Hoofdletsel

Wat is een hoofdletsel?

Hoofdletsel is een van de meest voorkomende oorzaken van invaliditeit en overlijden bij volwassenen. Het letsel kan zo licht zijn als een bult, kneuzing (contusie) of snijwond op het hoofd, of kan matig tot ernstig van aard zijn als gevolg van een hersenschudding, diepe snijwond of open wond, schedelbotbreuk(en), of door inwendige bloedingen en beschadiging van de hersenen.

Hoofdletsel is een brede term die een breed scala aan letsels beschrijft die zich voordoen aan de hoofdhuid, schedel, hersenen, en onderliggende weefsels en bloedvaten in het hoofd. Hoofdletsel wordt ook wel hersenletsel of traumatisch hersenletsel (TBI) genoemd, afhankelijk van de ernst van het hoofdletsel.

Hoofdletsel neemt dramatisch toe – ongeveer 1,7 miljoen mensen hebben elk jaar een TBI. Er leven vandaag miljoenen Amerikanen die een hoofdletsel hebben gehad en nu hulp nodig hebben bij de activiteiten van het dagelijks leven, wat het land meer dan 56 miljard dollar per jaar kost.

Wat zijn de verschillende soorten hoofdletsel?

Het volgende zijn enkele van de verschillende soorten hoofdletsel:

• Concussie. Een hersenschudding is een verwonding aan het hoofd die gedurende enkele minuten tot enkele uren na de traumatische gebeurtenis een onmiddellijk verlies van bewustzijn of alertheid kan veroorzaken.

• Schedelfractuur. Een schedelbreuk is een breuk in het schedelbot. Er zijn vier hoofdtypen schedelbreuken, waaronder de volgende:

  • Lineaire schedelbreuken. Dit is het meest voorkomende type schedelbasisfractuur. Bij een lineaire fractuur is er een breuk in het bot, maar wordt het bot niet verplaatst. Deze patiënten kunnen korte tijd in het ziekenhuis worden geobserveerd, en kunnen meestal na een paar dagen hun normale activiteiten hervatten. Meestal zijn er geen ingrepen nodig.

  • Schedelbreuken onder druk. Dit type fractuur kan met of zonder een snee in de hoofdhuid worden gezien. Bij deze fractuur is een deel van de schedel door het trauma naar binnen gezakt. Dit type schedelbreuk kan, afhankelijk van de ernst, een chirurgische ingreep vereisen om de misvorming te corrigeren.

  • Diastatische schedelbreuken. Dit zijn fracturen die ontstaan langs de hechtingslijnen in de schedel. De schedelnaden zijn de gebieden tussen de botten in het hoofd die met elkaar vergroeien als we kinderen zijn. Bij dit type breuk zijn de normale hechtlijnen verbreed. Deze fracturen komen vaker voor bij pasgeborenen en oudere zuigelingen.

  • Schedelbasisfractuur. Dit is de ernstigste soort schedelbasisfractuur, waarbij het bot aan de basis van de schedel breekt. Patiënten met dit type fractuur hebben vaak blauwe plekken rond hun ogen en een blauwe plek achter hun oor. Zij kunnen ook helder vocht uit hun neus of oren hebben lopen als gevolg van een scheur in een deel van de bekleding van de hersenen. Deze patiënten moeten in het ziekenhuis meestal goed in de gaten worden gehouden.

Intracranieel hematoom (ICH). Er zijn verschillende soorten ICH, of bloedstolsels, in of rond de hersenen. De verschillende typen worden ingedeeld naar de plaats in de hersenen. Deze kunnen variëren van licht hoofdletsel tot vrij ernstig en mogelijk levensbedreigend letsel. De verschillende soorten ICH zijn de volgende:

• Epiduraal hematoom. Epidurale hematomen ontstaan wanneer zich een bloedstolsel vormt onder de schedel, maar bovenop de dura, de harde bekleding die de hersenen omgeeft. Ze ontstaan meestal door een scheur in een slagader die net onder de schedel loopt, de middelste meningeale slagader. Epidurale hematomen gaan meestal gepaard met een schedelbreuk.

• Subduraal hematoom. Subduraal hematoom ontstaat wanneer zich een bloedstolsel vormt onder de schedel en onder de dura, maar buiten de hersenen. Deze kunnen ontstaan door een scheur in de aderen die van de hersenen naar de dura lopen, of door een snee in de hersenen zelf. Soms, maar niet altijd, gaan ze samen met een schedelbreuk.

• Kneuzing of intracerebraal hematoom. Een hersenkneuzing is een kneuzing van de hersenen zelf. Een hersenkneuzing veroorzaakt bloedingen en zwellingen in de hersenen rond de plaats waar het hoofd is getroffen. Contusies kunnen optreden bij schedelbreuken of andere bloedstolsels zoals een subduraal of epiduraal hematoom. Bloedingen die in de hersenen zelf optreden (ook wel intraparenchymale bloeding genoemd) kunnen soms spontaan optreden. Als een trauma niet de oorzaak is, zijn de meest voorkomende oorzaken langdurige hoge bloeddruk bij oudere volwassenen, bloedingsstoornissen bij kinderen of volwassenen, of het gebruik van bloedverdunnende medicijnen of bepaalde verboden drugs.

