17.4 Cyberprzemoc i agresja relacyjna u dzieci i młodzieży
Dziękuję Meghan Anaya, wyjątkowej studentce MSW w mojej klasie badawczej na Arizona State University, za pozwolenie na wykorzystanie poniższych informacji o cyberprzemocy i agresji relacyjnej.
Cyberprzemoc to wykorzystanie technologii komunikacyjnych takich jak e-mail, wiadomości tekstowe z telefonów komórkowych i pagerów, komunikatory internetowe, oszczercze strony internetowe i oszczercze strony internetowe do wspierania celowego, powtarzającego się i wrogiego zachowania jednostki lub grupy, które ma na celu zaszkodzenie innym (Belsey, 2004). Cyberprzemoc może również obejmować rozmowy trójstronne, blogi, czaty, kamery telefonów komórkowych w szatniach oraz niepochlebne używanie programów do edycji zdjęć komputerowych (Garinger, 2006). W skrócie, cyberprzemoc jest nękaniem za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Cyberprzemoc jest rodzajem agresji relacyjnej wyrażającej się poprzez krzywdzące manipulowanie relacjami rówieśniczymi i przyjaźniami, które wyrządza krzywdę innym poprzez wykluczenie społeczne i rozpowszechnianie złośliwych plotek (Anderson i Sturm, 2007; Crick i Grotpeter, 1995). Agresja relacyjna, zwana również agresją pośrednią lub społeczną, jest stosowana jako strategia społeczna, będąca częścią procesu rozwojowego, którego szczyt przypada na późne dzieciństwo i okres przed dojrzewaniem (Archer i Coyne, 2005). Ten rodzaj agresji niefizycznej jest unikalny dla gatunku ludzkiego i występuje w każdej grupie wiekowej uczestników oraz w wielu różnych kontekstach społecznych (Archer i Coyne, 2005). Celem agresji relacyjnej jest stworzenie i utrzymanie władzy poprzez wykluczenie społeczne i obniżenie pozycji społecznej innego członka grupy. Ze względu na troskę o pozycję społeczną i relacje społeczne, stwierdzono, że niefizyczny charakter agresji relacyjnej jako strategii społecznej jest bardziej widoczny wśród kobiet i staje się coraz bardziej rozpowszechniony wśród dziewcząt w wieku szkolnym (Keith i Martin, 2005). Termin „wredne dziewczyny” jest czasem używany do opisania dziewcząt w wieku przedszkolnym i młodzieńczym, które stosują taktykę cyberprzemocy wobec innych.
Istnieje kilka wyjaśnień istnienia cyberprzemocy. Mason (2008) sugeruje, że Internet i inne źródła komunikacji elektronicznej oferują anonimowość, której brakuje w konfrontacji twarzą w twarz (Anderson i Sturm, 2007; Li, 2005; Mason, 2008; Ybarra i Mitchell, 2004a, 2004b). Brak takich wskazówek jak mowa ciała i ton głosu u ofiar pozwala cyberprzemocowcom doświadczać mniejszego poczucia skruchy (Mason, 2008). Innym aspektem anonimowości w cyberprzemocy jest aktywacja tożsamości społecznej, która może różnić się od indywidualnej tożsamości dziecka i pozwala mu na używanie persony, która ukrywa jego prawdziwą tożsamość (Mason, 2008). Mason (2008) uważa, że zdolność do tworzenia nowych tożsamości internetowych w celu nękania innych jest wspomagana przez słaby monitoring rodzicielski i złe relacje między rodzicami a dziećmi.
W porównaniu z tradycyjnym, fizycznym nękaniem, cyberprzemoc ma kilka unikalnych zalet: anonimowość i 24-godzinny dostęp do technologii (Anderson i Sturm, 2007), co pozwala nękać ofiarę w domu lub w szkole i czuć się względnie bezpiecznie przed złapaniem (Anderson i Sturm, 2007). Z powodu surowszych zasad szkolnych dotyczących korzystania z Internetu i telefonów komórkowych, cyberprzemoc częściej występuje w domu niż w szkole (Garinger, 2006; Smith et al., 2008). Cyberprzemoc jest również możliwa ze względu na brak zrozumienia technologii przez rodziców, problemy z usuwaniem nienawistnych stron internetowych ze względu na prawo wolności słowa oraz postawy ofiar, które uważają, że nic nie można zrobić, aby powstrzymać cyberprzemoc (Keith i Martin, 2005; Li, 2005; Smith i in., 2008).
