Hoe ga je om als de persoon van wie je houdt niet van je houdt

Door Ginny Brown

Op oudejaarsavond 2009 lag ik languit op bed te snikken.

Ik had tegen beter weten in gehoopt op een romantische nieuwjaarsuitnodiging van mijn vriendin Shea, op wie ik al sinds mijn studietijd verliefd was. Ik had de hele middag met hem doorgebracht in de bar waar hij werkte, denkend dat misschien, heel misschien, dit de dag zou zijn waarop hij zou onthullen dat hij hetzelfde voor me voelde.

Het gebeurde niet.

Dus bracht ik de nacht alleen door, huilend, en opnieuw worstelend met het hartzeer van afgewezen te worden door iemand die me leuk vond – heel leuk – maar niet op de manier die ik wilde.

Ik was eind twintig op dit punt, en dit was een ongelukkig bekend gevoel. In mijn tienerjaren en het grootste deel van mijn twintiger jaren was mijn standaard romantische situatie “Ik ben verliefd op mijn vriend, en zij zijn waarschijnlijk/definitief niet geïnteresseerd.”

Als ik al die jaren studiepunten had gekregen, zou ik met gemak een doctorstitel in Onbeantwoorde Liefde hebben, met een specialisatie in How to Deal Without Ruining the Friendship en een focus op het gebied van I Don’t Know How to Get Over a Crush on a Friend.

Het is eenvoudig, zo niet gemakkelijk, om met gevoelens voor iemand die je niet goed kent om te gaan. Je lijdt, je huilt, je schrijft gedichten, en uiteindelijk ga je verder. Maar als het iemand is met wie je bevriend bent, wordt het lastiger.

Je wilt dat hij in je leven blijft. Je kunt niet altijd voorkomen dat je ze ziet terwijl je je gebroken hart verzorgt. En omdat je ze beter kent, zijn je gevoelens voor hen dieper geworteld en duurt het langer voordat ze afsterven.

Niets wat ik in de loop der jaren heb geleerd, maakt onbeantwoorde liefde minder erg. Het deed pijn toen ik 13 was, en het deed pijn toen ik 28 was.

Maar ik heb wel veel dingen geleerd die de pijn draaglijk maakten en me in staat stelden om met de mensen van wie ik hield relaties aan te gaan die voor ons allebei gezond waren.

Hier zijn de vijf dingen die ik heb geleerd bij het omgaan met de onbeantwoorde liefde van het verliefd zijn op een vriend.

1. Sta jezelf toe om te rouwen.

Onbeantwoorde liefde is een verlies.

Het is normaal om verdriet, woede, ontkenning, en alle andere dingen die een persoon kan voelen na een verlies te voelen. Je gevoelens over de persoon van wie je houdt zijn echt, en de hoop die je had is echt.

In onze cultuur geven we geen ruimte om te rouwen over het verlies van onbeantwoorde liefde. We hebben de neiging om te zeggen: “Ga ervoor, doe beter je best, je liefde wint het uiteindelijk wel!” of “Doe niet zo zielig en zet je er overheen.”

En geen van beide is gezond.

Als de persoon van wie je houdt niet geïnteresseerd is, is het zowel respectloos naar hem of haar toe als kwetsend voor jou, omdat het je vermogen om te genezen vertraagt. Maar er is niets zieligs aan het voelen van diepe droefheid wanneer een liefde die je diep voelt niet wordt beantwoord. Het is oké om te rouwen.

Wanneer de persoon van wie je houdt een vriend is, kan het feit dat ze duidelijk van je houden het nog moeilijker maken om te verwerken als een verlies. Hoe vaak je ook hebt gezegd dat je accepteert dat ze niet romantisch geïnteresseerd in je zijn, momenten van warmte en nabijheid kunnen het vuur van hoop weer aanwakkeren.

Je kunt uiteindelijk meerdere keren door het rouwproces gaan. Dat heb ik zeker, met Shea en met veel van de andere vrienden waar ik naar verlangde. Het is frustrerend. Het is moeilijk om je niet dwaas te voelen, worstelend met dezelfde woede en hetzelfde verdriet waarvan je twee maanden geleden dacht dat je die achter je had gelaten.

Het belangrijkste is dat je onthoudt dat deze gevoelens normaal zijn – en gezond. Ze brengen je in de richting van genezing, zelfs als de weg onmogelijk lang en kronkelig lijkt.

2. Kies je afstand.

Ik ga je geen regels opleggen als “Je moet stoppen met de persoon van wie je houdt om te gaan!” of “Je mag hem of haar maar twee keer per week bellen!” Elke relatie is anders, elke persoon is anders, en ik kan je niet vertellen wat voor jou zal werken.