• Diffuus axonaal letsel (DAI). Deze letsels komen vrij vaak voor en worden meestal veroorzaakt door het heen en weer schudden van de hersenen, wat kan gebeuren bij auto-ongelukken, door vallen of door het shaken-babysyndroom. Diffuus letsel kan mild zijn, zoals bij een hersenschudding, of zeer ernstig, zoals bij diffuus axonaal letsel (DAI). Bij DAI ligt de patiënt meestal langdurig in coma, met letsel aan veel verschillende delen van de hersenen.

Wat veroorzaakt een hoofdletsel?

Er zijn veel oorzaken van hoofdletsel bij kinderen en volwassenen. De meest voorkomende traumatische letsels zijn van auto-ongelukken (auto’s, motorfietsen, of aangereden als voetganger), van geweld, van vallen, of als gevolg van kindermishandeling. Subduraal hematoom en hersenbloedingen (intraparenchymale bloedingen genoemd) kunnen soms spontaan optreden.

Waardoor ontstaan blauwe plekken en inwendige beschadigingen aan de hersenen?

Bij een directe klap op het hoofd, schudden van het kind (zoals bij veel gevallen van kindermishandeling), of een whiplash-achtig letsel (zoals bij auto-ongelukken), ontstaan de blauwe plekken in de hersenen en de beschadigingen aan het inwendige weefsel en de bloedvaten door een mechanisme dat coup-countrecoup wordt genoemd. Een kneuzing die rechtstreeks verband houdt met het trauma, op de plaats van de botsing, wordt een coup (spreek uit: COO) letsel genoemd. Wanneer de hersenen naar achteren schokken, kunnen zij de schedel aan de andere kant raken en een kneuzing veroorzaken die coup-recoup-laesie wordt genoemd. Het schokken van de hersenen tegen de zijkanten van de schedel kan scheuren in de binnenbekleding, weefsels en bloedvaten veroorzaken, wat inwendige bloedingen, kneuzingen of zwellingen van de hersenen kan veroorzaken.

Wat zijn de symptomen van een hoofdletsel?

De persoon kan verschillende gradaties van symptomen hebben, afhankelijk van de ernst van het hoofdletsel. Hieronder volgen de meest voorkomende symptomen van een hoofdletsel. Elke persoon kan echter andere symptomen ervaren. Symptomen kunnen zijn:

• Mild hoofdletsel:

  • Gerimpeld, gezwollen gebied door een bult of een kneuzing

  • Kleine, oppervlakkige (ondiepe) snee in de hoofdhuid

  • hoofdpijn

  • gevoeligheid voor geluid en licht

  • irriteerbaarheid

  • Confusion

  • Lightheadedness and/or dizziness

  • Problems with balance

  • Nausea

  • Problems with memory and/or concentration

  • Change in sleep patterns

  • Blurred vision

  • “Tired” eyes

  • Ringing in the ears (tinnitus)

  • Alteration in taste

  • Fatigue or lethargy

• Moderate to severe head injury (requires immediate medical attention)–symptoms may include any of the above plus:

  • Loss of consciousness

  • Severe headache that does not go away

  • Repeated nausea and vomiting

  • Loss of short-term memory, such as difficulty remembering the events that led right up to and through the traumatic event

  • Slurred speech

  • Difficulty with walking

  • Weakness in one side or area of the body

  • Sweating

  • Pale skin color

  • Seizures or convulsions

  • Behavior changes including irritability

  • Blood or clear fluid draining from the ears or nose

  • One pupil (dark area in the center of the eye) is dilated, or looks larger, than the other eye and doesn’t constrict, or get smaller, when exposed to light

  • Deep cut or laceration in the scalp

  • Open wound in the head

  • Foreign object penetrating the head

  • Coma (a state of unconsciousness from which a person cannot be awakened; responds only minimally, if at all, to stimuli; and exhibits no voluntary activities)

  • Vegetative state (a condition of brain damage in which a person has lost his thinking abilities and awareness of his surroundings, maar enkele basisfuncties zoals ademhaling en bloedsomloop behoudt)

  • Locked-in syndroom (een neurologische aandoening waarbij een persoon bij bewustzijn is en kan denken en redeneren, maar niet kan spreken of bewegen)

De symptomen van een hoofdletsel kunnen lijken op andere problemen of medische aandoeningen. Raadpleeg altijd uw arts voor een diagnose.

Hoe wordt hoofdletsel gediagnosticeerd?

