Weinig door mensen veroorzaakte verwoestingen van cultureel erfgoed zijn zo flagrant geweest als het bombardement op de Bamiyan Boeddha’s door de Taliban in 2001. Voorafgaand aan de vernietiging waren de reusachtige boeddha’s al versleten door decennia van oorlog en verwaarlozing, maar er waren maar een paar minuten nodig om de overblijfselen van Afghanistan’s meest majestueuze pre-islamitische site weg te vagen.
Sinds hun creatie in de 6e eeuw zijn de Bamiyan Boeddha’s de grootste Boeddhabeelden ten westen van China, en rezen ze majestueus op uit de anders zo karakterloze vlaktes van Centraal-Afghanistan. Er waren twee hoofdbeelden, respectievelijk 53 en 35 meter hoog, die een Vairocana Boeddha en een Shakyamuni Boeddha voorstelden. Een aantal kleinere Boeddhabeelden sierden de omgeving. Rondom de beelden lagen ook enkele onversierde kloostercellen, die net als de reuzenboeddha’s in de rotsen waren uitgehouwen.
Onmiddellijk na de heetste fase van de oorlog tegen de Taliban in 2002 werden de eerste stappen gezet om de boeddha’s te reconstrueren, en het hele gebied is voor de reconstructie grondig onderzocht, gelabeld en in kaart gebracht. Tijdens dit proces werden een aantal fel beschilderde boeddhistische grotten herontdekt. In 2008 werd een tot dan toe onbekend 19 meter lang beeld van een Liggende Boeddha ontdekt tijdens de zoektocht naar een semi-mythologische 300 meter lange Liggende Reuzen-Boeddha die naar verluidt in de regio verborgen is.
De 300 meter lange Boeddha werd genoemd door een Chinese monnik in de 7e eeuw, en gezien zijn gedetailleerde beschrijving van de twee staande Boeddha’s, hebben historici zijn opmerkingen over de derde niet helemaal verworpen. Als dit beeld werkelijk heeft bestaan en is herontdekt, zou het verreweg het grootste Boeddhabeeld ter wereld zijn.
Toen de Taliban besloten de Boeddha’s te vernietigen, veroorzaakte dat grote opschudding in de internationale gemeenschap. Verschillende landen probeerden de Taliban ervan te weerhouden de boeddha’s te vernietigen door verschillende offers, zoals het kopen van de beelden en ze naar een ander land over te brengen. Maar omdat de Taliban niet bereid waren deze voorstellen in overweging te nemen, moest de wereld hulpeloos toezien hoe de oude kolossen werden gebombardeerd.
Gezien de verslechtering van de veiligheidssituatie in het land in de afgelopen paar jaar, lijkt het niet waarschijnlijk dat de reusachtige boeddha’s op korte termijn herbouwd zullen worden. Zelfs UNESCO heeft de hoop dat de reconstructie van het eens wereldberoemde werelderfgoed in de nabije toekomst zou plaatsvinden, de bodem ingeslagen en verklaard dat het waarschijnlijk een langetermijnproject zou worden.
Dus zullen de kale rotsnissen, waar eens de reuzenboeddha’s stonden, voorlopig blijven dienen als een grimmige herinnering aan de onwetendheid ten opzichte van andere culturen en het verlies van een belangrijke overlever van de pre-islamitische geschiedenis van Afghanistan.