Keratine is een eiwit dat door talrijke diergroepen wordt gebruikt als structuurelement, en is een klassiek voorbeeld van een vezelig eiwit.
Keratine is een taai, onoplosbaar eiwit dat wordt aangetroffen in de buitenste laag van de huid van de mens en van vele andere dieren. Deze buitenste laag van de huid wordt de opperhuid genoemd. De buitenste laag cellen van de opperhuid bevat keratine. De keratine in deze cellen maakt de huid taai en bijna volledig waterdicht. Op plaatsen waar de huid veel wordt blootgesteld aan wrijving en druk, zoals delen van handen en voeten, neemt het aantal cellen dat keratine bevat toe en ontstaat er eelt. De cellen die keratine bevatten, worden voortdurend afgestoten en vervangen door nieuwe. Wanneer de hoofdhuid dergelijke cellen afstoot, ontstaat de aandoening die bekend staat als roos.
Keratinemoleculen zijn spiraalvormig en vezelig, ze draaien om elkaar heen en vormen strengen die tussenliggende filamenten worden genoemd. Deze eiwitten bevatten een hoog percentage zwavelhoudende aminozuren, voornamelijk cysteïne, die disulfidebruggen vormen tussen de afzonderlijke moleculen, waardoor een vrij stijve structuur ontstaat. Menselijk haar bestaat voor ongeveer 14% uit cysteïne.
Er zijn twee hoofdvormen van keratine, alfa-keratine en beta-keratine. Alfa-keratine komt voor bij mensen en andere zoogdieren, beta-keratine komt voor bij vogels en reptielen. Beta-keratine is harder dan alfa-keratine. Structureel heeft alfa-keratine een alfa-helicale spiraalstructuur, terwijl beta-keratine een gedraaide beta-bladstructuur heeft.
Bij de mens wordt de keratinefamilie van eiwitten onderverdeeld in de zachte epitheliale keratinen of cytokeratinen en de harde haarkeratinen. Deze kunnen worden onderverdeeld in type I (zuur) en type II (basisch tot neutraal) subfamilies. Keratine is ook datgene waarmee schimmels die ons infecteren (zoals Athlete’s Foot en Ringworm) zich voeden.
Keratine is ook een onderdeel van bepaalde structuren die uit de huid groeien. De nagels en het haar van de mens bevatten keratine. Het kan worden beschouwd als het universele plastic van de natuur, dat allerlei groeisels vormt zoals hoorns, hoeven, klauwen, snavels, veren en schubben, die allemaal hoofdzakelijk uit keratine bestaan. Het helpt deze structuren sterker te maken en beter geschikt om het lichaam te beschermen tegen de omgeving.
Zie ook
- Acne
- Keratosis pilaris