Aby krajowy system ustawodawczy w zakresie bezpieczeństwa biologicznego i ochrony biologicznej był kompleksowy i zapewniał skuteczne wdrożenie, musi być rozpatrywany w kontekście innych stosownych przepisów i istniejących środków, a także powinien być akceptowany przez wszystkie zainteresowane strony. W Gruzji do takich interesariuszy należą: Ministerstwo Pracy, Zdrowia i Spraw Społecznych (MOHLSA); Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego; Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz Ministerstwo Infrastruktury.
Zapewnienie bezpieczeństwa biologicznego i ochrony biologicznej w Gruzji jest jednym z głównych obowiązków Narodowego Centrum Kontroli Chorób i Zdrowia Publicznego (NCDC), które składa się z sieci 11 regionalnych i 66 okręgowych Centrów Zdrowia Publicznego, a także mieści gruzińską narodową kolekcję szczególnie niebezpiecznych patogenów. NCDC powstało na bazie Gruzińskiej Stacji Kontroli Dżumy w 1996 roku, a jego statut został zatwierdzony przez prezydenta Gruzji dekretem prezydenckim nr 55 z dnia 21 lutego 2003 roku. NCDC zatrudnia obecnie 440 pracowników (60% to specjaliści z wykształceniem wyższym).
Wyznaczenie NCDC jako Krajowego Punktu Kontaktowego dla IHR stanowiło silne odnowienie zaangażowania w rozwój ram prawnych dla bezpieczeństwa biologicznego i ochrony biologicznej w Gruzji w kontekście krajowych wysiłków zmierzających do spełnienia wymagań IHR dotyczących podstawowych zdolności. Ponadto, eksperci z Gruzji są bardzo aktywni we współpracy z WHO oraz innymi organizacjami i partnerami w konsultacjach technicznych związanych z IHR. Na przykład, gruzińscy eksperci uczestniczyli w konsultacjach technicznych dotyczących listy kontrolnej i wskaźników do monitorowania postępu we wdrażaniu podstawowych zdolności IHR w państwach członkowskich, zorganizowanych przez WHO w Lyonie, we Francji, w dniach 4-6 sierpnia 2009 r.
Gruzja przystąpiła do Konwencji o zakazie broni biologicznej w 1995 r. i wprowadziła rozległe środki w celu zapewnienia, że wszystkie działania na jej terytorium są zgodne z traktatem oraz że zakazane działania są powstrzymywane i wykrywane, a sprawcy karani. Podstawowe założenia i porozumienia osiągnięte w ramach międzysesyjnego procesu BWC są realizowane przez Gruzję poprzez:
-
Legislację i regulacje;
-
Bezpieczeństwo biologiczne i ochronę biologiczną;
-
Nadzór nad badaniami w dziedzinie nauk przyrodniczych;
-
Edukację i świadomość kwestii podwójnego zastosowania i ryzyka biologicznego;
-
Nadzór nad chorobami, ograniczanie rozprzestrzeniania się chorób i reagowanie na nie.
.
Gruzja uczestniczy ponadto w procesie środków budowy zaufania (przedkładając osiem sprawozdań rocznych od czasu ratyfikowania traktatu) i aktywnie angażuje się w międzysesyjny proces BWC (prowadząc wspólne prezentacje ze Stanami Zjednoczonymi i Zjednoczonym Królestwem na posiedzeniu ekspertów w 2009 roku oraz wspólną prezentację ze Stanami Zjednoczonymi na temat statków partnerskich Południowego Kaukazu w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom biologicznym w 2010 roku). Podczas posiedzenia ekspertów BWC w 2010 roku Gruzja przedstawiła również na pierwszym warsztacie wspólnych działań Unii Europejskiej prezentację na temat „Praktycznych aspektów realizacji BWC i sprawozdawczości dotyczącej środków budowy zaufania”, ponieważ pomoc techniczna i wymiana doświadczeń zdobytych podczas przygotowywania corocznych sprawozdań dotyczących środków budowy zaufania mogą zwiększyć zgodność z dobrowolną sprawozdawczością i wzmocnić BWC dzięki większej przejrzystości i otwartości.
