Macro-economie

Barter en het dubbele toeval van wensen

Geld omwille van het geld is geen doel op zich. Je kunt geen dollarbiljetten eten of je bankrekening dragen. Uiteindelijk is geld alleen nuttig omdat je het kunt inwisselen voor goederen en diensten. Zoals de Amerikaanse schrijver en humorist Ambrose Bierce (1842-1914) in 1911 schreef, is geld een “zegening die ons geen voordeel oplevert, behalve wanneer we er afstand van doen”. Geld is wat mensen regelmatig gebruiken bij het kopen of verkopen van goederen en diensten; om iets als geld te beschouwen, moet het dus algemeen aanvaard worden door zowel kopers als verkopers. Dit concept van geld is opzettelijk flexibel, omdat geld in verschillende culturen een grote verscheidenheid aan vormen heeft aangenomen.

Om het nut van geld te begrijpen, moeten we ons afvragen hoe de wereld er zonder geld uit zou zien. Hoe zouden mensen goederen en diensten uitwisselen? Economieën zonder geld gebruiken meestal het ruilhandelsysteem. Ruilhandel – letterlijk het ruilen van een goed of dienst voor een ander – is zeer inefficiënt voor het uitvoeren van transacties. In een ruileconomie vereist een ruil tussen twee mensen een dubbel samenvallen van wensen, wat betekent dat wat de een wil kopen ook precies is wat de ander wil verkopen. Dit is moeilijker dan het klinkt.

Voorstel dat een accountant een nieuw paar schoenen wil. De accountant moet niet alleen iemand vinden die een paar schoenen in de juiste maat heeft om te verkopen, maar hij moet ook een persoon vinden die bereid is de schoenen te ruilen voor wat de accountant te bieden heeft, namelijk boekhoudkundige diensten. Een dergelijke ruil zal waarschijnlijk moeilijk te regelen zijn. Stel je nu eens voor hoe dit zou werken in een complexe, moderne economie, met zijn uitgebreide arbeidsverdeling die duizenden en duizenden verschillende banen en verschillende goederen & diensten omvat. Het aantal transacties dat uiteindelijk plaatsvindt, is waarschijnlijk veel kleiner dan in een economie met geld.

Een ander probleem met het ruilhandelsysteem is dat het ons niet in staat stelt gemakkelijk toekomstige contracten af te sluiten voor de aankoop van veel goederen en diensten. Als de goederen bijvoorbeeld bederfelijk zijn, kan het moeilijk zijn ze vandaag te ruilen tegen andere goederen in de toekomst. Stelt u zich een boer voor die over zes maanden een tractor wil kopen met een verse oogst aardbeien die vandaag zijn geoogst. Omdat de aardbeien niet lang houdbaar zijn, is het onwaarschijnlijk dat een dergelijke transactie zal plaatsvinden.

Hoewel een ruilhandelssysteem in kleine economieën adequaat kan werken, zal het de groei van deze economieën beperken. De tijd die individuen anders zouden besteden aan het produceren van goederen en diensten en het genieten van vrije tijd zou in plaats daarvan worden besteed aan ruilhandel.

Functies van geld

Geld lost het dubbele samenvallende begeerteprobleem op. Ten eerste, omdat geld algemeen wordt geaccepteerd als betaalmiddel (of ruilmiddel), kan de boekhouder nieuwe schoenen met geld betalen, wat de schoenenverkoper bereid is te accepteren (zelfs als hij geen boekhoudkundige diensten nodig heeft), omdat hij of zij het geld kan gebruiken om iets te kopen wat hij of zij wel nodig heeft.

Ten tweede, mensen zijn bereid iets voor geld te verkopen, zelfs als ze geen onmiddellijke behoefte hebben om iets anders te kopen, omdat geld dient als een opslagplaats van waarde. Een opslagplaats van waarde is alles wat waarde heeft. Sommige dingen zijn een betere opslagplaats van waarde dan andere dingen. Onroerend goed is van oudsher een goede opslagplaats van waarde, omdat het de neiging heeft in de loop van de tijd in waarde toe te nemen. Schoenen zijn geen bijzonder goede opslagplaats van waarde, omdat ze slijten naarmate je ze draagt, en zelfs als je dat niet doet, veranderen stijlen in de loop van de tijd, waardoor wat vroeger een stijlvol paar schoenen was, niets bijzonders meer is en dus vandaag minder waard. Geld hoeft geen perfecte opslagplaats van waarde te zijn om aanvaardbaar te zijn. In een economie met inflatie verliest geld elk jaar wat koopkracht, maar het blijft geld.

