Het werk van JRR Tolkien was de inspiratiebron voor veel Led Zeppelin-hits

Toen John Ronald Reuel Tolkien in 1936 The Hobbit voor het eerst publiceerde, wist hij nog niet dat het boek zou fungeren als een van de pijlers van de rock-‘n-rollgeschiedenis en zou bijdragen aan het ontstaan van hele genres die verband hielden met de kleurrijke fictieve wereld van de auteur, met mensen, elfen, dwergen, orks – en natuurlijk, Hobbits.

Terwijl Lord of the Rings snel cultstatus verkreeg nadat het voor het eerst werd gepubliceerd in 1954, voelde een hele generatie toekomstige hippies zich betoverd door de allure ervan.

De Elvenkoningen en -koninginnen, de bebaarde, pijprokende tovenaars, de relaxte, lolmakende Hobbits en andere wezens kwamen goed overeen met de Flower Children, die op een nogal romantische manier het contact met de natuur zochten en de agressieve, geïndustrialiseerde wereld waarin ze terecht waren gekomen, afwezen.

Maar de boeken en hun nalatenschap zouden niet tot een grootschalige opleving van de belangstelling zijn gekomen als ze niet actief waren gepromoot door een van de grootste rock’n’roll bands die ooit op het podium heeft gestaan – Led Zeppelin.

Hoewel het eerste album van de band geen nummers bevatte die direct geïnspireerd waren door de geschriften van J.R.R. Tolkien, pushte Jimmy Page, die aanvankelijk de voornaamste songwriter was, Robert Plant om zijn eigen teksten na te streven.

Zowel Page als Plant waren gefascineerd door diverse Europese en Midden-Oosterse mythologieën, waarvan invloeden te horen waren in enkele van hun grootste hits zoals “Immigrant Song” en “Kashmir”.

Toen de band zich meer en meer in het onderwerp verdiepte, verschoof hun aandacht echter van folklore naar het oeuvre van de man die eigenhandig aan de wieg stond van het literaire genre van de High Fantasy.

Tolkiens invloed op de teksten van Robert Plant verscheen voor het eerst op het tweede album van de band, simpelweg Led Zeppelin II getiteld, waarin de zanger zinspeelde op het begin van de reis van Frodo Baggins in het nummer “Ramble On”.

Hoewel het begint met vrij vage associaties met de wereld van Middle Earth, bereikt het nummer zijn hoogtepunt met de regel:

“T’was in the darkest depth of Mordor/ I met a girl so fair, / But Gollum, the evil one crept up/ And slip away with her.”

In 1971 besloot de liedjesschrijver van Led Zeppelin zijn passie voor het oeuvre van Tolkien opnieuw te volgen met het nummer getiteld “Misty Mountain Hop”, waarin hij cryptische verwijzingen gebruikt naar het eerste hoofdstuk van The Hobbit om zijn beschrijving van de eerste ervaring van een jongeman met geestverruimende middelen kracht bij te zetten.

Deze eigenaardige hommage komt niet als een verrassing, want velen zagen Tolkiens saga als een visualisatie van een hallucinogene ervaring die eind jaren zestig en begin jaren zeventig een explosieve groei doormaakte. Op het album uit 1971, dat meestal Led Zeppelin IV wordt genoemd, staat nog een nummer dat is geïnspireerd op Lord of the Rings, een toespeling op de epische Slag om Pelennor Fields die plaatsvindt in het laatste boek van de sage.

Naar het voorbeeld van de “Misty Mountain Hop” probeerde Robert Plant opnieuw een functionerende mix van elementen te produceren om een poëtische synthese te bereiken van zijn eigen auteurschap en dat van zijn favoriete fantasieschrijver.

Het nummer getiteld “The Battle for Evermore” was Plant’s poging om de mythologie van Middle Earth te laten samensmelten met de traditionele Engelse en Schotse folklore, met regels als “The dark Lord rides in force tonight, juxtaposed with I’m waiting for the angels of Avalon.”