De volledige omvang van het probleem wordt misschien niet meteen na het letsel volledig begrepen, maar kan aan het licht komen na een uitgebreide medische evaluatie en diagnostische tests. De diagnose van een hoofdletsel wordt gesteld met een lichamelijk onderzoek en diagnostische tests. Tijdens het onderzoek krijgt de arts een volledige medische voorgeschiedenis van de patiënt en zijn familie en vraagt hij hoe het letsel is ontstaan. Trauma aan het hoofd kan neurologische problemen veroorzaken en kan verdere medische follow-up vereisen.

Diagnostische tests kunnen onder meer zijn:

• Bloedonderzoek

• Röntgenfoto. Een diagnostische test waarbij onzichtbare elektromagnetische energiestralen worden gebruikt om beelden van inwendige weefsels, botten en organen op film te produceren.

• Computed tomography-scan (ook wel CT- of CAT-scan genoemd). Een procedure voor diagnostische beeldvorming waarbij gebruik wordt gemaakt van een combinatie van röntgenstralen en computertechnologie om horizontale of axiale beelden (vaak coupes genoemd) van het lichaam te maken. Een CT-scan toont gedetailleerde beelden van elk deel van het lichaam, inclusief de botten, spieren, vetweefsel en organen. CT-scans zijn gedetailleerder dan algemene röntgenstralen.

• Electro-encefalogram (EEG). Een procedure waarbij de continue elektrische activiteit van de hersenen wordt geregistreerd met behulp van elektroden die op de hoofdhuid zijn bevestigd.

• Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI). Een diagnostische procedure waarbij gebruik wordt gemaakt van een combinatie van grote magneten, radiofrequenties en een computer om gedetailleerde beelden van organen en structuren in het lichaam te maken.

Treatment of a head injury

Specific treatment of a head injury will be determined by your doctor based on:

• Your age, overall health, and medical history

• Extent of the head injury

• Type of head injury

• Your tolerance for specific medications, procedures, or therapies

• Expectations for the course of the head injury

• Your opinion or preference

Depending on the severity of the injury, treatment may include:

• Ice

• Rest

• Topical antibiotic ointment and adhesive bandage

• Observation

• Immediate medical attention

• Stitches

• Hospitalization for observation

• Moderate sedation or assistance with breathing that would require being placed on a breathing machine, of mechanische beademing of respirator

• operatie

De behandeling wordt geïndividualiseerd, afhankelijk van de ernst van de aandoening en de aanwezigheid van ander letsel. Als de patiënt ernstig hoofdletsel heeft, moet hij of zij mogelijk worden gecontroleerd op verhoogde intracraniële druk (druk binnen de schedel). Hoofdletsel kan de hersenen doen zwellen. Omdat de hersenen door de schedel worden bedekt, is er maar weinig ruimte voor de hersenen om op te zwellen. Hierdoor neemt de druk binnen de schedel toe, wat kan leiden tot hersenbeschadiging.

Hoe wordt de ICP gemeten?

De intracraniële druk wordt op twee manieren gemeten. De ene manier is door een klein, hol buisje (katheter) in de met vloeistof gevulde ruimte in de hersenen (ventrikel) te plaatsen. Een andere keer wordt een klein, hol apparaatje (boutje) door de schedel in de ruimte net tussen de schedel en de hersenen geplaatst. Beide apparaten worden door de arts op de intensive care (ICU) of in de operatiekamer ingebracht. Het ICP-apparaat wordt vervolgens aangesloten op een monitor die een constante meting van de druk in de schedel geeft. Als de druk stijgt, kan deze meteen worden behandeld. Terwijl het ICP-apparaat op zijn plaats zit, krijgt de patiënt medicijnen om comfortabel te blijven. Als de zwelling is afgenomen en de kans op meer zwelling gering is, wordt het apparaat verwijderd.

Overwegingen voor een leven lang voor iemand met een hoofdletsel

Het belangrijkste is een veilige omgeving voor kinderen en volwassenen te bevorderen en te voorkomen dat er überhaupt hoofdletsel optreedt. Het gebruik van veiligheidsgordels bij het autorijden en helmen (mits op de juiste manier gedragen) bij activiteiten als fietsen, in-line skaten en skateboarden kunnen het hoofd beschermen tegen ernstig letsel.

Personen die ernstig hersenletsel oplopen, kunnen spierkracht, fijne motoriek, spraak-, gezichts-, gehoor- of smaakfunctie verliezen, afhankelijk van het betrokken hersengebied en de ernst van het hersenletsel. Er kunnen ook lange- of kortetermijnveranderingen in de persoonlijkheid of het gedrag optreden. Deze personen hebben langdurige medische en revalidatie (lichamelijke, bezigheids- of spraaktherapie) behandeling nodig.

De mate van herstel van de persoon hangt af van het type hersenletsel en andere medische problemen die aanwezig kunnen zijn. Het is belangrijk om de nadruk te leggen op het maximaliseren van de mogelijkheden van de persoon thuis en in de gemeenschap. Positieve bekrachtiging zal de patiënt aanmoedigen om zijn/haar gevoel van eigenwaarde te versterken en onafhankelijkheid te bevorderen.