- Ik heb CTEPH (chronische trombo-embolische pulmonale hypertensie) en men heeft mij verteld dat ik baat kan hebben bij een pulmonale trombo-endarterectomie. Wat is dat?
- Hoe weet ik of ik in aanmerking kom voor een PTE-operatie?
- Wat gebeurt er tijdens een PTE-operatie?
- Wat gebeurt er na de operatie?
- Wat kan ik verwachten na mijn ontslag?
- Wat zijn de korte- en langetermijnresultaten van PTE?
- Waar kan ik ondersteuning vinden?
- *Soms ook pulmonale endarterectomie (PEA genoemd)
Ik heb CTEPH (chronische trombo-embolische pulmonale hypertensie) en men heeft mij verteld dat ik baat kan hebben bij een pulmonale trombo-endarterectomie. Wat is dat?
Een pulmonale tromboendarterectomie (PTE)* is een chirurgische ingreep waarbij chronische bloedstolsels uit de slagaders in de longen worden verwijderd. Het is een zeer gespecialiseerde operatie die werd ontwikkeld aan de Universiteit van Californië, San Diego en wordt nu uitgevoerd in geselecteerde ziekenhuizen in de Verenigde Staten en andere delen van de wereld.
Chronische bloedstolsels kunnen leiden tot gedeeltelijke of volledige verstopping van slagaders met als gevolg een hoge bloeddruk in de longen, bekend als chronische trombo-embolische pulmonale hypertensie (CTEPH). Patiënten kunnen CTEPH ontwikkelen zelfs zonder een voorgeschiedenis van bloedstolsels of longembolie. Deze chronische bloedstolsels vormen littekens die zich aan de wanden van de slagaders hechten. Ze kunnen niet worden opgelost met “clot busters” of worden weggezogen; ze kunnen alleen operatief worden verwijderd. Bij maximaal 2/3 van de patiënten kan verwijdering van de bloedstolsels door middel van een PTE-operatie dit type pulmonale hypertensie mogelijk genezen.
Hoe weet ik of ik in aanmerking kom voor een PTE-operatie?
Als u pulmonale hypertensie (hoge bloeddruk in de longslagaders) hebt als gevolg van oude, chronische bloedstolsels in de longen, bent u een mogelijke kandidaat voor een PTE-operatie. Uw artsen kunnen testen uitvoeren om te bepalen of u baat zou kunnen hebben bij een PTE operatie (bezoek de sectie Over CTEPH voor meer informatie). Als u in aanmerking komt voor PTE, kan uw CTEPH team besluiten om een inferior vena cava (IVC) filter te plaatsen voor de operatie.
Het IVC filter is een stuk gaas dat wordt geplaatst door een katheter via een ader in de hals of lies in de inferior vena cava, een groot bloedvat in de buik dat bloed vervoert van de onderste helft van het lichaam tot aan het hart en de longen. IVC-filters worden meestal gebruikt om te voorkomen dat nieuwe bloedstolsels de longen bereiken.
Let op: een PTE-operatie is een technisch moeilijke procedure. Kandidaten mogen alleen worden doorverwezen naar centra waar PTE’s worden uitgevoerd door chirurgen met uitgebreide ervaring met deze operatietechniek.
Wat gebeurt er tijdens een PTE-operatie?
Patiënten worden meestal vroeg in de ochtend naar de operatiekamer gebracht. Het anesthesieteam brengt de patiënt in slaap en brengt vervolgens een endotracheale buis in de longen in. Deze buis zal de patiënt verbinden met de ventilator, het apparaat dat de ademhaling van de patiënt tijdens en na de operatie zal ondersteunen. Er worden extra lijnen geplaatst in de nek, pols en lies van de patiënt voor bewaking en toediening van vocht en medicijnen. Dit wordt ook gedaan terwijl de patiënt onder algehele narcose is.
De chirurgen maken vervolgens een incisie in het midden van de borstkas van de patiënt en het borstbeen, het borstbeen, wordt gespleten zodat de chirurgen bij het hart en de longen kunnen komen. De patiënt wordt aan een hart-longmachine (cardiopulmonaire bypass) gelegd, een machine die tijdens de operatie als het hart en de longen van de patiënt fungeert.
Tijdens de operatie moet de cardiopulmonaire bypassmachine enige tijd uitgeschakeld zijn, zodat de chirurgen optimaal zicht hebben om de bloedstolsels te verwijderen. Om orgaanschade bij de patiënt te voorkomen wanneer de hart-longmachine is gepauzeerd en er geen bloed door het lichaam van de patiënt stroomt, worden de patiënten voor deze operatie afgekoeld tot 65 graden Fahrenheit. Dit wordt bereikt door het bloed af te koelen terwijl het door de bypassmachine stroomt. Zodra de patiënt voldoende is afgekoeld, snijden de chirurgen de stolsels voorzichtig uit de longslagaders.
Als de stolsels zijn verwijderd, wordt de patiënt weer opgewarmd tot normale lichaamstemperatuur en van de cardiopulmonaire bypassmachine gehaald. Er worden verschillende drains in de borstkas geplaatst om gedurende enkele dagen na de operatie extra vocht te kunnen afvoeren. De borstkas wordt dan gesloten en de patiënt wordt naar de Intensive Care Unit (ICU) gebracht. Deze procedure duurt meestal de hele dag en de patiënten worden halverwege of aan het eind van de middag naar de IC gebracht.
