Het leven met een Blauw-goud ara

Terug naar bloggen! Ik wil hier wel meer schrijven over inheemse Noord-Amerikaanse vogels, maar eerst over de meest voorkomende en populaire van de ara-soorten: de Blue and Gold Macaw (Ara ararauna).

Van alle grote ara-soorten die in Noord-Amerika als huisdier verkrijgbaar zijn, is de Blue and Gold Macaw de meest voorkomende. Dit is waarschijnlijk omdat ze goed broeden in gevangenschap (mits goed opgezet en verzorgd), ze vaak vrij goed kunnen praten, en ze mooi zijn. Ze zijn niet wereldwijd bedreigd en er zijn er tot begin jaren ’90 veel geïmporteerd in Noord-Amerika.

Wilde Ara’s

De blauw-goud ara is de papegaai bij uitstek – groot, brutaal, kleurrijk en spraakzaam. In het wild komen ze voor in de noordelijke helft van Zuid-Amerika en het zuiden van Panama in een verscheidenheid aan laagland habitats, waaronder stadsparken. Ze voeden zich met vruchten, noten en zaden en met hun krachtige snavels kunnen ze zeer taaie schelpen openbreken.

Wilde blauw- en goudhaantjes worden vaak in kleine groepen gezien, en buiten het broedseizoen slapen ze vaak in groepen. Maar zelfs binnen een groep kan het heel duidelijk zijn welke vogels broedparen vormen, want paren vliegen en eten meestal dicht bij elkaar, zelfs buiten het broedseizoen. Toen ik in Brazilië was, viel het me op dat de meeste ara’s die ik zag, gepaard leken te zijn. Zelfs in koppels was het niet moeilijk te zien wie de koppels waren.

Ara’s als huisdier

Als huisdier kunnen blauwe en gouden ara’s zowel een fenomenaal gezelschap zijn als de ergste nachtmerrie van een huisdiereigenaar. Het hangt allemaal af van de verwachtingen van de eigenaar. Vanwege hun grootte, luide stem en krachtige snavels worden ara’s over het algemeen beschouwd als huisdieren met veel onderhoud.

Ten eerste kunnen ara’s, vanwege hun sterke snavels en nieuwsgierigheid, meestal niet vrij in huis rondlopen zonder toezicht. Er is dus een kooi nodig en een geschikte ara kooi kost vaak $1000 of meer. Een ara zou echter nooit zijn hele leven in een kooi opgesloten mogen zitten, en dus moeten ara-houders vaak investeren in een grote papegaaienstandaard (of twee) waar de vogel op kan zitten als hij buiten de kooi is. Zelfs met toegang tot interessante vogelstandaarden zullen veel ara’s door een huis zwerven. Een buitenkooi of volière is ook leuk voor een ara.

Ik heb sinds kort (anderhalf jaar geleden) een drieëntwintig jaar oude blauw-goud ara genaamd Pteri. Zij is de vogel op alle foto’s bij dit artikel. Haar kooi staat in de woonkamer van het huis, maar ze is meestal uit haar kooi als er iemand thuis is om op haar te letten. Ze heeft beneden een grote papegaaienstandaard om op te zitten en boven een paar plaatsen om te zitten. Aan haar papegaaienstandaard hangen ook kauwspeeltjes. Ze vindt het echter nog steeds leuk om door het huis te lopen en op de trapleuning te klimmen. Soms klimt ze op de trapleuning en glijdt er dan vanaf. Ze is heel goed in het niet vernielen van dingen die ze niet mag vernielen, maar soms zal ze toch proberen op meubels en muren te kauwen. Als ze dat doet, krijgt ze iets geschikters om op te kauwen. Als ze zich echt verveelt, klimt ze op de gordijnen.

Pteri klimt op de gordijnen

Over kauwen gesproken, ara’s hebben dingen nodig om op te kauwen. Pteri kauwt graag op hout, manden, dennenappels en andere soortgelijke dingen en haar kooi is over het algemeen gevuld met veilig kauwspeelgoed. Ze heeft een paar in de winkel gekochte speeltjes, maar ara-speeltjes zijn over het algemeen vrij duur (vooral als je bedenkt dat ze bedoeld zijn om vernietigd te worden). Veel van haar kauwspeeltjes zijn natuurlijke voorwerpen van buiten. Merk op dat het belangrijk is om er zeker van te zijn dat natuurlijke planten die aan papegaaien worden gegeven niet giftig zijn en niet met pesticiden zijn bespoten.

Een vraag die bijna alle papegaaieigenaren krijgen is: “praat hij/zij?” Blauwe en Goud Ara’s zijn vaak zeer goede praters. Pteri kan hoi, goedemorgen, water, wat, appel, popcorn, maïs, pasta, kat, heet, en papegaai zeggen, en ze kan lachen en blaffen als een hond. Ze gebruikt ook een paar woorden op de juiste manier. Zo begroet ze mensen die in huis komen met een enthousiast “Hoi!” en zegt ze “water” als ik haar water verschoon of haar een spuitbad geef. Ze zegt ook “Goedemorgen!” in de ochtend. Andere woorden gebruikt ze willekeurig en ze lijkt niet te weten wat ze betekenen.

