- Smelling: A Theologysemi-playful reflectionson a theology of aroma
- Developing a Theology of Smell:Seven Ideas to Get Started
- Pleasant Smells: Sacraments in the Religion of Daily Life
- Ten Scents Recognizable by Humans
- The Nose as a Source of Wisdom
- Wat de wetenschap suggereert
- De spirituele kant van geurEen vers gepelde sinaasappel, Pas gewassen wasgoed
- Jouw viezigheid is mijn viezigheidWaarom honden aan elkaars kont ruiken
- Kan God de wereld ruiken? En kunnen we God ontmoeten via onze neusgaten? Nou, ja, misschien wel.
Smelling: A Theologysemi-playful reflectionson a theology of aroma
|
The Need for a Theology of Aroma: The Annual Sense of Smell Day is the last Saturday in April every year. Its aim is to celebrate the role of smell in human life, but we Open Horizon (Process) thinkers want to celebrate its role in many forms of life. Bears, sharks, elephants, kiwis, moths, and, of course, dogs have much better olfactory capacities than humans. But we humans smell, too. It is essential to our food preparation, our taste, and our relations with others, including our sexual relations. And if the universe happens to be enfolded with an embodied Mind who feels each and all in a loving way, we might well imagine that this Mind likewise smells the world, or at least knows from the inside from it is like for us and other creatures to smell the world. How could God know our experience unless God knew what the world smells like to us?The meaning of particular scents are context-specific, species-specific, and creature-specific. We live in a world of scents. Somebody needs to develop a theology of aroma.
|
Developing a Theology of Smell:Seven Ideas to Get Started
2. Andere dieren kunnen veel beter ruiken dan wij mensen, en hun opmerkelijke capaciteiten om te ruiken herinneren ons er terecht aan dat onze menselijke manieren van weten – vaak afhankelijk van het gezichtsvermogen – beperkt en perspectivisch zijn; aangevuld en overtroffen door anderen.
3. Toch zijn ook wij ruikers. Ruiken helpt ons bij het herkennen en proeven van voedsel, het kiezen van partners, het vermijden van gevaren, het genieten van kortstondige genoegens, het lokaliseren van voorwerpen en het herbeleven van momenten uit het verleden.
4. Ruiken is vaak seksueel. Moet het verwonderlijk zijn dat, toen de vrouw naar Jezus kwam, zij parfum op zijn hoofd goot? Geur geeft metaforen voor religieuze idealen. Moet het verwonderlijk zijn dat Christus in het Nieuwe Testament wordt beschreven als een welriekend offer? Or that God is offended by the stench of injustice?
6. One way, and not the only way, of reclaiming the bodily dimension of religious life, in age too often prone toward finding God in ideology alone, is to be humbled by the olfactory capacities of other animals and do our best to remember the worlds of scent.
7. We need to be reminded that some of the best sacraments in life are the pleasant scents of daily life. They are windows to God, or better, aromas to God.
Pleasant Smells: Sacraments in the Religion of Daily Life
|
|
|
Ten Scents Recognizable by Humans
|
Hoe zit het met kwalijke geuren?
Negen van de geuren zijn aangenaam en één is kwalijk. Evolutionair gezien had een afkeer van kwalijke geuren het voordeel dat het onze voorouders hielp gevaren te vermijden, zowel geestelijk als lichamelijk. Wij zouden geen rottend vlees moeten eten. Geestelijk gezien herinneren kwalijke geuren ons er ook aan dat het leven niet alleen om genot draait: dat er een bederfelijke kant aan het leven is, soms gewelddadig en destructief. Dood en geweld hebben hun geuren. We houden onze neus begrijpelijkerwijs vast als het gaat om kwalijke geuren, maar we kunnen die het beste met een zachte greep vasthouden, in gedachten houdend dat het doel van spiritualiteit is om naar het hele leven te kijken, niet alleen naar de geurige kant. Noxious smells keep us honest. |
The Nose as a Source of Wisdom
|
|
Wat de wetenschap suggereert
“De reukzin is, in termen van evolutie, een van de oudste zintuigen, waardoor de organismen met receptoren voor de geurstof in staat zijn om voedsel, potentiële paringspartners, gevaren en vijanden te identificeren. Voor de meeste levende wezens en ook voor de mens is geur een van de belangrijkste manieren van interactie met de omgeving.
‘
Bij de mens heeft de reukzin een geringe bijdrage bij het identificeren van voorwerpen of andere mensen, maar speelt een belangrijke sociale en emotionele rol. Mensen leren van bepaalde voedingsmiddelen of voorwerpen te houden of ze te haten alleen door hun geur te waarderen en dit is een zeer belangrijke economische factor gebleken. De belangrijkste rol van olfactorische signalen bij mensen lijkt de modulatie te zijn van hun gedrag en interpersoonlijke relaties, van hun verbondenheid met bepaalde groepen of sociale klassen, die een grote invloed hebben op hun smaak en persoonlijkheid.”
— Sarafoleanu, C et al. “The Importance of the Olfactory Sense in the Human Behavior and Evolution.” Journal of Medicine and Life 2.2 (2009): 196-198. Printen.
De spirituele kant van geurEen vers gepelde sinaasappel, Pas gewassen wasgoed
Een vers gepelde sinaasappel, door de zon verwarmde dennenbomen, pas gewassen wasgoed: Welke geuren vind jij het meest gedenkwaardig en aantrekkelijk? Hier is een dag om je reukzin te waarderen. Het wordt elk jaar gevierd op de laatste zaterdag van april; veel kindercentra en musea bieden experimenten en praktische ervaringen aan als onderdeel van de festiviteiten.