Hoewel het vierde album misschien wel het meest iconische aanbod van de band is, is de invloed van Tolkien terug te vinden in Led Zeppelins latere werk, zoals het nummer “Over the Hills and Far Away” van het album Houses of the Holy uit 1973.

De titel van het nummer is ontleend aan het gedicht van de schrijver uit 1915, dat ook dient als voorwoord van Bilbo’s fictieve reis in de The Hobbit. Daarin verwijst Plant naar verschillende gebeurtenissen in het boek, waaronder een raadselspel dat Bilbo en Gollum spelen. Een andere belangrijke link in “Over the Hills and Far Away” is dat de Ring een vrouw wordt genoemd, wat overeenkomt met Tolkiens visie op het mysterieuze apparaat.

In de saga werd de ring door Frodo, Sam, Aragorn en andere personages vaak beschreven als een “mooie dame”, terwijl Gollem hem beroemd “mijn lieveling” noemt, waarmee hij uitdrukking geeft aan een diepe en pathologische relatie met de ring, alsof het een levend wezen is.

De erfenis van Led Zeppelin is dan ook voor een groot deel te danken aan de schepper van de Lords of the Rings, want zijn personages en verhalen vormen het weefsel waaruit hun songteksten zijn genaaid.

Hoewel hun dankbaarheid verder gaat dan hun muziek, want ze hebben een legioen fervente lezers voortgebracht die op zoek zijn gegaan naar aanwijzingen in Tolkiens boeken, geleid door de toegewijde hand van Led Zeppelin. Robert Plant besloot ook persoonlijk hulde te brengen aan de schrijver door zijn geliefde hond Strider te noemen, naar Aragorns pseudoniem in het begin van Fellowship of the Ring.

Gerelateerde video: Hoe de tekst van een Prince-nummer resulteerde in de ‘Parental Advisory’-sticker

Plant stond erom bekend dat hij tijdens concerten na specifieke nummers zijn naam schreeuwde, alsof het een soort strijdkreet was. Afgezien van de beslissing van de zanger om zijn collie naar Aragorn te vernoemen, was het hele imago van de band ook sterk betrokken bij mystiek, mythologie en het occulte, met hun albumhoezen vaak voorzien van verborgen betekenis en hermetische symbolen die fans aanmoedigden om ze te ontcijferen.

Een van hun meest raadselachtige covers is die voor het klassieke album Led Zeppelin IV uit 1971, waarop een foto te zien is die aan een haveloze muur hangt. Op de foto staat een man, gebogen door de last van takken die hij op zijn rug draagt. Volgens Robert Godwin, auteur van het boek The Making of Led Zeppelin’s IV, vertegenwoordigt de afbeelding de strijd tussen de natuur en de maatschappij – precies zoals Tolkien het zich voorstelde. In zijn boek geeft Godwin commentaar op de vreemde albumhoes:

“Hij neemt van de natuur en geeft terug aan het land. Het is een natuurlijke cirkel.”

Tolkien, aan de andere kant, gaf weinig om de pas opgerichte heerschappij van Led Zeppelin in de popcharts. Het is echter veilig om te veronderstellen dat hij het niet erg vond om hen inspiratie te geven, zoals hij opmerkte in een van zijn brieven gericht aan Carey Blyton, een Britse componist die de schrijver om toestemming vroeg om zijn Hobbit Ouverture te schrijven:

“Je hebt zeker mijn toestemming om elk werk te componeren dat je zou willen gebaseerd op De Hobbit. … Als auteur voel ik me vereerd te horen dat ik een componist heb geïnspireerd.”

Lees een ander verhaal van ons: Led Zeppelin’s Foray into the Aleister Crowley Occult had Grave Consequences

We vermoeden dat zijn reactie niet veel zou verschillen als hij hoorde over de inspiratie die hij had gegeven aan Led Zeppelin, en aan vele anderen die ideeën zochten in zijn geschriften, van Rush tot Iron Maiden.