Hoewel veel ara’s die ik ken kunnen praten, spreken niet alle ara’s goed en zelfs ara’s die kunnen praten, maken vaak een hoop luid gekrijs en gekrijs. Pteri praat vaak in zichzelf als er niemand in de buurt is en ze krijst ook af en toe. Haar gekrijs is hoog en extreem luid. Dergelijke geluiden kunnen vaak tot een minimum worden beperkt met gedragsaanpassingstechnieken, maar het vergt geduld en het is onredelijk om van een ara te verwachten dat hij een stil dier is. Ik heb ook de neiging om mensen die een papegaai willen in de eerste plaats omdat een pratend dier hen aanspreekt, te vertellen dat ze hun beslissing moeten heroverwegen. Niet alle papegaaien praten, en sommige die kunnen praten leren maar een paar zinnen. En zoals ik altijd zeg: de nieuwigheid van een pratende vogel is er zo weer af!

De rommelfactor

Maca’s (samen met kaketoes) behoren tot de rommeligste vogels die je kunt houden. Ze poepen natuurlijk veel, maar ze kunnen ook een puinhoop maken van hun voedsel en speelgoed. Pteri is dol op noten, dus haar dieet bestaat uit walnoten, pecannoten, hazelnoten en amandelen in de dop. Soms krijgt ze ook paranoten. Ze slaagt er altijd op de een of andere manier in om de doppen buiten haar kooi te krijgen, dus die moet ik opruimen. De houtachtige resten van haar kauwspeeltjes komen ook buiten haar kooi terecht. Toch is ze niet zo erg als Mitri, mijn kleine zwavelkuifkaketoe, die echt etensresten, hout en papier buiten zijn kooi schopt.

Die enorme snavel…

Veel mensen vinden ara’s erg intimiderend. Dat is niet geheel onredelijk, want ara’s hebben inderdaad grote, sterke snavels. Een grote ara kan door een walnoot of hazelnoot heen bijten alsof het boter is. Arabeten zijn pijnlijk.

Echter, er zijn stappen die men kan nemen om de kans op een beet zo klein mogelijk te maken. Ara’s zijn niet subtiel in hun lichaamstaal en zullen vaak waarschuwingen geven voordat ze bijten. Een geagiteerde ara zal waarschijnlijk haar kop laten zakken, haar pupillen dichtknijpen en haar kopveren opzetten. Probeer nooit een ara aan te raken of op te pakken die dergelijke waarschuwingssignalen geeft. Sommige ara’s zullen ook stoten en krijsen voordat ze bijten. Pteri doet dat ook, maar bijt zelden.

Een ara van jongs af aan leren om op een arm of een handstok te gaan staan, maakt haar ook gemakkelijker in de omgang. Papegaaien die met positieve technieken worden getraind, zullen minder snel bijters worden dan papegaaien die met geweld worden getraind. Een ara zal ook minder snel een “eenpersoonsvogel” worden als hij door meerdere mensen wordt gehanteerd. Ik heb veel ara’s ontmoet – voornamelijk blauw-goud en groenvleugels – die tot op volwassen leeftijd heel vriendelijk zijn gebleven tegen zelfs vreemden.

Het is heel belangrijk dat een potentiële ara-eigenaar niet geïntimideerd wordt door de vogel. Ara’s worden vaak erg lastig als hun baasjes bang voor ze worden. Wat er kan gebeuren is dat de vogel een keer longeert of bijt, en de eigenaar wordt dan bang voor de vogel. Naarmate de vogel minder vaak wordt aangeraakt, zal ze onzekerder worden voor mensen en zal ze eerder geneigd zijn te bijten. Dat resulteert in minder hantering, en de gefrustreerde ara kan bijteriger en luidruchtiger worden. Ara-eigenaren moeten zich op hun gemak voelen in de buurt van grote vogels, zodat dat niet gebeurt.

Ara’s zijn erg sociale vogels en ze kunnen behoorlijk om aandacht vragen. Een ara is niet het type vogel dat je de hele dag in een kooi kunt laten zitten. De meeste zullen bij hun mensen willen zijn. Pteri lijkt gelukkig zolang ze maar in de buurt van mij of mijn man is. Ze praat terug tegen mensen die tegen haar praten (hoewel haar antwoorden niet altijd logisch zijn) en ze zal schreeuwen om uit haar kooi gelaten te worden als ze vindt dat ze er te lang in zit. Ara’s zijn ook heel goed in staat om kunstjes te leren. Kortom, het zijn zeer interactieve, energieke en veeleisende huisdieren.

Dieet

De meeste ara’s doen het goed op een goed dieet in pellets, aangevuld met noten, zaden, fruit, groenten en ander gezond ‘mensen’-voedsel.

Bruikbare bronnen

Ik heb hierboven al een paar keer opgemerkt dat ara’s goed reageren op training met behulp van positieve bekrachtiging. Er zijn een paar boeken over papegaaitraining beschikbaar, waaronder The Parrot Problem Solver van Barbara Heidenreich en Clicker Training for Birds van Melinda Johnson.

Het beste boek dat over ara’s is geschreven, is helaas uitverkocht. Het heet The Large Macaws: Their Care, Breeding, and Conservation en het is van Joanne Abramson (auteur), Brain L. Speer (auteur), Jorgen B. Thomsen (redacteur), en Marsha Mello (illustrator). Tweedehands exemplaren zijn niet goedkoop, maar als je geen honderden dollars te besteden hebt aan een boek, probeer dan een exemplaar te vinden in een bibliotheek. I had to use an inter-library loan to get a copy to look at.

There are a couple of basic macaw care guides available from Avian Publications as well.