Strategiczna wizja skutecznych i kompleksowych ram zarządzania ryzykiem biologicznym w Gruzji (obejmujących bezpieczeństwo biologiczne i ochronę biologiczną) obejmuje zestaw przepisów dotyczących ochrony biologicznej (opartych na amerykańskiej zasadzie dotyczącej selektywnych czynników i obejmujących w podobny sposób przepisy dotyczące selektywnych czynników). ); norm bezpieczeństwa biologicznego (zgodnych z wytycznymi „Bio-safety in Microbiological and Biomedical Laboratories” opublikowanymi przez U. S. Centers for Disease’s Disease, Centers for Disease’s Disease, Centers for Biomedical Laboratories); norm bezpieczeństwa biologicznego (zgodnych z wytycznymi „Bio-safety in Microbiological and Biomedical Laboratories” opublikowanymi przez U.S. Centers for Disease Control and Prevention oraz WHO „Laboratory Biosafety Manual”); przepisy dotyczące importu, eksportu, hermetyzacji, transferu i postępowania z czynnikami biologicznymi i toksynami; oraz wytyczne dotyczące bezpiecznego transportu substancji zakaźnych i materiałów diagnostycznych.
W tym celu i zgodnie ze statutem NCDC, który określa „udział w przygotowywaniu dokumentacji normatywnej i metodologicznej w ramach jego kompetencji”, eksperci z Departamentu Bezpieczeństwa Biologicznego i Redukcji Zagrożeń NCDC i innych instytucji MOHLSA przygotowali projekt ustawy modelowej z wyżej wymienionymi elementami, w konsultacji z personelem Departamentu Zdrowia i Usług Społecznych USA (HHS), Departamentu Obrony USA (DoD) i Departamentu Stanu USA. Wysiłki te można było jednak zakończyć tylko częściowo, ponieważ równolegle należy prowadzić inne stosowne działania legislacyjne (na przykład dotyczące kodeksu karnego, a także kodeksu administracyjnego Gruzji, które przyczynią się do odstraszania poprzez zaostrzenie kar za niewłaściwe użycie, kradzież i nielegalne wykorzystanie czynników biologicznych). Konieczna jest ścisła współpraca między organami zdrowia publicznego, organami ścigania, organami sądowymi i innymi zainteresowanymi stronami, aby zapewnić całościowe postrzeganie ram zarządzania ryzykiem biologicznym w kontekście krajowego systemu ustawodawczego.
W niedawno zmienionym prawodawstwie dotyczącym zdrowia publicznego (przyjętym w dniu 27 czerwca 2007 r.) w rozdziale V „Zapewnienie bezpieczeństwa biologicznego/ochrony biologicznej” określono odpowiednie środki, organy i obowiązki w tych obszarach w następujący sposób:
-
C1.16 – Zapewnienie bezpieczeństwa biologicznego/Biobezpieczeństwa;
-
C1.17 – Ograniczenie posiadania, używania, przekazywania, transportu i niszczenia czynników powodujących szczególnie niebezpieczne zakażenia;
-
Cl.18 – Niszczenie czynników chorobotwórczych szczególnie niebezpiecznych zakażeń;
-
Kl.19 – Import i eksport czynników chorobotwórczych szczególnie niebezpiecznych zakażeń;
-
Kl.20 – Obowiązki instytucji w zakresie bezpieczeństwa biologicznego/ochrony biologicznej;
-
Kl.21 – Ustanowienie unikalnego systemu laboratoryjnego do wykrywania, nadzorowania i reagowania na czynniki powodujące szczególnie niebezpieczne zakażenia.
Oprócz opracowywania i wdrażania odpowiednich przepisów prawa Gruzja współpracuje ze Stanami Zjednoczonymi nad zwiększeniem bezpieczeństwa biologicznego i ochrony biologicznej poprzez szkolenie pracowników i poprawę infrastruktury biologicznej. Defense Threat Reduction Agency (DTRA) prowadzi w Gruzji program Cooperative Biological Engagement Program (CBEP), którego celem jest zmniejszenie ryzyka biologicznego poprzez zabezpieczenie/konsolidację patogenów, szkolenie naukowców w zakresie bezpieczeństwa biologicznego i technik ochrony biologicznej oraz reformę przepisów; ustanowienie trwałej sieci wykrywania, reagowania i komunikacji w celu monitorowania ognisk chorób biologicznych; oraz podejmowanie wspólnych projektów badań biologicznych w celu zrozumienia podstawowych chorób, zwiększenia przejrzystości, zachęcania do stosowania wyższych standardów etycznych i wzmocnienia integracji naukowców ze społecznością międzynarodową.
