Een klant vertelde me onlangs dat een vriend niet was komen opdagen voor een uitje dat ze al een paar weken samen hadden gepland. “Wat voor vriend zou zoiets doen?”, wilde hij weten. “Dat zou ik nooit doen.”
Een vriendin vertelde me dat een collega de eer had gekregen voor haar (mijn vriendin) werk. “Hoe kon ze dat doen?” wilde ze weten. “Ik begrijp het niet. Ze weet dat ik echt hard heb gewerkt aan dat project. Het is zo verkeerd.”
Een andere vriend vertelde dat een vrouw met wie hij aan het daten was geweest, plotseling niet meer beschikbaar was om uit te gaan. “Ik vroeg haar wat er was gebeurd,” zei hij, “maar ze beantwoordde mijn telefoontjes niet. Ze reageerde ook niet meer op sms’jes of e-mails.” Hij zei dat hij de boodschap kreeg dat ze niet meer geïnteresseerd was, maar hij was gekwetst en verbaasd. “Ze leek niet zo’n soort persoon. We hadden lang genoeg verkering gehad dat ik zou denken dat ze zou vinden dat ze me op zijn minst een verklaring schuldig zou zijn. Ik weet dat sommige mannen vrouwen waarmee ze uitgaan in de steek laten, maar ik zou dat nooit doen. Het is niet eerlijk tegenover hen. En wat zij deed, was niet eerlijk tegenover mij.”
Veel mensen doen dingen die we niet kunnen begrijpen en die we nooit zouden doen. Hoewel er een aantal verschillende verklaringen voor dergelijk gedrag zijn (ik heb in een ander artikel geschreven over ghosting), is één reden een gebrek aan empathie.
Empathie is “het vermogen om de gevoelens van een ander te begrijpen en te delen”. Het is vergelijkbaar met maar verschilt van sympathie, wat kan betekenen dat je een bepaald gevoel met iemand deelt – dat je dezelfde gevoelens hebt als die ander – of dat je medelijden hebt met iemands gevoelens (empathie kan sympathie inhouden, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn).
Volgens Helen Riess (universitair hoofddocent psychiatrie aan de Harvard Medical School, directeur van het Empathy and Relational Science Program aan het Massachusetts General Hospital in Boston, en medeoprichter en hoofdwetenschapper van empathetics.com), speelt empathie een belangrijke rol in het vermogen van onze samenleving om te functioneren, door het bevorderen van “het delen van ervaringen, behoeften en verlangens tussen individuen”. Onze neurale netwerken zijn ingesteld op interactie met de neurale netwerken van anderen om zowel hun emoties waar te nemen en te begrijpen als ze te onderscheiden van onze eigen emoties, wat het voor mensen mogelijk maakt om met elkaar te leven zonder voortdurend ruzie te maken of het gevoel te hebben te worden overgenomen door iemand anders.
Onderzoek heeft uitgewezen dat empathie niet zomaar aangeboren is, maar daadwerkelijk kan worden aangeleerd. Zo blijkt bijvoorbeeld dat medische training empathie kan verminderen, maar dat artsen kan worden geleerd empathischer met hun patiënten om te gaan. Interessant is dat hun toegenomen empathie ook de patiënttevredenheid en de naleving van behandelingsadviezen verhoogt.
THE BASICS
- Het belang van empathie
- Vind een therapeut bij mij in de buurt
Het lijkt me dat deze technieken bij veel meer mensen dan alleen artsen zouden kunnen werken. Terwijl ik luister naar cliënten, collega’s en vrienden die dezer dagen hun zorgen bespreken, denk ik dat we empathie op school zouden moeten onderwijzen. Als we daar in de eerste klassen mee beginnen en het tot en met de middelbare school onderwijzen, zouden problemen als pesten, treiteren en ander ongepast gedrag misschien afnemen.
Maar er lijkt zelfs wat ongemak te bestaan bij het idee om jonge kinderen empathie bij te brengen. Een moeder vertelde me dat ze bang was dat te veel empathie zou kunnen leiden tot zachtheid of zwakte. Ze wilde niet dat haar zoon “als een meisje” zou zijn, dat hij te veel voor andere mensen zou voelen en daardoor zijn eigen behoeften opzij zou schuiven en niet in staat zou zijn om zijn eigen doelen na te streven.
Terwijl ik naar haar luisterde, vroeg ik me af welk soort empathie inhoudt dat je je eigen doelen niet nastreeft, en begon ik na te denken over hoe sommige vrouwen hun eigen wensen lijken te sublimeren om anderen te geven wat zij willen. Maar is dat empathie? Ik denk het niet. Ik weet niet zeker hoe ik het zou noemen, maar niet empathie – niet “het begrijpen van andermans gevoelens terwijl we ook onze eigen gevoelens onderscheiden van die van hen.”
Empathie Essentiële Leesteksten
Empathie vereist geen sublimatie of het begraven van onze eigen gevoelens. In feite houdt echte empathie in dat we onze gevoelens gebruiken om de gevoelens van iemand anders te begrijpen. We weten misschien niet precies hoe zij zich voelen, maar we kunnen onze gevoelens wel gebruiken om iets te weten te komen van wat zij voelen.
Een van de onderzoeken waaruit bleek dat empathie aan artsen kan worden aangeleerd, toonde ook aan dat empathische artsen doorgaans patiënten hebben die de behandelingsadviezen opvolgen en betere behandelingsresultaten laten zien.
Het is vaak makkelijker om empathie te hebben voor iemand die op ons lijkt, maar het is mogelijk om empathie te leren voor mensen die anders zijn dan wij. Dit soort begrip, aldus Reiss, kan bruggen slaan en positief sociaal gedrag bevorderen. Misschien kunnen we wel wat meer empathie gebruiken in onze wereld.