giraffen. Door uitwendige en inwendige parasieten krijgen ze verschillende ziekten die hun levenskwaliteit aantasten, waardoor hun korte levensverwachting nog verder afneemt. Onder de uitwendige parasieten zijn er ongeveer 15 soorten teken en vliegenlarven. Tot de inwendige parasieten behoren de “Taenia solium” en de menselijke zweepworm (Trichuris trichiura). Miltvuur en runderpest zijn ziekten die hen niet vaak of niet vaak aanvallen, maar wanneer een epizoötie een populatie treft, worden sommigen tijdelijk blind en sterven.
Vergeleken met andere herkauwers hebben giraffen in het wild een “lange” levensverwachting van 15 tot 25 jaar.
Giraffe gevangen door een leeuw.
Voor de giraffes houdt het gevaar niet op te ontsnappen aan de gevaarlijke dieren, want hun ergste roofdieren zijn veruit de mensen. De inboorlingen beschouwen hen als een bron van vlees wanneer andere schaars zijn. Zij geloven ook dat de staarten van giraffen geluk brengen, zodat zij proberen er een te bemachtigen.
De mens wordt ook beschouwd als een gevaarlijk roofdier voor giraffen. De populaties die in het noorden leven hebben hun aantal drastisch teruggebracht om twee belangrijke redenen: de degradatie van hun natuurlijke habitat en stroperij, wat het geval is in Kenia, Somalië en Ethiopië, ondanks het feit dat nationale parken moeite doen om ze te behouden.
In sommige dorpen worden die staarten gebruikt om sieraden van te maken, verzamelobjecten voor toeristen, en zelfs vliegenmeppers voor de enorme muggen die er zijn. De vachten zijn spectaculair door hun dikte en het ontwerp van de verschillende vlekken die elke giraffe heeft. Ook worden veel van deze dieren niets anders dan de trofee van jagers die willen zeggen dat ze een exotisch dier hebben gedood.
Hoewel het in de meeste gebieden van Afrika illegaal is om een giraffe kwaad te doen of te doden vanwege hun beschermingsstatus, komt het toch regelmatig voor. Er zijn niet genoeg middelen om de wetten te handhaven. Dorpelingen zijn wanhopig op zoek naar geld, dus doen ze wat ze kunnen om te overleven.