Wat ik wel kan zeggen is dat het meestal nuttig zal zijn om wat extra ruimte te creëren tussen jezelf en de persoon van wie je houdt, terwijl je werkt aan het helen van het verlies.

Extra ruimte kan betekenen dat je de tijd die je met hem of haar doorbrengt halveert. Het kan betekenen dat je hem een paar weken of zelfs maanden niet meer ziet. Het kan betekenen dat je bepaalde dagen en tijden apart zet waarop je je richt op andere relaties, andere activiteiten, alles behalve hen.

Kies wat voor jou lijkt te werken – maar doe iets om wat ruimte te creëren.

Dit is extra belangrijk als je veel eenzijdige energie in de relatie hebt gestoken. Als je hen veel gunsten hebt verleend of zware emotionele arbeid hebt verricht waar zij niets voor terugdoen, is dit het moment om dat terug te draaien.

Ja, jullie zijn nog steeds vrienden, en vrienden helpen elkaar, maar het is belangrijk om de aardige dingen die je voor je vriend doet te scheiden van de hoop dat ze van je zullen houden als je maar genoeg geeft. Dat kun je doen door heel goed op te letten hoeveel energie je in de relatie steekt.

3. Begrijp wat je hersenen doen.

We weten al sinds het begin van de mensheid dat onbeantwoorde liefde je moedeloos, paniekerig en obsessief kan laten voelen. In de afgelopen decennia heeft de neurowetenschap ons iets meer inzicht gegeven in waarom we die dingen voelen.

Iedereen ervaart liefde en verlies een beetje anders.

Bij mij bijvoorbeeld uiten mijn gevoelens zich eerder in obsessieve, opdringerige gedachten dan in opwellende opwellingen van emotie of impulsieve acties. Maar als je kijkt naar de neurobiologie van een verloren liefde, dan zie je veel overeenkomsten in de gedachten, gevoelens en handelingen die een onbeantwoorde liefde oproept.

Zeggen: “Ik kan niet stoppen met denken aan de persoon van wie ik hou, omdat mijn dopamine hoog is en mijn serotonine laag” verandert niets aan de realiteit van dat gevoel. De gevoelens zijn net zo sterk en reëel nadat we namen hebben voor de hormonen die eraan bijdragen als daarvoor.

Maar als je de biologische basis kent, kan dat je wel hoop geven. Ik weet niet hoe het met jou zit, maar als ik iets sterk voel, ben ik geneigd aan te nemen dat ik me altijd zo zal blijven voelen. Ik weet dat het niet waar is, maar ik kan maar moeilijk geloven dat ik ooit iets anders zal ervaren dan de zielsangstige pijn die ik nu heb.

Op zulke momenten kan het helpen om te bedenken dat mijn gevoelens te maken hebben met hormoonpieken in mijn hersenen en dat het volkomen normaal en te verwachten is dat die hormonen onder deze omstandigheden de kop opsteken.

Het ontkent de gevoelens niet en doet niets af aan het belang ervan. Het plaatst ze alleen in een context.

Een ander nuttig inzicht dat de neurobiologie ons geeft is dit: Romantische, hartstochtelijke liefde heeft de neiging helderder en langer te branden als er obstakels zijn. Normaal gesproken, in een gelukkige en gezonde relatie, verdwijnen de vlinders en sensaties van de nieuwe liefde na zes maanden tot twee jaar, met 18 maanden als de meest typische duur.

Wanneer onze liefde echter wordt gedwarsboomd – of het nu is door externe obstakels of doordat ze niet hetzelfde voelen – kan de levensduur van de verliefdheid met jaren worden verlengd.

Dus als je al vijf jaar hartstochtelijk verliefd bent op je beste vriend, en geen enkele andere romantische relatie heeft zo lang geduurd, dan kan dat juist zijn omdat het tussen jullie niet werkt – niet omdat jullie speciale zielsverwanten zijn die bij elkaar horen.

Het laat ook zien waarom het zo belangrijk is om het verlies te accepteren en te beginnen met het verwerken van de relatiebreuk-gevoelens. Ellendig als ze zijn, ze zijn de weg naar een nieuw leven.

4. Zoek niet-romantische media te consumeren.

Een van de dingen die het moeilijk maakt om je in een vriendschap te nestelen als je hunkert naar romantiek, is hoe hard onze cultuur romantische liefde promoot als de alfa en omega van het leven.

