Vandaag treedt de Restoring Internet Freedom Order van de FCC in werking, waarmee de netneutraliteitsbescherming in de VS effectief wordt ingetrokken. De gevolgen zullen waarschijnlijk niet plotseling zijn; we hebben uitgelegd wat er zou kunnen gebeuren zonder de regels en wat er al is gebeurd sinds de stemming vorig jaar. Maar wat er deze week ook gebeurt, intrekking opent de deur voor een aantal echte misbruiken van de macht van internet service providers – geen hypothetische scenario’s, maar echte roofpraktijken die we in het verleden al hebben gezien.
Deze incidenten laten zien hoe ingewikkeld de kwestie van netneutraliteit is: al deze overtredingen vonden plaats na de 2005 Internet Policy Statement, waarin vier “open internet” principes werden uiteengezet die als leidraad zouden dienen voor de beslissingen van het agentschap. Sommige overtredingen vonden plaats in perioden waarin de regels nog van kracht waren, andere in perioden waarin ze werden verworpen. Bedrijven herzagen hun keuzes als gevolg van publieke verontwaardiging, officieel onderzoek en praktische veranderingen in de technologie. Vandaag is dus een teleurstellende dag voor netneutraliteit, maar om internetbedrijven in toom te houden gaat het er niet alleen om de juiste regels te hebben.
In 2007 werd Amerika’s op een na grootste internetprovider betrapt toen hij zijn eigen commando’s in het internetverkeer van gebruikers injecteerde, waardoor peer-to-peer toepassingen als BitTorrent en Gnutella werden geblokkeerd. Comcast blokkeerde deze toepassingen niet rechtstreeks, maar maakte ze in feite onbruikbaar. Comcast zei dat het peer-to-peer data moest afknijpen om de netwerkkwaliteit te beheren, en aangezien de diensten vaak verband hielden met piraterij, had het een gemakkelijk doelwit gekozen. Toch was de kritiek hevig. Comcast sloot een overeenkomst met BitTorrent om de praktijk te beëindigen, en kort daarna vond de FCC dat Comcast de Internet Policy Statement had geschonden, een vroege en minder bindende versie van de netneutraliteitsregels.
Dit was een potentieel precedent scheppende stap, maar een rechtbank oordeelde dat de FCC niet de bevoegdheid had om Comcast te censureren, en vernietigde de beslissing. De zaak bracht Obama’s eerste voorzitter van de FCC, Julius Genachowski, ertoe aan te dringen op een meer formeel kader voor de neutraliteit van het net Open Internet Order, dat in 2010 werd aangenomen. (Deze order werd zelf vernietigd in 2014, totdat Genachowski’s opvolger Tom Wheeler hem een jaar later verving). Hoewel de huidige voorzitter van de FCC, Ajit Pai, het belang ervan heeft gebagatelliseerd, blijft de throttling-misstap van Comcast misschien wel het bekendste – en meest flagrante – voorbeeld van hoe bedrijven zwakke netneutraliteitsregels kunnen uitbuiten.
AT&T blokkeert Skype
Toen Voice over Internet Protocol (VoIP)-apps in de jaren ’00 snel aan populariteit begonnen te winnen, blokkeerden telecommunicatiebedrijven over de hele wereld ze bij elke stap. Smartphones maakten deze diensten aantrekkelijker dan ooit, wat een potentiële bedreiging vormde voor traditionele mobiele belplannen. Dus toen Skype in april 2009 op iOS verscheen, overtuigde AT&T (dat een exclusief contract had voor de iPhone) Apple ervan dat het bellen via zijn draadloze netwerk moest worden geblokkeerd.
