24.08.2011
Niemiecki Święty Cesarz Rzymski Fryderyk I był postacią popularną. Jego atrakcyjność wzrosła dopiero po śmierci, inspirując legendę o rudobrodym Barbarossie.
Data i miejsce narodzin Fryderyka I – powszechnie znanego jako Barbarossa – nie są znane, ale jest on pamiętany i honorowany jako najwybitniejszy niemiecki święty cesarz rzymski średniowiecza.
Zginął w Cylicji, która jest obecnie południową Turcją, tonąc w rzece Saleph w 1190 r. podczas swojej trzeciej krucjaty i od tego czasu żył w powszechnej pamięci jako „Barbarossa”. Legenda głosi, że do dziś śpi on w jaskini w górach Kyffhäuser w Turyngii. Pod koniec XIX wieku postawiono tam pomnik, który jest obecnie często odwiedzany przez turystów.
Barbarossa oznacza „czerwonobrody” – nazwę tę nadali mu Włosi ze względu na czerwonawy odcień jego krzaczastej brody. Przyjmuje się, że urodził się w 1122 roku. Niemcy w swojej współczesnej formie nie istniały wówczas jako państwo, lecz jako cesarz niemiecki i wielu książąt regionalnych, którzy często byli ze sobą skłóceni. Pod rządami Barbarossy Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego rozciągało się na rozległym obszarze, od wybrzeża Morza Północnego po Sycylię, nie obejmując jednak okolic Rzymu. Barbarossie udało się utrzymać w ryzach mniejszych i większych władców na swoich terytoriach.
Bringer of peace
„100 lat pod panowaniem Stauferów pomiędzy czasem, gdy Fryderyk I, Barbarossą, a śmiercią jego wnuka Fryderyka II – między 1152 a 1250 rokiem – było dla narodu stosunkowo spokojnym i szczęśliwym okresem” – wyjaśnia Ralf Rödger, kierownik miejsca pamięci Kyffhäuser.
Zmieniło się to gwałtownie po śmierci Fryderyka II. Suwerenni władcy różnych regionów imperium spierali się o prawa własności. Cesarstwo zostało zniszczone przez wojny, a później przez pandemię Czarnej Śmierci, która przetoczyła się przez Europę. Te trudne okoliczności sprawiły, że wśród ludzi pojawiła się tęsknota za czasami minionej dynastii Stauferów i wielkiego rudobrodego wodza. Po kilku wiekach przekazywania ustnie swojej legendy Fryderyk I stał się powszechnie znany jako Barbarossa.
Nadanie nazwy legendzie
„W ewolucji legendy nastąpiła faza przejściowa, w której nie jest jasne, o którym Fryderyku mowa: Fryderyk I – Barbarossa, czy też jego wnuk Fryderyk II”, powiedział Rödger.
Dopiero w XVI wieku legenda stała się tak rozbudowana, że jej związek z Fryderykiem I stał się jasny. Była ona zasadniczo odzwierciedleniem postaw i pragnień ogółu ludności. Potem pojawili się poeci, którzy przejęli tę historię i jeszcze bardziej ją upiększyli, tworząc opowieść o śpiącym Barbarossie w górskiej jaskini Kyffhäuser, czekającym na odpowiedni moment, aby powrócić i zjednoczyć Niemcy.
Kult Barbarossy stał się jeszcze bardziej wyrazisty pod koniec XIX wieku, a Wilhelm I, założyciel Cesarstwa Niemieckiego, podobno korzystał z dziedzictwa Fryderyka I. Jego posąg na koniu zdobi obecnie tę samą górę w Kyffhäuser – a poniżej znajduje się kamienna figura Barbarossy z metrową brodą.
Atraktowanie komercyjne
Nikt jednak nie wie, czy Barbarossa w ogóle kiedykolwiek wszedł na tę konkretną górę. Przed postawieniem pomnika Wilhelma I w centrum uwagi znajdowała się oddalona o 50 metrów i widoczna z bardzo daleka wieża. Nazwano ją „Wieżą Barbarossy”
Popularność legendy o Barbarossie ponownie dała o sobie znać, gdy w XIX wieku odkryto kilka kilometrów od pomnika spektakularną jaskinię gipsową.