V. In het voorjaar heb ik twee Pinky Winky ‘hortensia’s in de ‘standaard’-vorm geplant, dat wil zeggen dat de stam vier meter hoog is voordat ze vertakken. De stammen zijn ongeveer twee centimeter in diameter en de kwekerij vertelde me dat ik er zeker van moest zijn om de schors te beschermen tegen herten gedurende de winter. Wat voor bescherming kan ik het beste om mijn Pinky Winky stammen wikkelen?
—Gail in Traverse City, Michigan
A: Nu vragen jullie je waarschijnlijk allemaal af: “Heeft hij die plantennaam verzonnen? Of heeft hij deze vraag zo gesteld dat hij de kans had om “Pinky Winky” te blijven zeggen?
Nou, ik heb hem niet verzonnen. Pinky Winky is een hortensia van de soort ‘paniculata’. In tegenstelling tot de typische ‘mopheads’, die grote ronde bloemen hebben die je roze of blauw kunt laten kleuren, afhankelijk van de pH van de grond, hebben ‘panicle’ hortensia’s taps toelopende, kegelvormige bloemschermen waarvan de kleur niet wordt beïnvloed door het bodemtype. De bloemen van deze specifieke variëteit beginnen wit en verkleuren dan langzaam naar roze, waardoor je tweekleurige bloemen krijgt gedurende een deel van het seizoen.
Nu: Gail zegt dat de hare een ‘standaard’ vorm is, maar dat hij een erg hoge stam heeft voordat er takken zijn – is dit echt een ‘standaard’?
Technisch gezien, ja. In de vreemde en wilde wereld van de tuinbouwnomenclatuur kan de term ‘standaard’ naar verschillende dingen verwijzen, waaronder “een boom of struik met een enkele hoge stam voordat de takken beginnen”, ongeacht of die specifieke plant van nature zo groeit of niet.
…Wat de hare niet doet. Als zij op de kwekerij met rust zou worden gelaten, zou zij uitgroeien tot een grote bossige struik – de typische vorm die de meesten van ons associëren met hortensia’s. Maar deze boomvormen zijn erg populair geworden – veel planten worden op deze manier verkocht (de ‘boompioen’ komt onmiddellijk in me op, hoewel ik pioenen in hun natuurlijke vorm veel mooier vind). En deze hortensiasoort is van nature hoog, waardoor het vrij gemakkelijk is om de planten zo te ’trainen’ dat ze er zo uitzien. (Misschien moeten we deze dingen ‘niet-standaard standaarden’ noemen?)
Hoe dan ook, de stam moet wel worden beschermd.
In feite is het een goed idee om alle planten met deze vorm tijdens de winter te beschermen, vooral als ze jong zijn en hun tere schors erg aantrekkelijk is voor knabbelend ongedierte – waaronder konijnen, muizen en woelmuizen, maar ook herten. Toen ik de perzikbomen van mijn vrouw plantte, zorgde ik ervoor dat ik de stammen de eerste vijf of zes jaar met boombeschermers beschermde.
In die tijd gebruikte ik een soort spiraalvormig plastic met perforaties. Je kon het bijna in een rechte lijn uitrekken, maar als je het om de stam legde vormde het een beschermende cilinder. Er zijn een heleboel variaties, boombeschermers, boomwikkels en dergelijke. Het belangrijkste is dat het materiaal geperforeerd is en in het voorjaar met de groei van de stam meegroeit. Je wilt de schors beschermen, maar je wilt hem niet beperken of er vocht onder vasthouden.
(Dus geen duct tape, Cowboy Gardeners! Het zou niet ademen of uitzetten.)
Idealiter zou uw bescherming de hele stam moeten bedekken, vooral wanneer de plant jong is en de schors zacht en smakelijk is. Een dik pak sneeuw kan ervoor zorgen dat knabbelaars zoals konijnen veel hoger kunnen komen dan normaal, en herten beginnen meestal te snoepen op ongeveer een meter boven de grond. En jonge bokken die in de lente hun gewei laten ‘vellen’, kunnen evenveel schade aanrichten als bijters.
Over bijten gesproken, hoe zit het met herten die de takken en andere dingen bovenin opeten – vooral als ze diepe sneeuw hebben om hun ‘snuffelhoogte’ te vergroten?
Die vraag bracht me ertoe wat onderzoek te doen naar hoe vaak hortensia’s door herten worden beschadigd, en dat leidde me naar een geweldig nieuw hulpmiddel van Rutgers – nieuw voor mij, in ieder geval – dat landschapsplanten op een A tot D-schaal op hun ‘hertachtigheid’ waardeert. A-planten zijn planten die niet door herten worden gegeten, tenminste niet totdat ze uitgehongerd zijn; terwijl een ‘D’ betekent dat de herten specerijen en bestek naar je tuin brengen. Hortensia’s kregen een C, wat Rutgers classificeert als “af en toe ernstig beschadigd”.
Dus ja, ze eten inderdaad hortensia’s.
Nu lijkt het erop dat hortensia’s van deze soort bloeien op nieuw hout (mophead-soorten bloeien meestal op het hout van het vorige seizoen), dus het knabbelen aan de hortensia’s in de winter zou de zomershow niet kunnen beschadigen. Maar je wilt nooit dat herten gewend raken aan het eten van welke plant dan ook. Het zijn gewoontedieren, die vaak terugkeren naar landschappen die bewezen hebben een makkelijke prooi te zijn.
Dus zou ik de bovenkant in de winter een paar keer met een goed middel tegen herten besproeien. Als de plant klein zou zijn, zou je theoretisch een draadkooi om de hele plant kunnen zetten, maar deze stam alleen al is een meter hoog. Dat zou een erg hoge kooi zijn. Een paar sproeibeurten, vooral vroeg in het seizoen, als herten op zoek zijn naar nieuwe plekken om te eten, is veel makkelijker. En veel mensen willen gewoon geen kooien rond hun planten.
En zelfs als je het uiterlijk van kooien niet erg vindt, moet je nog steeds de bast beschermen, want muizen en woelmuizen kunnen zich gemakkelijk door elk soort hekwerk wurmen om zich aan je planten tegoed te doen, en die vervelende kleine knabbelaars kunnen veel schade aanrichten. Dus wikkel het in of dompel het zwaar onder in een afweermiddel, wat er ook gebeurt.