U hebt vast wel eens van seniele dementie gehoord, maar u weet misschien niet precies wat ermee wordt bedoeld. Is het hetzelfde als Alzheimer? Is het een onvermijdelijk gevolg van ouder worden? In dit artikel zullen wij deze vragen beantwoorden en andere twijfels of begrippen verduidelijken. Wij hebben er reeds op gewezen dat het etiket “seniele dementie” niet overeenstemt met een algemeen aanvaarde diagnose, noch door de medische, noch door de wetenschappelijke gemeenschap. Laten we eens kijken waarom.
Het begrip “seniele dementie”
We zullen beginnen met het analyseren van de betekenis van de twee woorden waaruit dit begrip bestaat. “Dementie” is een syndroom, d.w.z. een reeks tekenen en symptomen die samen voorkomen en gewoonlijk kenmerkend zijn voor een of andere gezondheidstoestand. Dit syndroom wordt gekenmerkt door cognitieve en gedragsveranderingen en gaat gepaard met een verlies van autonomie van de lijder.
“Seniel” is een term die wordt geassocieerd met veroudering, met senescentie. Deze term werd gebruikt als diagnostisch etiket in een tijd dat er nog niet zoveel kennis was over dementie en de oorzaken ervan als nu.
Toen de kennis evolueerde, werd een tijd lang een onderscheid gemaakt tussen “seniel”, als de dementie na de leeftijd van 65 jaar optrad, en “preseniel” als de dementie eerder optrad.
Proberen leeftijdsgrenzen vast te stellen om te bepalen wanneer iemand als seniel of bejaard kan worden beschouwd, zal altijd arbitrair zijn, aangezien veroudering deel uitmaakt van het continuüm van het leven.
Afwijkingen en verwarring bij het gebruik van het etiket “seniele dementie”
Van seniele dementie spreken alleen omdat de dementie zich vanaf een bepaalde leeftijd manifesteert, verarmt de diagnose en leidt tot verwarring. Het verarmt de diagnose omdat door het gebruik van dit etiket de onderliggende stoornis of ziekte die de dementieverschijnselen veroorzaakt of tot de ontwikkeling ervan leidt, niet wordt gespecificeerd. Het is belangrijk duidelijk te stellen dat dementie altijd het gevolg is van een hersenziekte of -aandoening, die tot verschillende vormen van dementie zal leiden.
Daarnaast is het gebruik van de term seniele dementie misleidend, omdat het kan leiden tot de veronderstelling dat het normaal is om op hoge leeftijd aan dementie te lijden. Ouder worden is de belangrijkste risicofactor voor het ontwikkelen van een vorm van dementie, maar het is belangrijk te onthouden dat dementie geen onvermijdelijk gevolg is van ouder worden. Leeftijd en genetische factoren zijn de belangrijkste niet-modificeerbare risicofactoren voor de ziekte van Alzheimer, die op haar beurt de belangrijkste oorzaak van dementie is. Er zijn ook een aantal aanpasbare risicofactoren die de effecten van leeftijd en genetica kunnen temperen en ons, in het algemeen, kunnen helpen niet alleen dementie te voorkomen maar ook gezond oud te worden.
De relevantie van taal bij stereotypering
Het is van groot belang dat vooruitgang in wetenschap en kennis gepaard gaat met overeenkomstige veranderingen in de taal die wordt gebruikt om te verwijzen naar ziekten, hun symptomen en lijders.
De etiketten die vaak worden gebruikt om naar hen te verwijzen, dragen, zij het onbewust, een reeks connotaties in zich die kunnen leiden tot attitudes of percepties die niet bevorderlijk zijn voor de waardigheid van de persoon, of die kunnen leiden tot vooroordelen jegens een groep.
Het is belangrijk om het gebruik van het begrip “seniele dementie” uit te bannen, ook uit het populaire taalgebruik, omdat het kan bijdragen tot het bestendigen van attitudes of percepties die het ouder worden stigmatiseren. Wanneer concepten niet worden herzien, kan dit ertoe leiden dat verkeerde overtuigingen, gebaseerd op achterhaalde kennis, in stand worden gehouden. Dit is het geval met veel mythes over de ziekte van Alzheimer, die we nog steeds moeten bestrijden om ze uit te bannen.