Natuurlijker dan planten kun je het niet hebben. De mens draait er al de hele evolutionaire geschiedenis omheen. Waarom is dan zo’n 20% van de Amerikanen allergisch voor stuifmeel, alsof dit plantaardige zaadpoeder een soort giftige vreemde stof is?
De echte vraag is volgens Susan Waserman, hoogleraar geneeskunde in de afdeling klinische immunologie en allergie aan de McMaster University in Canada, niet “Waarom stuifmeel?” maar “Waarom überhaupt allergieën?” Mensen worden typisch allergisch voor dingen waaraan wij als kinderen vaak worden blootgesteld. Het stuifmeel is één van die dingen; in de lente, kan een kubieke meter lucht duizenden stuifmeelkorrels bevatten, zodat inhaleren wij hen vrij constant. Maar we worden als kind ook routinematig blootgesteld aan voedsel en haren van huisdieren, en ook daar ontwikkelen we vaak allergieën voor.
Dus het zijn geen pollen, het zijn gewoon dingen. “Als u die genetische tendens hebt om gesensibiliseerd te worden” – d.w.z. allergische reacties op onschadelijke substanties te ontwikkelen – “de enorme hoeveelheid stuifmeel die u inademt en uitademt kan gemakkelijk tot sensibilisatie leiden,” vertelde Waserman de Kleine Mysteries van het Leven.
Als er niets bijzonder afschuwelijks aan stuifmeel is behalve zijn prevalentie, waarom ontwikkelen wij allergieën in de eerste plaats? De manier het werkt is dit: Allergieën ontstaan wanneer je immuunsysteem een onschadelijk eiwit verkeerd beoordeelt en het als een bedreiging ziet. Als je systeem eenmaal de verkeerde indruk heeft gekregen van een kattenhaar of stuifmeelkorrel, kan het niet meer van gedachten veranderen – je zit met de allergie opgescheept, vaak voor de rest van je leven.
Het immuunsysteem verhoogt zijn afweer elke keer dat het de aanwezigheid van de beledigende stof, of allergeen, detecteert. Eerst produceren immuuncellen hooivorkachtige eiwitten, antilichamen genaamd. Elk antilichaam pikt een allergeenmolecule op en brengt die naar witte bloedcellen, mestcellen genaamd, die het vrijkomen van chemische stoffen zoals histamine in gang zetten. Deze veroorzaken de allergische symptomen die we allemaal kennen en verafschuwen: piepen, niezen, jeuk, zwelling en uitslag.
Maar waarom maken immuunsystemen eigenlijk die noodlottige fout?
Er zijn aanwijzingen dat allergieën beginnen wanneer je toevallig aan een allergeen wordt blootgesteld op hetzelfde moment dat je tegen een virus vecht, zoals een verkoudheid. “Het is volkomen aannemelijk dat wanneer het lichaam een grote immuunreactie op een virus aan het opzetten is, dat u een allergische reactie gaat teweegbrengen op iets waaraan u tegelijkertijd wordt blootgesteld,” zei Waserman. “Maar wij weten niet zeker.”
De meeste studies van kinderen die “mede” door virussen en allergieën worden geïnfecteerd hebben zich op de allergieën van het huisdierenhaar geconcentreerd, zei zij, maar de verklaring kan op het begin van stuifmeel en voedselallergieën betrekking hebben, too.
Aan de andere kant, verhoogt de ontoereikende blootstelling aan bacteriën en virussen tijdens de vroege kinderjaren ook enorm de waarschijnlijkheid dat u allergieën zult ontwikkelen. Dankzij de moderne hygiëne – antibacteriële zeep, schoon water, gepasteuriseerde melk en nog veel meer – worden kinderen aan lang niet zoveel microben blootgesteld als vroeger. Als gevolg daarvan krijgt hun immuunsysteem minder kansen om te leren hoe het onderscheid moet maken tussen gevaarlijke ziekteverwekkers en onschadelijke dingen zoals pollen. Dit wordt de “hygiëne-hypothese” genoemd, maar volgens Waserman is het een geaccepteerde theorie. De “mensen van wie de immuunsystemen niet meer bezig zijn met het bestrijden van besmetting worden gedesreguleerd en allergisch,” zij said.
De vragen blijven over waarom de besmettelijke ziekteblootstelling soms teweegbrengt maar te andere tijden het begin van allergieën smoort, en wat het perfecte saldo van vuiligheid en netheid tijdens kinderjaren zou kunnen zijn. Ondertussen, wanneer de stuifmeeltelling op een mooie de lentedag omhoog gaat, zit één vijfde van ons vast binnen.
Volg Natalie Wolchover op Twitter @nattyover. Volg Life’s Little Mysteries op Twitter @llmysteries, en kom dan naar ons op Facebook.