In de laatste paar eeuwen hebben wetenschappers en filosofen een hiërarchie van zintuigen gecreëerd waarin het gezichtsvermogen als superieur en de reuk als laagste in de rangorde wordt gepromoot. Maar bedenk eens wat je er allemaal mee kunt doen dat andere zintuigen niet kunnen! Je loopt de keuken in, ruikt een vaag vleugje toast en weet dat een familielid je voor is geweest om het ontbijt te maken. Een auto passeert je en je ruikt brandende remmen: Nu weet u dat hij van de steile heuvel achter u is gekomen en niet uit de stad beneden, ook al hebt u hem niet gezien of gehoord.Kate Fox, directeur van het Social Issues Research Centre in Oxford, Engeland, heeft een opmerkelijk rapport samengesteld over dit doorgaans ondergewaardeerde zintuig. Zij legt uit dat we kunnen ruiken dankzij twee kleine reukdetectieplaatjes hoog in onze neusholten. Ze bestaan uit ongeveer vijf of zes miljoen reukcellen, vergeleken met de 100 miljoen van een konijn en de verbazingwekkende 220 miljoen receptoren van een hond. “De mens is niettemin in staat bepaalde stoffen te detecteren in verdunningen van minder dan één deel op enkele miljarden delen lucht. We kunnen misschien niet de olfactorische prestaties van bloedhonden evenaren, maar we kunnen bijvoorbeeld wel een spoor van onzichtbare menselijke voetafdrukken over schoon vloeipapier ‘volgen’.”
Zij herinnert ons ook aan de essentiële band tussen smaak en geur. “De zogenaamde smaakpapillen op onze tongen kunnen slechts vier kwaliteiten onderscheiden – zoet, zuur, bitter en zout – alle andere ‘smaken’ worden waargenomen door de olfactorische receptoren hoog in onze neusholten.”
— Patricia Carlson, Spiritualiteit en praktijk, Jaarlijkse Geurendag
Jouw viezigheid is mijn viezigheidWaarom honden aan elkaars kont ruiken
De reukzin van honden overtreft die van ons met ordes van grootte – het is 10,000 tot 100.000 keer zo scherp, zeggen wetenschappers. “Laten we eens aannemen dat ze gewoon 10.000 keer beter zijn,” zegt James Walker, voormalig directeur van het Sensory Research Institute aan de Florida State University, die, met een aantal collega’s, met die verbijsterende schatting kwam tijdens een rigoureus opgezette, vaak geciteerde studie. “Als je de analogie maakt met visie, wat jij en ik kunnen zien op een derde van een mijl, kan een hond meer dan 3.000 mijl ver zien en nog steeds even goed zien.”OVA: Dog’s Dazzling Sense of Smell
Wat hebben honden dat wij niet hebben? Ten eerste hebben ze tot 300 miljoen reukreceptoren in hun neus, vergeleken met ongeveer zes miljoen bij ons. En het deel van de hersenen van een hond dat zich bezighoudt met het analyseren van geuren, is verhoudingsgewijs 40 keer zo groot als bij ons.
— NOVA: Het duizelingwekkende reukvermogen van de hond
Kan God de wereld ruiken? En kunnen we God ontmoeten via onze neusgaten? Nou, ja, misschien wel.
Panentheïsme nodigt uit tot een erkenning dat God in de wereld is en de wereld in God is. God is niet in de wereld als een Koning op een troon, maar eerder als een Vriend van het leven. De wereld is in God als een gegeven voor Gods voorstellingen. Hoewel God geen fysieke zintuigen heeft, kan God niettemin de wereld voorvoelen op een manier die lijkt op zien, horen, proeven, aanraken en ruiken. In de taal van de procestheologie, neemt God de wereld fysiek waar: hij voelt haar gevoelens. Dit omvat ook olfactorische gevoelens: handelingen van het ruiken. En God voelt de gevoelens empatisch. Dit betekent dat God deel heeft aan het ruiken. God reageert dan op wat wordt geroken.
God is in de wereld als een innerlijk gevoelde lokroep om te leven met voldoening ten opzichte van de situatie die voorhanden is. Wij voelen deze inwonende verlokking door wat Whitehead prehensies noemt. Wij prehenden de verlokking. Sommige prehensies zijn bewust; maar de meeste zijn voorbewust. De voorgevoelens van Gods verlokkingen komen tot ons door wat Whitehead hybride lichamelijke gevoelens noemt: dat zijn gevoelens van Gods eigen geest voor ons welzijn door middel van lichamelijke gevoelens van Gods geest.
De hybride voorgevoelens zijn niet precies zintuiglijke ervaringen, maar ze zijn zodanig met zulke ervaringen verweven dat, wanneer we zien of proeven of luisteren of aanraken of ruiken, we Gods verlokkingen tegenkomen in de eigenlijke handelingen van het gewaarworden van de wereld.
De bevrediging waar het om gaat — ons doel voor onszelf en Gods doel voor ons — kan lichamelijk, emotioneel of cognitief zijn. Of, zoals vaak het geval is, allemaal gecombineerd. To the degree what we are open and responsive to this lure, relative to our capacities, we are partaking of an aspect of what people call “spirituality.” One way that we find satisfaction is to enjoy, to savor, smells, allowing them to nourish our lives.