Er zijn zo veel goede dingen in het leven die niets te maken hebben met romantiek of seks! Maar het is moeilijk om dat te onthouden als je gebombardeerd wordt met verhalen en liedjes over de liefde, alsof dat alles is wat het waard is om over te denken en te praten.

Als ik te maken heb met romantisch verlies, of dat nu onbeantwoorde liefde is, de nasleep van een relatiebreuk, of gewoon een ongewenste periode van droogte, dan vermijd ik bewust zoveel mogelijk romantische media. Ik maak playlists met liedjes die over andere dingen gaan. Ik blijf ver, ver weg van films en boeken waarin een romantisch plot centraal staat.

Romantische media geven me op die momenten het gevoel dat ik faal in wat het belangrijkste in het leven is. Vrolijke liefdesscènes wakkeren alle verlangens aan waar ik toch al mee worstel.

Hoewel ik sommige liedjes over liefdesverdriet en verlangen louterend vind, let ik er wel op of het me daadwerkelijk helpt of dat het me juist tegenhoudt.

Er is nog een valkuil in romantische media als je te maken hebt met onbeantwoorde liefde. Veel van onze romantische verhalen schetsen een onrealistisch beeld van de liefde. Ze laten iemand zien die het object van zijn affectie blijft achtervolgen en hem uiteindelijk voor zich wint. Ze laten onbeantwoorde liefde zien als iets dat je leven voor altijd achtervolgt.

Zelden laten onze verhalen de dingen zien die in het echte leven vaker gebeuren: Niet aflatende achtervolging jaagt de persoon die je achtervolgt alleen maar weg; mensen die vijf jaar geleden niet verliefd op je waren, blijven dat ook niet; en de kwelling van onbeantwoorde liefde neemt na verloop van tijd af naarmate je elders geluk (en vaak ook romantiek) vindt.

Zelfs als je weet dat dit allemaal waar is, kan het consumeren van media die hameren op de tegenovergestelde boodschap het moeilijk maken om het te geloven en te internaliseren. Dus in mijn ervaring is het het beste om het rustig aan te doen met de liefdesverhalen terwijl je werkt aan genezing.

5. Behandel je gevoelens als een derde persoon in de relatie.

Als je gevoelens voor je vriend een persoon zouden zijn, wat voor persoon zou dat dan zijn?

Rare vraag, ik weet het.

Soms zit ik koffie te drinken met de vriend op wie ik verliefd ben, praat ik over ons leven en voel ik me gelukkig in onze vriendschap. En dan zeggen ze iets waardoor ik weer voel hoe geweldig ze zijn en hoe geweldig het zou zijn als ze van me hielden zoals ik van hen hou, en – hé kijk! Mijn andere vriend, Feelings, heeft zich bij ons gevoegd!

Het verandert de dynamiek, bijna alsof een echt ander persoon langskwam en bij ons kwam zitten. We kunnen niet meer op dezelfde manier met elkaar omgaan als voorheen, omdat Feelings een heel nieuwe vibe inbrengt.

Als derde partij in een relatie is Feelings behoorlijk onderhevig aan onderhoud. Het is overgevoelig en snapt niet veel van je grapjes. Het is ongelooflijk in zichzelf gekeerd. Wat het onderwerp van gesprek ook is, het vindt een manier om het terug te brengen naar wat het wil en wat het belangrijk vindt. Het is een vreselijke luisteraar.

Maar, net als bij veel mensen die deze eigenschappen hebben, is er iets aantrekkelijks aan het drama dat Feelings met zich meebrengt. Het geeft een intensiteit en een focus aan je tijd met hen. Je verveelt je zeker nooit.

Dus je gevoelens voor je vriend zijn als een derde persoon die steeds bij jullie tweeën komt rondhangen – of je ze nu hebt uitgenodigd of niet. Misschien zou je willen dat ze weggingen en nooit meer terugkwamen, en misschien vind je het ook wel leuk dat ze wat pit brengen. Helaas, omdat ze in je brein meeliften, kun je niet stoppen met hun telefoontjes.

Maar voor mij helpt het om Gevoelens te zien als een apart persoon met een eigen agenda.

Het helpt me er beter mee om te gaan als ze opduiken. Het helpt me om dingen te zeggen als: “Het gaat niet alleen om jou, gevoelens. Hé, Gevoelens, mijn vriend probeert me iets te vertellen en jij maakt het moeilijk om te luisteren. Kijk, Gevoelens, ik weet dat dit een moeilijke tijd voor je is, maar je bent niet de enige die hier telt.”

