De heer,
Ik heb met belangstelling het artikel “Ignac Semmelweis-Vader van de handhygiëne” gelezen, dat in het Indian Journal of Surgery is gepubliceerd. Aangezien de rol van handen wassen van het grootste belang is tijdens deze COVID-19 pandemie, zou ik graag wat aanvullende informatie willen toevoegen over Ignaz Philipp Semmelweis, de man die miljoenen levens redde in het jaar 1850 met drie woorden – “Was je handen”. Het verhaal van Semmelweis had alle elementen van een Hollywood epos.
“Wanneer ik terugkijk op het verleden, kan ik de droefheid die mij overvalt alleen verdrijven door te staren naar die gelukkige toekomst waarin de infectie zal zijn uitgebannen. De overtuiging dat zo’n tijd onvermijdelijk vroeger dan later zal aanbreken, zal mijn stervensuur opbeuren” schreef Semmelweis in zijn laatste dagen op zijn sterfbed, terwijl hij leed aan depressies als gevolg van voortdurende kritiek van medische professionals en collega’s.
Hij schreef in 1861 in zijn boek “Alles was in twijfel: alles leek onverklaarbaar; alles was twijfelachtig. Alleen een groot aantal sterfgevallen was een onbetwistbare realiteit. Het maakte me zo ellendig dat het leven waardeloos leek”.
Kritici van Semmelweis konden zijn ideeën over “minuscule en grotendeels onzichtbare hoeveelheden rottend organisch materiaal” als oorzaak van elke kinderbedkoorts niet aanvaarden. Professor Carl Edvard Marius Levy, hoofd van het Deense Kraam Instituut in Kopenhagen, schreef “Dit zijn mijn indrukken van de ervaringen van Dr. Semmelweis; om deze redenen moet ik voorlopig oordelen dat zijn meningen niet duidelijk genoeg zijn en zijn bevindingen niet nauwkeurig genoeg om als wetenschappelijk gefundeerd te kunnen worden gekwalificeerd”. Semmelweis’ superieur, professor Johann Klein, was het niet eens met de bevindingen van Semmelweis en verzette zich tegen het concept van handen wassen. Hij zei dat het nieuwe ventilatiesysteem van het ziekenhuis miasma overdroeg en kinderbedkoorts veroorzaakte. Hij weigerde het assistent-professoraat van Semmelweis te verlengen. Dus, zich verraden voelend, verliet Semmelweis Wenen abrupt en keerde terug naar Boedapest.
Op een conferentie van Duitse artsen en natuurwetenschappers verwierpen de meeste sprekers de leer van Semmelweis, met inbegrip van de gevierde Rudolf Virchow uit Duitsland, die de wetenschapper van het hoogste gezag van zijn tijd was. Virchow’s grote autoriteit in medische kringen droeg in belangrijke mate bij tot Semmelweis’ gebrek aan erkenning. Semmelweis schreef aan een verloskundige in Wenen: “U, Herr Professor, bent een partner geweest in dit bloedbad”. Aan een ander schreef hij: “Mocht u, Herr Hofrath, zonder mijn leer te hebben weerlegd, doorgaan met het opleiden van uw leerlingen, dan verklaar ik voor God en de wereld dat u een moordenaar bent en de ‘Geschiedenis van de kinderbedkoorts’ zou u niet onrecht aandoen als het u zou gedenken als een medische Nero”. Zijn gedrag werd steeds grilliger en hij werd een schande voor zijn collega’s. Tegen 1865 dronk hij zwaar, en zijn gedrag verslechterde en werd beschreven als irrationeel, vreemd en onaangepast. Hij leed aan de ziekte van Alzheimer en misschien ook aan tertiaire syfilis. Later dat jaar werd hij opgenomen in een Weens krankzinnigengesticht. Hij was slechts 2 weken opgenomen, maar in die tijd kreeg hij zware afranselingen, werd hij vastgebonden in een dwangbuis, overgoten met koud water en kreeg hij castorolie toegediend als laxeermiddel. Hij stierf op 13 augustus 1865 aan sepsis ten gevolge van een gangreneuze wonde in zijn rechterhand die waarschijnlijk veroorzaakt was door een van de afranselingen die hij onderging. De ironie wil dat als doodsoorzaak pyaemie werd opgegeven. Hij kreeg tijdens zijn leven geen erkenning voor zijn uitstekende werk op het gebied van handen wassen, dat de moedersterfte aanzienlijk verminderde door de overdracht van ziekten te voorkomen. Hij was een martelaar tijdens zijn leven en later een held-de “Redder van moeders”.
“Semmelweis Reflex-De neiging om nieuw bewijs of nieuwe kennis te verwerpen omdat het in tegenspraak is met gevestigde normen, voordelen en paradigma’s”.
Robert Anton Wilson.