Uitzonderlijke universele waarde
Korte samenvatting
Potosí is het voorbeeld bij uitstek van een grote zilvermijn uit de moderne tijd, die in de 16e eeuw naar verluidt ’s werelds grootste industriële complex was. Potosí, een klein gehucht uit de pre-Spaanse periode op een hoogte van 4.000 m in de ijzige eenzaamheid van de Boliviaanse Andes, werd een “keizerlijke stad” na het bezoek van Francisco de Toledo in 1572. De stad en haar regio kenden een enorme bloei na de ontdekking van de grootste zilvermijn van de Nieuwe Wereld in de Cerro de Potosí ten zuiden van de stad. Potosí was in de koloniale tijd de belangrijkste leverancier van zilver aan Spanje en werd direct en tastbaar geassocieerd met de massale invoer van edelmetaal naar Sevilla, die een stortvloed aan Spaans geld op gang bracht en in de 16e eeuw leidde tot grote economische veranderingen op wereldschaal. De hele industriële productieketen van de mijnen tot de Koninklijke Munt is bewaard gebleven, en de onderliggende sociale context is al even goed geïllustreerd, met wijken voor de Spaanse kolonisten en voor de dwangarbeiders die van elkaar gescheiden zijn door een kunstmatige rivier. Potosí heeft ook een blijvende invloed uitgeoefend op de ontwikkeling van de architectuur en de monumentale kunsten in de centrale regio van de Andes door de verspreiding van de vormen van een barokke stijl waarin inheemse Indiaanse invloeden waren verwerkt.
In de 17e eeuw woonden er 160.000 kolonisten in Potosí, samen met 13.500 Indianen die gedwongen werden om in de mijnen te werken onder het systeem van mita (verplichte arbeid). De Cerro de Potosí bereikte zijn volledige productiecapaciteit na 1580, toen een door Peruanen ontwikkelde mijnbouwtechniek, bekend als patio, waarbij de winning van zilvererts berustte op een reeks hydraulische molens en kwikamalgamatie, werd toegepast. De industriële infrastructuur bestond uit 22 lagunas of reservoirs, van waaruit een geforceerde waterstroom de hydraulische kracht produceerde om 140 ingenios of molens te activeren om het zilvererts te malen. Het gemalen erts werd in vuurvaste aarden ovens met kwik vermengd, tot staven gegoten, met het merk van de Koninklijke Munt gestempeld en naar Spanje gebracht.
De stad en de regio bewaren duidelijke bewijzen van deze activiteit, die na 1800 aanzienlijk afnam, maar nog steeds voortduurt. Dit omvat mijnen, met name de Koninklijke mijn complex, de grootste en best bewaarde van de ongeveer 5.000 operaties die het hoogplateau en de valleien doorkruisten, dammen die het water controleerde dat de erts-molens activeerde, aquaducten, molencentra en ovens. Andere getuigenissen zijn de prachtige monumenten van de koloniale stad, waaronder 22 parochie- of kloosterkerken, de imposante toren van de Compañía de Jesús (Sociëteit van Jezus) en de kathedraal. Ook het in 1759 herbouwde Casa de la Moneda (Koninklijke Munt) en een aantal patriciërshuizen, waarvan de luxe afsteekt tegen de soberheid van de rancherieën van de inheemse wijk, zijn bewaard gebleven. Veel van deze gebouwen zijn opgetrokken in de stijl van de “Andes-Barok”, waarin Indiaanse invloeden zijn verwerkt. Deze inventieve architectuur, die het rijke sociale en religieuze leven van de tijd weerspiegelt, had een blijvende invloed op de ontwikkeling van de architectuur en monumentale kunsten in de centrale regio van de Andes.
Criterium (ii): De “Keizerlijke Stad” Potosí, zoals deze werd na het bezoek van Francisco de Toledo in 1572, oefende een blijvende invloed uit op de ontwikkeling van de architectuur en de monumentale kunsten in het centrale gebied van de Andes door de verspreiding van de vormen van een barokke stijl waarin Indiaanse invloeden waren verwerkt.
Criterium (iv): Potosí is het enige voorbeeld bij uitstek van een grote zilvermijn in de moderne tijd. De industriële infrastructuur bestond uit 22 lagunas of reservoirs, van waaruit een geforceerde waterstroom de hydraulische kracht produceerde om de 140 ingenios of molens voor het malen van zilvererts te activeren. Het gemalen erts werd vervolgens met kwik vermengd in vuurvaste aarden ovens, huayras of guayras genaamd. Daarna werd het in staven gegoten en voorzien van het merkteken van de Koninklijke Munt. Van de mijn tot de Koninklijke Munt (gereconstrueerd in 1759) is de hele productieketen bewaard gebleven, samen met de dammen, de aquaducten, de maalderijen en de ovens. De sociale context is ook goed vertegenwoordigd: de Spaanse zone, met zijn monumenten, en de zeer arme inheemse zone worden gescheiden door een kunstmatige rivier.
Criterium (vi): Potosí is direct en tastbaar geassocieerd met een gebeurtenis van uitzonderlijke universele betekenis: de economische verandering die in de 16e eeuw werd teweeggebracht door de vloedgolf van Spaanse valuta als gevolg van de massale invoer van edele metalen in Sevilla.