Agresja relacyjna zaczyna się we wczesnym dzieciństwie i wzrasta między 8 a 11 rokiem życia, przy czym dziewczęta częściej stosują tę formę agresji niż chłopcy (Archer i Coyne, 2005). W 2006 roku, Fight Crime, organizacja składająca się z zespołu ponad 3000 szefów policji, szeryfów, prokuratorów, innych funkcjonariuszy organów ścigania i osób, które przeżyły przemoc, którzy poświęcają się ochronie dzieci przed przestępczością i przemocą, opublikowała raport na temat krajowych statystyk, z których wynika, że około 13 milionów dzieci w wieku 6-17 lat jest ofiarami cyberprzemocy (Kharfen, 2006). Spośród tych 13 milionów, ponad 2 miliony nie powiedziały nikomu (Kharfen, 2006). Spośród tych, którzy komuś powiedzieli, około połowa dzieci w wieku 6-11 lat powiedziała swoim rodzicom, podczas gdy tylko 30% starszych nastolatków powiedziało swoim rodzicom (Kharfen, 2006).
Wspólne tematy w cyberprzemocy obejmują wygląd fizyczny, rozwiązłość seksualną, ubóstwo, oceny, choroby i niepełnosprawność (Anderson i Sturm, 2007). Te rodzaje nękania mogą powodować poważne cierpienia psychiczne u ofiar, w tym zwiększone poczucie stresu, napięcia, niską samoocenę i depresję (Anderson i Sturm, 2007). Mason (2008) stwierdził, że ofiary cyberprzemocy zgłaszały poważne problemy emocjonalne, w tym myśli samobójcze, zaburzenia odżywiania, przewlekłe choroby i niską samoocenę, powodujące trudności w dostosowaniu się w późniejszym życiu (Garinger, 2006). Oznaki nękania u dzieci obejmują spędzanie dużej ilości czasu przy komputerze, problemy ze snem, depresję lub płacz bez powodu, skrajne wahania nastroju, złe samopoczucie, wycofywanie się z grona przyjaciół i rodziny oraz zaległości w pracy w szkole (Keith i Martin, 2005). Cyberprzemoc doświadcza wielu z tych samych problemów, które dotykają ogół dręczycieli, w tym zachowań antyspołecznych w późniejszym życiu i wyższych wskaźników przestępczości (Mason, 2008). Dzieci, które uczestniczą w znęcaniu się, ale były również ofiarami, częściej doświadczają używania substancji psychoaktywnych, depresji i niskiego zaangażowania w życie szkoły (Ybarra i Mitchell, 2004a, 2004b).
Próbując lepiej zrozumieć cyberprzemoc, Li (2005) przebadał 177 uczniów siódmej klasy o niskim lub średnim statusie społeczno-ekonomicznym w miejskiej szkole i stwierdził, że 60% ofiar to kobiety, 70% agresorów było rasy kaukaskiej, 50% agresorów miało ponadprzeciętne oceny, a agresorzy zgłaszali, że używali komputerów częściej niż uczniowie, którzy nie dopuszczali się cyberprzemocy. Li (2005) stwierdził, że tylko 34% ofiar powiedziało dorosłym, że są cyberprzemocą, a spośród wszystkich uczniów objętych badaniem 70% uważało, że dorośli nie próbowali powstrzymać cyberprzemocy, kiedy wiedzieli o niej.
