Sir Michael Francis Atiyah

Sir Michael Francis Atiyah, (geboren 22 april 1929, Londen, Engeland – overleden 11 januari 2019), Brits wiskundige die in 1966 de Fields Medal kreeg, voornamelijk voor zijn werk in de topologie. Atiyah ontving een ridderorde in 1983 en de Orde van Verdienste in 1992. Hij was ook voorzitter van de Royal Society (1990-95).

Atiyah’s vader was Libanees en zijn moeder Schots. Hij bezocht het Victoria College in Egypte en het Trinity College in Cambridge (Ph.D., 1955). Hij vervulde aanstellingen aan het Institute for Advanced Study, Princeton, New Jersey, V.S. (1955), en aan de Universiteit van Cambridge (1956-61). In 1961 verhuisde Atiyah naar de Universiteit van Oxford, waar hij van 1963 tot 1969 de Saviliaanse Leerstoel voor Meetkunde bekleedde. In 1969 keerde hij terug naar het Instituut, voordat hij in 1972 onderzoekshoogleraar aan de Royal Society in Oxford werd. In 1990 werd Atiyah meester van het Trinity College en directeur van het Isaac Newton Instituut voor Mathematische Wetenschappen, beide in Cambridge; in 1996 ging hij van deze laatste functie met pensioen.

Atiyah kreeg de Fields Medal uitgereikt op het Internationale Congres van Wiskundigen in Moskou in 1966 voor zijn werk op het gebied van topologie en analyse. Hij was een van de pioniers, samen met de Fransman Alexandre Grothendieck en de Duitser Friedrich Hirzebruch, in de ontwikkeling van de K-theorie – met als hoogtepunt in 1963, in samenwerking met de Amerikaan Isadore Singer, de beroemde Atiyah-Singer index stelling, die het aantal oplossingen karakteriseert voor een elliptische differentiaalvergelijking. (Atiyah en Singer werden voor dit werk gezamenlijk onderscheiden met de Abelprijs 2004). Zijn vroege werk in topologie en algebra werd gevolgd door werk in een aantal verschillende gebieden, een fenomeen dat regelmatig wordt waargenomen bij Fields medaillewinnaars. Hij heeft, samen met anderen, bijgedragen aan de ontwikkeling van de theorie van complexe manifolds – d.w.z. veralgemeningen van Riemannoppervlakken naar meerdere variabelen. Hij heeft ook gewerkt aan algebraïsche topologie, algebraïsche variëteiten, complexe analyse, de Yang-Mills-vergelijkingen en de ijkingstheorie, en de superstringtheorie in de mathematische fysica.

Atiyah’s publicaties omvatten K-theorie (1967); met I.G. Macdonald, Introduction to Commutative Algebra (1969); Elliptic Operators and Compact Groups (1974); Geometry of Yang-Mills Fields (1979); met Nigel Hitchin, The Geometry and Dynamics of Magnetic Monopoles (1988); en The Geometry and Physics of Knots (1990). Zijn Collected Works, in vijf delen, verscheen in 1988.