Als er één zin is die de fat pride-beweging wereldwijd het beste kan samenvatten, dan is het wel “De waarheid is zelden zuiver en nooit eenvoudig,” van de 18e-eeuwse Ierse dichter Oscar Wilde. De beweging begon in de jaren ’60 maar staat nu bovenaan de trending charts van Twitter. En daar ligt de vraag: Hoe is dit veranderd van een beweging in een lucifer die debatten aanwakkert en mensen polariseert? Elke mening heeft een platform nodig om zich te uiten. Dat platform is vaak de media.
Neem bijvoorbeeld de column van Lizzie Cernik in The Guardian, begin augustus van dit jaar. Getiteld “Het is niet fijn om dik te zijn. Celebrating obesity is irresponsible,” bekritiseerde zij de fat movement voor het verheerlijken van zwaarlijvigheid. Cernik, een schrijfster voor de krant, betoogde dat niemand zou mogen worden gepest om zijn gewicht of voedingskeuzes, maar dat vettige trots obesitas viert. Hier volgt een fragment uit haar artikel:
Maar terwijl we afstappen van de magere doelen van midden jaren 2000 en verschillende vormen en maten omarmen, is er een groep campagnevoerders die een stap te ver is gegaan. De fat acceptance movement, geleid door plus-sized modellen en social media influencers, probeert obesitas te normaliseren door iedereen te laten weten dat het prima is om dik te zijn. Met termen als “straight size” en “fat pride” die steeds vaker worden gebruikt, vergelijken sommige invloedrijke personen de terechte bezorgdheid van gezondheidsfunctionarissen nu zelfs met haatmisdrijven.
In een tegenreactie schreef Rachel Hampton, een redactieassistent bij Slate, een column voor het tijdschrift met de titel “The Fat Pride Movement Promotes Dignity, Not a ‘Lifestyle'”. Hier volgt Rachels tegenargument:
Natuurlijk proberen dikke mensen niet meer mensen aan te moedigen dik te worden; ze proberen een waardig leven te leiden. Als je nooit dik bent geweest, is het moeilijk te begrijpen op welke verschillende manieren je lichaam ophoudt van jou te zijn zodra je een bepaald gewicht hebt bereikt. Het wordt een object voor publieke consumptie en commentaar of bespotting. Vreemden voelen zich verplicht je te vertellen dat je vroeg zult sterven, of je tips voor een dieet te geven, of je elke maaltijd onder de loep te nemen onder het mom van betuttelende bezorgdheid over je gezondheid. En dat terwijl er, in tegenstelling tot Cerniks scepticisme, nog lang geen wetenschappelijke consensus is dat vet altijd gelijk staat aan ongezond.
De Britse journalist Piers Morgan voegde zich in een column in Daily Mail bij het debat en laakte Cosmopolitan’s coverster van oktober, Tess Holliday, een Amerikaans plus-size model. Uittreksels:
Als zodanig ben je iemand die lijdt aan morbide obesitas. Dat ben ik niet als een ‘fat-shaming douchebag’, zoals je legioen van fans ongetwijfeld onmiddellijk zal schreeuwen. Dat is gewoon een feit. De medische wereld geeft die definitie aan iedereen die meer dan 100 pond te zwaar is of een BMI (Body Mass Index – de verhouding tussen de lengte van een persoon en zijn of haar gewicht) van 40 of meer heeft. Dat ben jij. Morbide obesitas is, zoals de naam al zegt, een zeer ernstige gezondheidstoestand. Degenen bij wie dit is vastgesteld, lopen een groter risico op ziekten als diabetes, hoge bloeddruk, galstenen, artrose, hartaandoeningen en kanker. Met andere woorden, het kan je doden. Toch heeft Cosmopolitan je op een troon gezet en verklaard dat je ‘een rolmodel bent voor anderen die op deze manier zijn buitengesloten’, dat je ‘ronduit eerlijk’ bent en dat je ‘alles bent wat de mode-industrie op dit moment nodig heeft’ omdat je ‘niet voldoet aan de smalle schoonheidsstandaard die door de maatschappij is vastgesteld.’Wat een hoop absolute onzin.
Morgan volgde met een andere column in Daily Mail, waarin hij aanbood om samen met Tess op dieet te gaan.
Nadeloos te zeggen dat er een patroon van eindeloos heen en weer gaan van extreme meningen is ontstaan. Zelfs een milde discussie over vet-acceptatie is als het navigeren door een landmijn. Deze polarisatie van het debat heeft ons geen andere keuze gelaten dan te vertrouwen op de mening van gezondheidsdeskundigen, van wie de meesten noch het pesten noch het verheerlijken van zwaarlijvigheid goedkeuren. Het gesprek moet volgens hen gaan over gezondheid, niet over uiterlijk, want dat laatste zal mensen defensief maken.
Dit is wat de deskundigen te zeggen hebben
“Tenzij je een medische aandoening hebt, zoals schildklierproblemen, is de enige manier waarop je zwaarlijvig kunt worden een aanhoudende periode van te veel eten. Dat is een feit. Naar mijn mening mag niemand zwaarlijvigheid verheerlijken of vieren; tegelijkertijd mogen zwaarlijvige mensen er niet om worden gepest. Dat betekent echter niet dat ze niet bekritiseerd mogen worden. Ik geloof dat kritiek gezond is en hen alleen maar zal aanzetten tot gewichtsverlies”.
Dr. Mohsin Wali, cardioloog en voormalig lijfarts van de president van India
“Dit is een debat tussen feiten en gevoelens. De reden voor de polarisatie van dit debat is dat dikke mensen de neiging hebben te denken dat anderen kritiek hebben op hun uiterlijk, ze stellen hun bestaan in vraag. In de loop der jaren is het beeld van dikke mensen in de media en de schoonheidsindustrie zo geworden dat ze zich voor zichzelf moeten schamen. Het gesprek zou moeten gaan over hun gezondheid, hoe ongezond het is om zwaarlijvig te zijn, niet over hun uiterlijk. Je moet proberen om mensen met obesitas niet uit te schelden. Dat maakt ze alleen maar defensief”.
Pulkit Sharma, psycholoog
“Obesitas is een groeiend probleem, vooral onder kinderen. Als je zwaarlijvig bent, krijg je te maken met problemen als leververvetting, hoge bloeddruk, diabetes en natuurlijk hart- en vaatziekten. Ouders moeten kinderen voorlichten over obesitas. Mensen moeten begrijpen dat elk lichaam verschillende vormen en maten heeft. Dat betekent niet dat je moet kiezen voor een lichaamstype aan de extreme kant van het spectrum – anorexia of obesitas. Eet gezond en met mate, beweeg dagelijks”.
Dr. Anupam Sibal, senior pediatrisch gastro-enteroloog
“Groot of dik zijn in lichaamsvorm nodigt uit tot veel onuitgesproken, onuitgesproken kritiek. Dat is verkeerd. Zulke discriminatie leidt tot depressie en beïnvloedt de mentale drang om af te vallen bij zwaarlijvige mensen. Maar tegelijkertijd kun je de feiten niet negeren. En de feiten zijn dat zwaarlijvigheid ongezond is. Daar is geen twijfel over mogelijk. Overgewicht maakt je vatbaar voor hartproblemen en ziekten als diabetes, enzovoort”.
Dr. Biswanath Gouda, Laparoscopisch en Bariatrisch chirurg