Wat gebeurt er na de operatie?
Bij aankomst op de IC slapen de patiënten nog als gevolg van de verdoving en zullen ze die nacht ook blijven slapen. Patiënten worden elke ochtend door hun arts beoordeeld om te zien of ze medisch gezien klaar zijn om van de beademingsmachine af te komen. Zodra de patiënten klaar zijn om van de beademingsmachine af te komen, wordt de toediening van kalmerende middelen verminderd en wordt hen gevraagd om gedurende een korte periode zelfstandig te ademen terwijl zij zuurstof via hun beademingsbuis krijgen toegediend. Als blijkt dat dit lukt, wordt de beademingsbuis verwijderd en krijgt de patiënt zuurstof via een masker of een neuscanule.
Patiënten hebben na de operatie nog enkele dagen drains in hun borst. Zodra de hoeveelheid drainage afneemt, worden deze drains verwijderd. Patiënten komen gewoonlijk uit bed de dag nadat ze van de beademing zijn afgehaald en beginnen de volgende dag met hulp te lopen. Patiënten hebben een variabele hoeveelheid pijn na deze ingreep, maar krijgen zo nodig pijnstillers. De bloedverdunners worden hervat zodra het risico op bloedingen minimaal lijkt.
Als alle buisjes zijn verwijderd, de patiënt naar tevredenheid in de gangen kan lopen en zijn zuurstofbehoefte binnen een aanvaardbaar bereik ligt, worden gewoonlijk verschillende postoperatieve onderzoeken verricht. Deze omvatten een V/Q-scan, een echocardiogram en een zuurstofvoorschriftonderzoek om de behoefte aan aanvullende zuurstof te bepalen. De V/Q-scan toont de veranderingen in de slagaders na de operatie en kan worden gebruikt als de nieuwe basislijn van de patiënt om te vergelijken met follow-up tests. Het echocardiogram beoordeelt de hartfunctie na de operatie en controleert of er geen significante vochtophopingen zijn voordat de patiënt naar huis gaat.
Wat kan ik verwachten na mijn ontslag?
De meeste patiënten zijn goed genoeg om naar huis te gaan op het moment dat ze uit het ziekenhuis worden ontslagen, hoewel soms kan worden gevraagd om kort in de buurt van het ziekenhuis te blijven voor follow-up. De meeste mensen zullen na de operatie nog enkele maanden zuurstof nodig hebben, zelfs als ze dat vóór de operatie niet hadden, terwijl de longen zich herstellen. Uw plaatselijke arts kan de zuurstofniveaus volgen en de zuurstof afbouwen naarmate de longen zich verbeteren.
Het duurt enkele maanden om zich weer goed te voelen – het is tenslotte een zware operatie!
Patiënten mogen lopen, maar mogen gedurende acht weken na de operatie niets zwaarders dan 5-10 kilo tillen. Dit is om het borstbeen de tijd te geven om te genezen.
Patiënten hebben na de operatie levenslang antistolling (bloedverdunners) nodig om te voorkomen dat de bloedstolsels terugkomen. De dosering van de antistolling wordt voor het ontslag met de patiënt besproken. De meeste patiënten worden behandeld met warfarine en moeten bij thuiskomst hun INR (internationale genormaliseerde verhouding, of de snelheid waarmee uw bloed stolt) laten controleren.
Een samenvatting van het ontslag, waarin de gehele evaluatie en operatie van de patiënt worden beschreven, wordt gewoonlijk naar de verwijzende arts van de patiënt en naar de patiënt gestuurd. Een kopie van de postoperatieve V/Q-scan wordt ook naar de doorverwijzende arts gestuurd. Gewoonlijk moeten patiënten zes en twaalf maanden na de operatie herhaalde echocardiogrammen en V/Q-scans ondergaan. Deze kunnen in het plaatselijke ziekenhuis van de patiënt worden gemaakt.
Wat zijn de korte- en langetermijnresultaten van PTE?
De resultaten na PTE zijn vrij gunstig en worden steeds beter. Het sterftecijfer in het ziekenhuis zou in ervaren centra niet meer dan 5-10% mogen bedragen. De meeste patiënten voelen zich beter, hebben een verbeterde inspanningscapaciteit en een aanzienlijke verbetering van hun pulmonale arteriedruk.
Ondanks de operatie kan bij ongeveer 10-15% van de patiënten persisterende pulmonale hypertensie optreden, en kan PH-specifieke therapie nodig zijn. Toch is er bij veel van deze patiënten ook sprake van verbetering van de symptomen en de pulmonale slagaderlijke druk. Een tijdige verwijzing naar een ervaren centrum, voorafgaand aan de ontwikkeling van orgaanfalen en gewichtsverlies, is van cruciaal belang om de best mogelijke uitkomsten te garanderen.
Waar kan ik ondersteuning vinden?
Een van onze PH Email Mentors, Amanda, is beschikbaar om te praten over haar ervaringen als CTEPH patiënt en met PTE chirurgie.
Dit artikel is oorspronkelijk geschreven door Kim M. Kerr, MD, hoogleraar klinische geneeskunde in de divisie longgeneeskunde & Critical Care Medicine aan de University of California, San Diego School of Medicine.