Misschien, op een dag, zal Gevoelens helemaal weggaan en jullie vriendschap met rust laten. Misschien komt het tot rust en leert het verantwoordelijkheid voor zichzelf te nemen, zodat het jullie vriendschap niet verstoort maar er juist een aangrijpende zoetheid aan toevoegt. Alleen de tijd zal het leren.

6. Laat je gevoelens je inspireren.

Als gevoelens een derde partij in je relatie zijn, dan is dit alsof je ze mee uit neemt voor wat quality time, gewoon met z’n tweeën, zodat ze niet steeds je tijd met je vriend kapen.

Zo groot en behoeftig en ontwrichtend als onbeantwoorde liefde kan zijn, het is ook een enorme bron van energie.

Voor mij komt veel van de pijn van onbeantwoorde liefde voort uit het gevoel dat die energie verspild en zinloos is. Mijn gevoelens voor mijn vriend zijn krachtig en belangrijk en echt, en om ze te beschouwen als iets dat ik gewoon de kop in moet drukken of waar ik “overheen moet komen” voelt op een heel visceraal niveau verkeerd.

Dus in plaats daarvan denk ik aan andere dingen die ik ermee kan doen.

Kunst maken – of dat nu schrijven of muziek of beeldend is – is natuurlijk één gebruik. Maar het kan me ook aanzetten om andere dingen te doen. Om een nieuwe vaardigheid te leren. Om nieuwe ervaringen op te doen. Om te reizen en mijn wereld uit te breiden.

Echt waar verhaal: In de nasleep van het meest verwoestende liefdesverdriet dat ik ooit heb meegemaakt, besloot ik advocaat te worden. Maandenlang ging het grootste deel van mijn vrije tijd op aan studeren en oefenen voor de LSAT. Ik had mijn zinnen gezet op een topschool, en ik wilde een score halen die dat haalbaar zou maken.

Het bleek dat “ik wil advocaat worden” eigenlijk betekende “ik wil een stalen slechterik zijn die geen pijn voelt en niemand nodig heeft,” en dat die twee dingen eigenlijk niet hetzelfde zijn. Ook ben ik hilarisch ongeschikt voor een carrière als advocaat.

Gelukkig heb ik dat allemaal uitgezocht voordat ik rechten ging studeren. Maar ik heb een indrukwekkende LSAT-score om al die maanden te laten zien, en nog belangrijker, een boost zelfvertrouwen in wat ik kan bereiken als ik mijn zinnen erop zet.

Je gevoelens kunnen er niet voor zorgen dat de persoon van wie je houdt ook van jou houdt. Dat is niet het soort magie dat ze doen. Maar probeer naar ze te luisteren en kijk waar je hun energie nog meer kunt kanaliseren.

***

Terwijl ik over Shea heen was, heb ik een muts gemaakt. Ik heb het garen zelf gesponnen en het gebreid in een ontwerp dat me deed denken aan een van de dingen die ik het leukst aan hem vond. Terwijl ik eraan werkte, liet ik mezelf echt stilstaan bij mijn gevoelens voor hem, mijn verdriet, alle dingen die geweldig aan hem waren waardoor ik zijn partner wilde zijn.

Toen ik het breien neerlegde, probeerde ik ook de gedachten opzij te zetten en te werken aan het opbouwen van andere goede dingen in mijn leven.

De muts was af voordat mijn gevoelens dat waren. Eerlijk gezegd is het moeilijk voor mij om te zeggen wanneer ik verliefd ben geworden op een van de vrienden op wie ik verliefd ben geweest. Als ik de magie en schoonheid in een persoon zie, gaat dat nooit echt weg. Maar de intensiteit van het verlangen wel.

Nu, als ik met Shea praat, is mijn geluk recht door zee, niet vermengd met verlangen en pijn.

De ik die Nieuwjaar 2009 huilend in haar kamer doorbracht, is het daar misschien niet mee eens, maar als ik erop terugkijk, ben ik blij voor de vele, vele keren dat ik verliefd ben geweest op vrienden die niet van mij hielden.

In de meeste gevallen heeft het die vriendschappen een diepgang gegeven die ze anders misschien niet zouden hebben gehad. En het heeft me veel oefening gegeven in die essentiële feministische vaardigheden: de grenzen van anderen respecteren en lief zijn voor mezelf.

Ginny Brown is schrijfster voor Everyday Feminism, en daarnaast spreekster en docente gespecialiseerd in seksualiteit en relaties. Bezoek haar blog of volg haar op Twitter.

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op Everyday Feminism. Overgenomen met toestemming van de auteur.