Integriteit
Binnen de grenzen van het eigendom bevinden zich alle elementen die nodig zijn om de Uitzonderlijke Universele Waarde van de Stad Potosí tot uitdrukking te brengen, met inbegrip van de industriële mijnbouw en stedelijke componenten van het ensemble, zoals het systeem van kunstmatige meren, de mijnen, de mineraalverwerkende fabrieken, de architectuur en de stedelijke vorm en de natuurlijke omgeving, allemaal gedomineerd door de majestueuze aanwezigheid van Cerro de Potosí. Er is geen bufferzone voor het eigendom afgebakend.
Authenticiteit
De stad Potosí is authentiek in termen van de vormen en ontwerpen van het ensemble, de materialen en stoffen, en de locatie en omgeving. Nog steeds gedomineerd door de majestueuze Cerro de Potosí, blijven de straten, pleinen, burgerlijke en religieuze gebouwen, parochies en kerken van de “Keizerlijke Stad” van Potosí over als trouwe getuigen van haar grote pracht en vertellen zij de belangrijke geschiedenis van de mijnbouw in Amerika.
De aantasting van Cerro de Potosí (ook wel Cerro Rico of Sumaj Orcko genoemd) door de voortdurende mijnbouw is al lange tijd een punt van zorg, aangezien honderden jaren van mijnbouw de berg poreus en instabiel hebben gemaakt. De Boliviaanse Mijnbouwmaatschappij heeft het behoud van de vorm, de topografie en de natuurlijke omgeving van de berg opgenomen als een van de doelstellingen voor de toekomstige exploitatie ervan. Aan de aanbevelingen van een technische missie van het Werelderfgoedcentrum/ICOMOS in 2005 om de veiligheid en stabiliteit van het eigendom te verbeteren, alsook andere voorwaarden die nodig zijn om duurzame mijnbouwactiviteiten mogelijk te maken, is echter geen gevolg gegeven en delen van de top van de berg zijn ingestort. De authenticiteit van het eigendom wordt dus bedreigd, en er moeten dringend passende maatregelen worden genomen om mensenlevens te beschermen, de arbeidsomstandigheden te verbeteren en een verdere verslechtering van dit kwetsbare onderdeel van het eigendom te voorkomen.
Voorschriften inzake bescherming en beheer
De Stad Potosí wordt beschermd door de Constitución Política del Estado (Politieke Grondwet van de Staat), Art. 191; Ley del Monumento Nacional (Nationale Monumentenwet), 8/5/1927; Normas Complementarias sobre patrimonio Artístico, Histórico, Arqueológico y Monumenta (Aanvullende normen voor het artistieke, historische, archeologische en monumentale erfgoed), Decreto Supremo (D.S.) No. 05918 van 6/11/1961; Créase la Comisión Nacional de Restauración y Puesta en Valor de Potosí (Oprichting van de Nationale Commissie voor de restauratie en revitalisering van Potosí), D.S. No. 15616 van 11/7/1978; Normas sobre defensa del Tesoro Cultural de la Nación (Normen voor de bescherming van het Nationaal Cultureel Erfgoed), Decreto Ley (D.L.) No. 15900 van 19/10/1978; en Wet No. 600 van 23/2/1984 ter financiering van de tenuitvoerlegging van de aanwijzing van de stad Potosí als “Monumentale Stad van Amerika” door de Algemene Vergadering van de Organisatie van Amerikaanse Staten in 1979. Daarnaast omvatten het Plan de Rehabilitación de las Áreas Históricas de Potosí – PRAHP (Rehabilitatieplan van de Historische Gebieden van Potosí), de bijbehorende verordeningen en verschillende studies ook de bescherming van het eigendom. Er bestaat geen participatief plan voor het beheer van de instandhouding van het eigendom.
De restauratiewerkzaamheden worden uitgevoerd met internationale steun van de UNESCO, de Organisatie van Amerikaanse Staten en de regeringen van Spanje en de Bondsrepubliek Duitsland. Het Ministerie van Cultuur van de Plurinationale Staat Bolivia is belast met de conserverings- en conserveringswerkzaamheden. Het Proyecto de la calle Quijarro (Project voor de Quijarro-straat) werd in 1981 ontwikkeld om het herstel van woningen in de historische binnenstad te bevorderen; basisdiensten worden verleend in samenwerking met de Gemeente – van Potosí. Er zij echter op gewezen dat er in de regio sprake is van een sterke economische neergang. Verwacht wordt dat het cultureel toerisme zal bijdragen aan de sociale, economische en educatieve ondersteuning.
Om de Outstanding Universal Value van het eigendom in de loop van de tijd te behouden, moeten de noodmaatregelen en andere maatregelen die door de technische missie van 2011 zijn vastgesteld, volledig worden uitgevoerd; moet een goedgekeurd strategisch noodplan worden voltooid en uitgevoerd, met inbegrip van de rationalisering en planning van de industriële exploitatie in het gebied; moeten goedgekeurde maatregelen worden ontwikkeld en uitgevoerd om de structurele stabiliteit van de top van de berg te waarborgen; wijziging van artikel 6 van Opperste Decreet 27787 om een einde te maken aan alle exploratie, winning en andere ingrepen onder en boven de grond tussen 4 400 m en 4 700 m hoogte; voltooiing van een analyse en modellering op basis van recente geofysische studies om de anomalieën in de berg verder vast te stellen; invoering van een monitoringsysteem; voltooiing en indiening van een participatief beheersplan voor het eigendom; en afbakening van een bufferzone voor het eigendom.