Ten derde dient geld als rekeneenheid, wat betekent dat het de maatstaf is waarmee andere economische waarden worden gemeten. Als er geen rekeneenheid was, zou de prijs van elk goed of elke dienst moeten worden uitgedrukt in de prijs van elk ander goed en elke andere dienst. Wat je betaalt zou afhangen van wat je te verkopen hebt! Ondernemingen zouden de waarde van alles wat iemand verkoopt moeten bijhouden om een prijs voor hun producten te kunnen bepalen. Geld lost het probleem op door als gemene deler te fungeren, een boekhoudkundige methode die het denken over afwegingen vereenvoudigt.

Een extra functie van geld is dat het moet dienen als een standaard voor uitgestelde betaling. Dit betekent dat als geld vandaag bruikbaar is om aankopen te doen, het ook aanvaardbaar moet zijn voor vandaag gesloten overeenkomsten die in de toekomst betaald zullen worden. Leningen en toekomstige overeenkomsten worden in geld uitgedrukt en de standaard voor uitgestelde betaling stelt ons in staat om vandaag goederen en diensten te kopen en in de toekomst te betalen.

Wat is geld?

Geld is alles wat al deze functies kan vervullen – het is een ruilmiddel, een opslagplaats van waarde, een rekeneenheid en een standaard voor uitgestelde betaling.

Goederengeld versus Fiat-geld

Geld heeft in verschillende culturen een grote verscheidenheid aan vormen aangenomen. Goud, zilver, kaurischelpen, sigaretten en zelfs cacaobonen zijn als geld gebruikt. Deze voorwerpen zijn voorbeelden van goederengeld, wat betekent dat ze ook een waarde hebben door gebruik als iets anders dan geld. Goud, bijvoorbeeld, is door de eeuwen heen gebruikt als sieraad of kunst, maar ook als geld. Goud is een goede geleider van elektriciteit en wordt tegenwoordig gebruikt in de elektronica en de lucht- en ruimtevaart. Goud wordt ook gebruikt bij de fabricage van energie-efficiënt reflecterend glas voor wolkenkrabbers en wordt ook gebruikt in de medische industrie.

Afbeelding 1. Een zilvercertificaat en een modern Amerikaans biljet. Tot 1958 waren zilvercertificaten goederengeld dat werd gedekt door zilver, zoals aangegeven door de woorden “Silver Certificate” die boven aan het biljet waren gedrukt. Tegenwoordig worden de Amerikaanse biljetten gedekt door de Federal Reserve, maar als fiat geld. (Credit: “The.Comedian”/Flickr Creative Commons).

Als goederengeld heeft goud van oudsher dienst gedaan als ruilmiddel, als waardeopslag en als rekeneenheid. Grondstofgeld is een dollarbiljet of een andere munteenheid waarvan de waarde wordt gedekt door goud of een andere grondstof die bij een bank wordt bewaard. Gedurende een groot deel van de geschiedenis werd de geldhoeveelheid in de Verenigde Staten gedekt door goud en zilver. Interessant is dat op antieke dollars die dateren van 1957, over het portret van George Washington “Silver Certificate” is gedrukt, zoals te zien is in figuur 1. Dit betekende dat de houder met het biljet naar de bank kon gaan om het in te wisselen voor een dollar aan zilver. Naarmate de economieën groeiden en een steeds mondialer karakter kregen, werd het gebruik van goederenmunten steeds omslachtiger. Landen gingen over op het gebruik van fiatgeld. Fiatgeld heeft geen intrinsieke waarde, maar wordt door een regering tot wettig betaalmiddel van een land verklaard. Het papiergeld van de Verenigde Staten, bijvoorbeeld, draagt de verklaring: “DIT BILJET IS WETTIG BETAALMIDDEL VOOR ALLE SCHULDEN, PUBLIEK EN PRIVÉ.” Met andere woorden, als je bij overheidsbesluit een schuld hebt, dan kun je die schuld wettelijk gezien betalen met het Amerikaanse geld, ook al is er geen grondstof achter. De enige ruggesteun van ons geld is het universele geloof en vertrouwen dat de munt waarde heeft, en niets meer dan dat.

Bijdragen!

Verbeter deze paginaLees meer