Heden ten dage is de uitvoering van George Frideric Händels “Messiah” oratorium in de kersttijd een traditie die bijna even diep geworteld is als het versieren van bomen en het ophangen van kousen. In kerken en concertzalen over de hele wereld wordt het beroemdste stuk gewijde muziek in de Engelse taal zowel integraal als verkort uitgevoerd, zowel met als zonder publieksparticipatie, maar bijna altijd en uitsluitend tijdens de weken die voorafgaan aan de viering van Kerstmis. Het zou velen dan ook verbazen te vernemen dat Messiah oorspronkelijk niet bedoeld was als een stuk kerstmuziek. De wereldpremière van Messiah vond plaats op 13 april 1742, tijdens de christelijke vastentijd, en in de beslist seculiere context van een concertzaal in Dublin, Ierland.
De inspiratie voor Messiah kwam van een geleerde en redacteur genaamd Charles Jennens, een vroom en evangelisch christen die zich ernstig zorgen maakte over de toenemende invloed van het deïsme en andere stromingen van het Verlichtingsdenken die hij en anderen als onreligieus beschouwden. Op basis van bronnenmateriaal in de King James Bijbel en The Book of Common Prayer, stelde Jennens een beknopte distillatie van de Christelijke leer samen, van de Oud Testamentische profetieën over de komst van de Messias tot de geboorte, kruisiging en verrijzenis van Jezus Christus en dan tot de beloofde wederkomst en de Dag des Oordeels. Jennens nam zijn libretto mee naar zijn vriend George Frideric Händel en stelde voor dat het de basis zou vormen van een oratorium dat uitdrukkelijk bedoeld was om te worden uitgevoerd in een wereldlijke omgeving tijdens de week die onmiddellijk aan Pasen voorafging. “Messiah zou gericht zijn tot mensen die tijdens de Passieweek naar een theater waren gekomen in plaats van naar een kerk,” aldus de Cambridge Händel-geleerde Ruth Smith, “om hen te herinneren aan hun veronderstelde geloof en hun mogelijke lot.”
Deze didactische missie mag Jennens geïnspireerd hebben om Messiah te schrijven, maar men kan stellen dat het de transcendente muziek van George Frideric Händel is die het werk zo tijdloos en inspirerend heeft gemaakt. Messiah werd pas populair in de laatste jaren van Händels leven, aan het eind van de jaren 1750, maar het is meer dan twee eeuwen later nog steeds een van de bekendste muziekwerken uit de barokperiode. Als je bedenkt dat Händel de partituur voor Messiah in slechts 24 dagen componeerde, begin je de ongelooflijke achting te begrijpen die sommige van zijn volgelingen voor hem hadden. Zoals Ludwig van Beethoven over Händel zei: “Hij is de grootste componist die ooit geleefd heeft. Ik zou mijn hoofd blootleggen en knielen voor zijn tombe.”