Na een tijdje als de High Numbers te hebben rondgelopen, doopten Pete Townshend, Roger Daltrey, John Entwistle en Keith Moon zichzelf om tot de Who en gingen aan de slag met de eerste single onder hun nieuwe naam, “I Can’t Explain.” Hoewel niemand het op dat moment kon weten, hoorden ze geschiedenis in wording.
Net als veel jonge artiesten in het begin van de jaren ’60, richtten de leden van de Who zich eerst op coversongs. De A-kant van hun vorige single, 1964’s “Zoot Suit,” was geschreven door de manager van de High Numbers, terwijl de B-kant een dun geschreven kopie was van Slim Harpo’s “Got Love if You Want It.” Het is dan ook begrijpelijk dat toen Townshend ging zitten om “I Can’t Explain” te schrijven, hij uiteindelijk een behoorlijk afgeleid werkstuk maakte.
Pete had “You Really Got Me” van de Kinks gehoord,” legde Entwistle uit in een interview uit 1994 met Mojo. “Hij ging naar huis en probeerde het te spelen, maar wat hij bedacht was de riff die ‘I Can’t Explain’ werd.” Terugdenkend aan het feit dat producer Shel Talmy hem probeerde te vervangen tijdens de sessies, voegde hij eraan toe: “Ik weet dat hij Jimmy Page binnenhaalde, naar verluidt omdat hij de enige man in Engeland was met een fuzz box en Talmy wilde dat geluid.”
In 1971 gaf Townshend openlijk toe aan de vervalsing. “Het is niet te overtreffen als rechttoe rechtaan Kinks kopiëren,” grinnikte hij. “Het lijkt te gaan over de frustraties van een jong iemand die zo onsamenhangend en ongeschoold is dat hij zijn zaak niet kan bepleiten tegenover de burgerlijke intellectueel bla bla bla. Of het kan natuurlijk over drugs gaan.”
Luister naar de Who Perform ‘I Can’t Explain’
Wat het ook was, “I Can’t Explain” bezorgde de Who een snelle start in Groot-Brittannië, waar het op 15 januari 1965 op nummer 8 binnenkwam nadat het op de BBC was uitgezonden. De single deed het minder goed in de Verenigde Staten, waar hij niet hoger kwam dan nummer 93 – maar voordat de jaren 60 voorbij waren, stond de band aan beide kanten van de Atlantische Oceaan comfortabel aan of dichtbij de top van de hitlijsten.
“Stewart wachtte lang, Bolan wachtte lang, zelfs Elton John wachtte jaren. Wij waren een soort van instant,” mijmerde Townshend in 1973. “We maakten onze eerste plaat, ‘I Can’t Explain,’ en we waren ermee op Ready Steady Go, en vanaf dat moment hebben we nooit meer omgekeken.”
Natuurlijk betekent dat niet dat de bandleden klaar waren om op hun lauweren te rusten, of zelfs dat ze bereid waren om enige bijzondere voorliefde voor het nummer toe te geven in de onmiddellijke nasleep van het succes. “We deden het gewoon om bekend te worden,” haalde Daltrey een paar maanden later zijn schouders op. “Naarmate de tijd verstrijkt, doen we het soort dingen die we echt leuk vinden, echt way-out.”
Zijn mening over het nummer verzachtte echter na verloop van tijd. “Nou, het is dat ding – ‘I got a feeling inside, I can’t explain’ – het is rock ‘n’ roll,” vertelde Daltrey in 2001 aan Uncut. “Hoe meer we het proberen uit te leggen, hoe meer we in onze eigen reet kruipen en verdwijnen! Ik was erg trots op die plaat. Dat waren wij, weet je – het was een origineel nummer van Pete en het ving die energie en die testosteron die we in die dagen hadden. Dat doet het nog steeds.”