AT&T-beleidsmedewerker Jim Cicconi was recht door zee over de beweegredenen van het bedrijf. “We verwachten absoluut van onze leveranciers … dat ze de diensten van onze concurrenten niet faciliteren,” zei hij. “Skype is een concurrent, net als Verizon of Sprint of T-Mobile.” Maar toen FCC-voorzitter Genachowski later dat jaar werd bevestigd, nam de FCC Apple op de korrel voor het blokkeren van Google Voice op iOS – wat de kwestie in de schijnwerpers zette en AT&T ertoe aanzette om een “nieuwe blik” te werpen op het VoIP-verbod. Uiteindelijk werd het beleid een paar maanden later teruggedraaid.
Verizon beschermt Isis en blokkeert Google Wallet
AT&T, T-Mobile en Verizon kondigden in 2010 een mobiel betaalsysteem genaamd Isis aan, maar voordat het een kans had om te lanceren, kondigde Google zijn eigen Google Wallet betaalapp voor Android aan. Google probeerde Wallet toe te voegen aan Samsung Galaxy Nexus-telefoons op Verizon, maar Verizon gooide naar verluidt het plan in de prullenbak; publiekelijk beweerde het dat het systeem niet compatibel was met de Galaxy Nexus NFC-chip.
Netneutraliteitsregels waren eigenlijk al in 2011 van kracht toen dit gebeurde. Maar Google Wallet bevond zich in een gecompliceerde positie. Verizon blokkeerde niet echt het webverkeer; het weigerde de toegang tot een functie van de telefoon. (Bovendien hadden Google en Verizon, ironisch genoeg, samen geijverd voor een verzwakking van de bescherming van mobiele breedband). Professor in internetrecht Barbara van Schewick van de Stanford Universiteit vroeg de FCC nog om een onderzoek, maar Verizon vermeed met succes de ondersteuning van Wallet totdat Isis in 2013 van start ging. Isis bleef echter niet lang bestaan, zelfs niet na de rebranding als Softcard om associaties met de Islamitische Staat te vermijden. Google nam de technologie over in 2015, en de dienst werd niet lang daarna gesloten.
MetroPCS blokkeert alles behalve YouTube
Nauwelijks een maand nadat de Open Internet Order werd aangenomen, lanceerde MetroPCS een voordelig telefoonabonnement dat in strijd leek te zijn met de geest ervan. Het plan van 40 dollar bood onbeperkt praten, sms’en en surfen op het web. Maar als je audio of video wilde streamen, was YouTube de enige optie, tenzij je extra betaalde voor “extra datatoegang”. Voorstanders van netneutraliteit drongen er bij de FCC op aan om een onderzoek in te stellen, en MetroPCS reageerde door een rechtszaak aan te spannen tegen het agentschap, in de hoop de nieuwe regels ongedaan te maken.
MetroPCS voerde aan dat het niet probeerde om een bepaald bedrijf op oneerlijke wijze te bevoordelen. Het had gewoon geconstateerd dat klanten verwacht YouTube als onderdeel van hun dienst, en het had een manier ontwikkeld om YouTube te ondersteunen op zijn uiterst beperkte draadloze spectrum, terwijl het aanbieden van de optie om andere diensten te krijgen voor een hogere prijs. Maar ongeacht de intentie, het was klanten vergrendelen in specifieke web-platforms, en dat was precies wat netneutraliteit voorstanders wilden voorkomen.
Uiteindelijk duurde het plan niet eens tot het einde van het jaar, omdat MetroPCS stopte met het aanbieden van de enige telefoon die het ondersteunde. En T-Mobile liet de FCC rechtszaak vallen toen het het bedrijf overnam, waarmee het aangaf dat het niet geïnteresseerd was in het voortzetten van de strijd die MetroPCS was begonnen. Toen T-Mobile een ommuurde app-tuin begon te pushen met het Binge On programma, deed het dat door bepaalde diensten goedkoper en gemakkelijker te gebruiken te maken, niet door de ondersteuning voor al het andere te laten vallen. Het was een veel vriendelijker klinkende manier om de grenzen van netneutraliteit te verleggen – wat, nu de publieke opinie de belangrijkste barrière is voor het schenden van netneutraliteit, iets is waar we waarschijnlijk veel meer van zullen zien in de toekomst.