Hoe lang je al fotograaf bent, hangt ervan af of je de term dynamisch bereik wel of niet kent. Maar tenzij je in een grot hebt gewoond en gefotografeerd, heb je de term HDR zeker als techniek horen gebruiken. HDR is een acroniem voor High Dynamic Range. In werkelijkheid betekent het dynamische bereik van beide termen hetzelfde, maar HDR betekent eerder een blik dan het licht in een scène.
Dus, laten we eerst werken aan definities, en dan kunnen we onderscheid maken tussen de twee. Elke scène, of die nu door een camera of met het menselijk oog wordt bekeken, heeft een dynamisch lichtbereik. Dit is het bereik van het licht in een scène van het donkerste tot het helderste. Dat bereik van donker tot licht is het dynamisch bereik.
Het probleem voor fotografen is de hoeveelheid dynamisch bereik die een camera kan vastleggen. Tot overmaat van ramp kan het menselijk oog een veel breder scala aan tonen waarnemen dan de camera. Het precieze verschil varieert tussen mensen en verschillende cameramodellen, maar weet dat het een aanzienlijk verschil is. Je kijkt naar een scène met een heldere hemel boven een donkergroen bos en je kunt alle details zien. Een camera zou echter belichten voor het bos en de lucht uitvergroten, of belichten voor de lucht en het bos zou bijna zwart zijn. Een dergelijke scène met een dynamisch bereik dat te groot is voor een camera om vast te leggen, is High Dynamic Range of HDR.
Er zijn verschillende manieren om een HDR-scène te beheren. Het probleem bestond al lang voordat er fotobewerkingssoftware bestond. De manier waarop men het vroeger aanpakte (voor ongeveer 10 jaar geleden), was met een filter met gegradueerde neutrale dichtheid. Dit was een stuk glas dat op de een of andere manier op de voorkant van de lens was bevestigd en dat een trapsgewijze hoeveelheid dichtheid had. Aan het ene uiteinde van het filter was het glas zeer donker en aan het andere uiteinde was het helder. De dichtheid varieerde tussen de twee uitersten. Het neutrale deel betekent alleen dat het geen kleurzweem aan de scène toevoegt. Denk aan een zonnebril die aan de bovenkant donkerder is dan aan de onderkant.
Voor de hierboven besproken scène zou de fotograaf het filter zo monteren dat het donkerste deel zich aan de bovenkant bevond en het heldere deel aan de onderkant. Afhankelijk van de hoeveelheid dynamisch bereik, zou een fotograaf een aantal verschillende densiteiten bij zich moeten hebben of de filters moeten kunnen stapelen om meer densiteit toe te voegen als dat nodig is. Veel professionele landschapsfotografen gebruiken deze methode nog steeds.
Met moderne camera’s en software is er een andere methode. In zijn eenvoudigste vorm neemt de fotograaf twee belichtingen, een voor het donkere deel van het tafereel en een voor het lichte deel. Op de computer gebruikt hij dan in de software ingebouwde technieken om de twee samen te voegen. Afhankelijk van de scène, het geduld en de kennis van de fotograaf, en de wens om elk detail “perfect” belicht te hebben, kan het proces veel ingewikkelder worden. Tegenwoordig kunnen fotografen 5, 10, 20 of meer opnamen maken en die allemaal in software samenvoegen.
En zo is de HDR-look ontstaan. Wanneer deze techniek tot het uiterste wordt doorgevoerd, zorgt hij ervoor dat elk element in de scène dezelfde EV, of belichtingswaarde, heeft. Geen enkele scène in de echte wereld ziet er zo uit. Er zijn altijd hoge lichten en schaduw. Dus, hoewel alles er perfect belicht uitziet, krijg je een onnatuurlijk ogende scène. Sommige fotografen maken het nog erger door de kleurverzadiging op te drijven, waardoor het er nog bizarder uitziet.
Sommigen vinden het er mooi uitzien, anderen haten het. De mensen die fotografie als kunst zien, denken dat het resultaat het enige is dat telt en als het publiek er blij mee is, is dat prima. De ‘get it right in the camera’-mensen vinden dat een foto precies moet weergeven wat er in de scène gebeurde, niet meer en niet minder.
Ik zit ergens in het midden. Hoewel ik geloof dat fotografie een kunstvorm is waarbij schoonheid in het oog van de toeschouwer ligt, heb ik zeker niet het geduld om deze enorme, multi-belichte HDR meesterwerken te maken.
Wat denk jij?