Splijtingsgroef Definitie
Een splijtingsgroef is een inkeping die in het oppervlak van een cel ontstaat wanneer de cel zich opmaakt om zich te delen. Het markeert het begin van het “dichtknijpen” van het celmembraan en cytoplasma in het midden. Uiteindelijk zal de cel zich volledig in tweeën knijpen en twee dochtercellen vormen.
Deze groef wordt gemaakt door dezelfde eiwitten die spiercellen in staat stellen zich samen te trekken: actine en myosine. Deze eiwitten, die kunnen uitzetten of inkrimpen, vormen een “samentrekkende ring” die de cel in het midden begint samen te knijpen.
Door het samenknijpen ontstaat een trekkoordeffect, door deze samentrekkende ring tot de tegenovergestelde uiteinden van de ring elkaar in het midden van de cel ontmoeten. Op dit punt versmelt het celmembraan aan weerszijden van de samentrekkende ring – waardoor de membranen van twee nieuwe en onafhankelijke cellen ontstaan.
Cleavage furrows worden voornamelijk aangetroffen in dierlijke cellen en sommige algencellen. Plantencellen, die stijve, onbuigzame celwanden hebben die niet gemakkelijk kunnen worden gebogen of “dichtgeknepen”, gebruiken in plaats daarvan een celplaat.
De celplaat groeit een nieuwe celwand vanuit het midden van de cel naar buiten om de randen te raken, in plaats van het celmembraan naar binnen te knijpen tot het elkaar in het midden raakt.
De onderstaande afbeelding laat een vergelijking zien tussen een kloof en een celplaat:
Functie van kloof
Cellen planten zich voort door zich in tweeën te splitsen. Na een succesvolle cellulaire voortplanting wordt elke helft van de oudercel een nieuwe, onafhankelijke cel. Deze “dochtercel” kan vervolgens groeien en zich delen, en deze “celcyclus” gaat oneindig door, of totdat de celpopulatie te dicht wordt.
Cellen moeten vele stappen doorlopen om zich succesvol te kunnen reproduceren. Binnen de cel moeten DNA en essentiële organellen worden gekopieerd en vervolgens gelijkelijk worden verdeeld over de tegenover elkaar liggende zijden van het cytoplasma van de cel, die de twee dochtercellen zullen worden.
Als alle componenten eenmaal zijn gekopieerd en zo zijn verdeeld dat er twee gezonde dochtercellen ontstaan, moet de cel zich daadwerkelijk in tweeën delen.
Dier- en algencellen hebben, net als de meeste cellen, een complex netwerk van eiwitten, een “cytoskelet” genaamd, dat de vorm van de cel regelt. Het cytoskelet omvat motoreiwitten, zoals actine en myosine, die kunnen uitzetten of inkrimpen om de vorm van de cel te veranderen.
Het cytoskelet van de cel wordt aangesproken wanneer een cel van vorm moet veranderen. Dit kan nodig zijn wanneer een cel vanuit zijn celmembraan een blaasje wil vormen, bijvoorbeeld om een stof op te nemen of uit te scheiden. Er wordt ook een beroep op gedaan wanneer de cel zich moet voortplanten door zich in tweeën te delen.
- Celcyclus – De cyclus waarbij cellen zich delen, groeien, zich voorbereiden om zich te delen, en vervolgens het proces herhalen om het cellulaire leven in stand te houden.
- Cytoskelet – Een netwerk van eiwitten dat verantwoordelijk is voor de vorm van een cel.
- Mitose – Het proces waarbij eukaryote cellen zich voortplanten, door zich te splitsen in twee identieke dochtercellen.
Quiz
1. Bij welk organisme zou je NIET verwachten dat je tijdens de celdeling splijtingsgroeven kunt vinden?
A. Een kat
B. Groene algen
C. Een madeliefje
D. Geen van bovenstaande
2. Welk van de volgende eiwitten is NIET betrokken bij het ontstaan van de splijtingsgroef?
A. Actine
B. DNA polymerase
C. Myosine
D. Geen van bovenstaande
3. Welk van de volgende gevolgen zou een cel kunnen hebben die een niet-functioneel actine-eiwit produceert?
A. De cel zou zich niet kunnen reproduceren omdat hij zijn DNA niet kan repliceren.
B. De cel zou zich te snel voortplanten omdat zijn celcyclus zou worden versneld.
C. De cel kon zich niet voortplanten omdat hij niet in staat was zijn cytoplasma te splitsen in twee dochtercellen.
D. Geen van bovenstaande.