Spica is een heldere dubbelster, de 16e helderste aan de nachthemel van de aarde, zichtbaar in het noordelijke sterrenbeeld Maagd. Hij is niet alleen zichtbaar vanwege zijn grootte, maar ook vanwege zijn relatief korte afstand: hij staat op ongeveer 260 lichtjaar van de aarde.
Terwijl de ster er met het blote oog uitziet als een enkel lichtpuntje, is Spica een binair systeem. De ene ster is echter veel helderder dan de andere.
Het sterrensysteem is ook een enorme bron van röntgenstraling, wat een nieuw begrip van Spica opleverde toen de röntgenastronomie in de jaren zestig van de vorige eeuw een prominente plaats innam.
Het vinden van Spica
Spica is een beetje moeilijk te vinden, dus gebruiken sterrenkundigen soms andere sterren om hem te vinden. Uitgaande van het handvat van de Grote Beer, is een veelgebruikte zin onder amateurs: “Volg de boog naar Arcturus en dan snel naar Spica.” De plaats van Spica is:
- Rechte klimming: 13 uur 25 minuten 11,6 seconden
- Declinatie: -11 graden 09 minuten 41 seconden
Spica in geschiedenis en cultuur
De naam “Spica” is afgeleid van een Latijnse uitdrukking die zegt dat Virgo een “korenaar” of “korenaar” vasthoudt. Hij werd ook opgemerkt en genoemd in andere oude culturen, zoals het Arabisch, Chinees en Hindoeïstisch. De legende verbindt Maagd met Dijk, de Griekse godin van de gerechtigheid, en Persephone, de dochter van Demeter, de godin van de oogst.
Spica staat op de nationale vlag van Brazilië, boven de Portugese inscriptie “Ordem e Progresso” (Orde en Vooruitgang). Het is bedoeld om de staat Para te vertegenwoordigen.
De ster wordt ook prominent genoemd in een Japanse manga uit het 2000-tijdperk genaamd “Twin Spica”, een serie die middelbare scholieren volgt die naar een fictieve astronautenschool gaan.
Spica in de moderne tijd
Dat Spica een dubbelster is, werd pas duidelijk toen de telescoop werd uitgevonden. De twee sterren draaien om elkaar heen op slechts 12 procent van de afstand tussen de aarde en de zon.
De twee sterren zijn volgens Jim Kaler, emeritus hoogleraar astronomie aan de universiteit van Illinois, beide klasse B-sterren, waarvan de helderste “het einde van zijn stabiele levensduur nadert.” Volgens de NASA is de primaire ster ongeveer twee keer zo groot als de zon en bijna tweeduizend keer zo helder.
Er werd ooit gedacht dat de variabiliteit in helderheid van de tweelingsterren kwam doordat de ene ster voor de andere langs ging en daardoor zijn licht dimde.
Uit recentere metingen blijkt dat het waarschijnlijk komt doordat de sterren elkaar vervormen doordat ze zo dicht bij elkaar staan. Ze draaien zo dicht langs elkaar heen dat een omloop maar vier dagen duurt.
Alternatieve beelden van Spica
Meer recent is het Spica-systeem beschouwd als een interessante bron van röntgenstraling. In een artikel uit 2007 werd het verband onderzocht tussen de röntgenstraling van de sterren en hun fotosferen, het gebied binnen de sterren waar hun energie als licht vrijkomt
In een ander artikel uit 2001 werd opgemerkt dat het systeem “een van de weinige is die het Struve-Sahade-effect vertoont”, een verwijzing naar veranderingen in de spectraallijnen van de kleinere ster. De lijnen worden sterker als de kleinere ster naar de waarnemer toe beweegt, en zwakker als hij van de waarnemer af beweegt.
Recent news