W badaniu sprawdzającym, czy agresja relacyjna powinna zostać włączona do DSM-V w ramach zaburzeń zachowania, Keenan et al. (2008) zbadali wiarygodność i zasadność agresji relacyjnej u chłopców i dziewcząt w wieku 9-17 lat, zgłaszanej przez rodziców i młodzież jako informatorów, i stwierdzili odpowiednią wiarygodność i zasadność. Zbadali również nakładanie się agresji relacyjnej, zaburzeń opozycyjno-obsesyjnych (ODD) i zaburzeń zachowania (CD) i stwierdzili, że agresja relacyjna była tylko umiarkowanie skorelowana z objawami ODD i CD. Badacze doszli do wniosku, że nie ma wystarczających informacji, które uzasadniałyby umieszczenie diagnozy w DSM-V na podstawie kryteriów informacyjnych (Keenan i in., 2008). Być może sugeruje to, że agresja relacyjna jest szeroko praktykowanym zjawiskiem wśród amerykańskiej młodzieży, obejmującym dzieci i nastolatków, których agresja nie byłaby tak powszechna, gdyby miała charakter fizyczny. Możliwość nękania innych, jeśli anonimowy, może wskazywać, że młodzież są znacznie bardziej wrogie i zazdrosny o swoich kolegów z klasy, niż chcielibyśmy wierzyć.
Sandstrom (2007) zbadał związek między matczynych strategii dyscyplinarnych i agresji relacyjnej w 82 czwartej klasy uczniów. Uczestnicy wypełnili nominacje rówieśników jawnej i relacyjnej agresji, a matki wypełniły kwestionariusz dotyczący stosowanych przez nie strategii dyscyplinarnych. Sandstrom (2007) wykazał pozytywny związek między autorytarnym stylem dyscyplinowania a agresją relacyjną oraz pozytywny związek między permisywnością matki a agresją relacyjną wśród dziewcząt. Ybarra (2004) badał cechy agresora, w tym objawy depresji i relacje opiekun-dziecko u 1501 młodych ludzi w wieku 10-17 lat, używając ankiety telefonicznej i dziewięcioitemowego kwestionariusza opartego na kryteriach diagnozy depresji z DSM-IV. Warunkiem uczestnictwa w badaniu było korzystanie z Internetu co najmniej sześć razy w ciągu ostatnich 6 miesięcy. Badanie wykazało silną dodatnią korelację między prześladowaniem w Internecie a objawami depresji, co sugeruje, że osoby uczestniczące w cyberprzemocy mogą być bardziej podatne na depresję i wyrażać swoje negatywne uczucia w formie prześladowania w Internecie. Ybarra i Mitchell (2004a, 2004b) stwierdzili, że 44% osób nękających w sieci ma słabą więź emocjonalną z rodzicem i że słabe relacje opiekun-dziecko zwiększają prawdopodobieństwo cyberprzemocy.
Jako sposób zapobiegania cyberprzemocy, Anderson i Sturm (2007) sugerują, aby rodzice stosowali strategie zapobiegawcze, takie jak blokowanie niechcianych przyjaciół na komunikatorach internetowych i monitorowanie wszelkich zmian w zachowaniu dziecka, które mogą być związane z wiktymizacją, w tym zmian w wynikach w nauce, wzorcach snu, nawykach żywieniowych, zachowaniach nerwowych i wyborze przyjaciół. Garinger (2006) zaleca, by rodzice uczestniczyli w programach szkoleniowych dla rodziców jako sposób uczenia się właściwych dla rozwoju umiejętności rodzicielskich i metod pomocy dzieciom, które mogą przejawiać zachowania antyspołeczne. Mason (2008) uważa, że pracownicy szkoły powinni być zachęcani do wdrażania programów antyprzemocowych w celu promowania pozytywnych relacji społecznych, takich jak Olweus Bullying Prevention Program (Mason, 2008). Obejmuje to nauczanie „Netykiety”, czyli etykiety internetowej i innych właściwych sposobów zachowania w sieci (Mason, 2008). Ogólnie rzecz biorąc, najważniejsze strategie, które należy wdrożyć w celu zmniejszenia cyberprzemocy, obejmują edukację dzieci i rodziców na temat cyberprzemocy, monitorowanie przez rodziców technologii używanej przez dzieci oraz zachęcanie uczniów do poinformowania zaufanej osoby dorosłej o przypadkach cyberprzemocy (Anderson i Sturm, 2007; Garinger, 2006).