Badtijd, spa’s en zelfs gewone huishoudelijke klusjes zouden niet hetzelfde zijn zonder de bescheiden spons. Sponzen, meestal uit de Demospongiae-klasse, worden al duizenden jaren in de handel verkocht als schoonmaakhulpmiddel, maar ze zijn ook gebruikt als waterfilter, vulling voor soldatenhelmen en voor verf- en decoratieschilderijen. (De felgekleurde pad die nu bij uw aanrecht hangt is natuurlijk een synthetisch ontwerp gemodelleerd naar het handige gereedschap van de natuur.)
Hoewel natuurlijke loofahs lijken op hun tegenhangers in de badkamer, zijn ze eigenlijk zo onverwant als maar mogelijk is. De luffa waarmee je scrubt is een uitgedroogde tropische of subtropische kalebas die behoort tot het geslacht Luffa (meestal de soort L. aegyptiaca of L. acutangula). En hoewel niemand helemaal zeker weet waar ze vandaan komt – zoals W.M. Porterfield schreef in een artikel in Economic Botany uit 1955: “De teelt van de sponskalebas is zo oud dat het onmogelijk is vast te stellen of hij oorspronkelijk uit Afrika of Azië afkomstig is” – uit een studie uit 1990 blijkt dat hij waarschijnlijk voor het eerst in India werd geteeld. Deze planten, die een beetje op reuzenkomkommers lijken, groeien het hele jaar door in bijna elk tropisch klimaat en op plaatsen met warme seizoenen, zolang er maar voldoende vocht is en geen gevaar voor vorst.
Net als sponzen wordt de vezelige gedroogde luffa waarschijnlijk al een paar duizend jaar in Egypte en Azië gebruikt. Maar de grootste stimulans als reinigingsmiddel begon in het begin van de jaren 1890, toen Japan begon met het kweken van commerciële luffa gewassen voor de internationale export. (Voordien werden luffa’s vooral gebruikt om het huishouden grondig te schrobben). Volgens The New York Times Magazine werd het exfoliërende product bekend toen aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw de badpakken en zoomlijnen begonnen te vervagen, waardoor veel vrouwen zich steeds meer zorgen begonnen te maken over de gladheid van hun huid. Uitvindingen zoals de Verbeterde Badwant, gepatenteerd in 1889 door Judson S. Snyder uit Brooklyn, New York, veranderden de grote kalebassen in gemakkelijker hanteerbare versies. Tegen 1893 “leek niemand het eens te kunnen worden over hoe de naam van die spons te spellen, maar het inspireerde zo’n rage dat men verwachtte ‘een ‘loafer,’ ‘luphar,’ een ‘loopa’ of een ‘loofah’ te zien in elke wasbak in het land,'” volgens datzelfde New York Times Magazine artikel.
Maar schoonmaken is niet het enige waar ze goed voor zijn. Volgens Porterfield konden luffa’s door de commerciële teelt van de plant in de jaren 1890 ook een breed scala aan industriële functies vervullen. Vóór de tweede wereldoorlog werd meer dan de helft van de ingevoerde luffa’s gebruikt in filters (vooral bij de marine) voor alles van stoom- tot dieselmotoren. Zij werden ook gebruikt als waterfilters, industriële schuursponsjes en zelfs chirurgisch gereedschap. Nadat de oorlogsconflicten de westerse mogendheden ertoe dwongen hun luffa-zendingen elders te betrekken, bleven de gedroogde groenten tot halverwege de 20e eeuw nuttig als een effectief geluiddempend materiaal voor tanks, helmen en bepaalde soorten gebouwen.
Toen in de 20e eeuw kunstmatige materialen veel industriële rollen begonnen over te nemen, werd de edele luffa meestal teruggeplaatst in zijn rol als schoonmaakmiddel – en natuurlijk als populair voedsel, dat in onrijpe toestand gemakkelijk komkommers of zomerpompoen vervangt. De wijnstok is zo gemakkelijk te telen dat hij naar voren is geschoven als kandidaat voor een winstgevend, duurzaam gewas om de economische en agrarische ontwikkeling hier in de VS en in landen als Paraguay te stimuleren. Omdat ze zo veerkrachtig zijn, kunnen luffa wijnstokken gemakkelijk worden gekweekt door amateurtuiniers in een groot deel van het land (met uitzondering van de bovenste Midwest en New England), dus voel je vrij om een poging te wagen om deze nuttige kalebas te kweken – maar zorg ervoor dat luffa’s die een plaats vinden in uw badkamer niet eindigen als een boerderij voor bacteriën zelf.