Georgia ściśle współpracuje również z amerykańskim Departamentem Zdrowia i Usług Społecznych. CDC pracuje nad wzmocnieniem systemów zdrowia publicznego w Gruzji, Armenii i Azerbejdżanie poprzez poprawę wykrywania i kontroli chorób w każdym z tych krajów dzięki poprawie systemów laboratoryjnych, pracowników epidemiologii i umiejętności zarządzania zdrowiem publicznym. Na przykład, Regionalny Program Szkoleniowy Epidemiologii Terenowej i Laboratoriów Południowego Kaukazu (FELTP) ma swoją siedzibę w NCDC w Tbilisi, w Gruzji, ale obejmuje również sąsiednie kraje Armenię i Azerbejdżan. Dwuletni program szkoleniowy w zakresie epidemiologii stosowanej i praktyki laboratoryjnej zdrowia publicznego szkoli rezydentów w zakresie epidemiologii terenowej i laboratorium zdrowia publicznego na stanowiska kierownicze na różnych szczeblach ministerstw zdrowia lub rolnictwa. FELTP koncentrują się na bezpieczeństwie biologicznym i ochronie biologicznej.
Gruzja popiera rezolucję nr 1540 Rady Bezpieczeństwa ONZ i 28 października 2004 r. przedstawiła raport na temat krajowych środków podjętych w celu realizacji jej celów, a 28 stycznia 2006 r. dodatkowe informacje przekazała Komitetowi 1540. W sprawozdaniu przedstawiono ramy prawne w Gruzji; środki podjęte w odniesieniu do nierozprzestrzeniania broni chemicznej i biologicznej oraz usuwania źródeł promieniotwórczych; wprowadzenie gruzińskiego systemu kontroli wywozu materiałów, sprzętu i technologii podwójnego zastosowania; oraz szereg umów dwustronnych ze Stanami Zjednoczonymi w sprawie zapobiegania rozprzestrzenianiu materiałów i technologii związanych z bronią masowego rażenia, zwalczania terroryzmu, bezpieczeństwa granic i kontroli wywozu. Gruzja pracuje również nad aktualizacją swojego ustawodawstwa w celu uwzględnienia wszystkich aspektów zobowiązań wynikających z rezolucji.
Oprócz zwiększania bezpieczeństwa biologicznego i biobezpieczeństwa w Gruzji poprzez mechanizmy IHR (2005), BWC i 1540, Gruzja popiera również Europejską Strategię Bezpieczeństwa („Bezpieczna Europa w lepszym świecie”) i Strategię Unii Europejskiej przeciwko rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia („Skuteczny multilateralizm, zapobieganie i współpraca międzynarodowa”), przyjęte przez Radę Europejską w dniu 12 grudnia 2003 r., które określają rozprzestrzenianie jako jedno z pięciu kluczowych wyzwań dla bezpieczeństwa międzynarodowego, wraz z terroryzmem, konfliktami regionalnymi, niepowodzeniem państwa i przestępczością zorganizowaną.
Podobnie Gruzja popiera „Kompleksową, strategiczną politykę zapobiegania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia i obrony przed zagrożeniami CBRN” Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) z 2009 roku, która skupia się na zapobieganiu i wzmacnianiu międzynarodowych mechanizmów nieproliferacji (tj. BWC, rezolucja RB ONZ nr 1540, Inicjatywa na rzecz Bezpieczeństwa Proliferacji itp.); oraz zwiększona wymiana informacji, zaangażowanie, współpraca i wspólne szkolenia z krajami partnerskimi, organizacjami międzynarodowymi i regionalnymi oraz podmiotami cywilnymi.
Międzynarodowe warsztaty i szkolenia w Gruzji
Pod auspicjami Programu NATO „Nauka dla Pokoju”, Gruzja zorganizowała w czerwcu 2008 r. warsztaty na temat „Pojawiające się i endemiczne patogeny: postępy w wykrywaniu nadzoru i identyfikacji”, w których wzięło udział ponad 50 ekspertów z 10 krajów (Gruzja, USA, Wielka Brytania, Rosja, Ukraina, Kazachstan, Macedonia, Francja, Niemcy i Azerbejdżan).
Gruzja była również gospodarzem i współorganizatorem warsztatów „Southern Caucasus Workshop on Public Health, Security, and Law Enforcement Partnership in Bio-Incident Pre-Planning and Response” oraz związanego z nimi ćwiczenia „Southern Caucasus BioShield 2010 Tabletop Exercise (TTX)”, które odbyły się w Tbilisi w Gruzji w dniach 11-12 maja 2010 roku. Wydarzenia te były wspólnym wysiłkiem DTRA, HHS’s Office of the Assistant Secretary for Preparedness and Response (ASPR), and Georgia’s NCDC .
Over 80 participants were in attendance at the May 2010 meeting, from inter-governmental organizations (WHO, International Criminal Police Organization , NATO), U.Rząd Stanów Zjednoczonych (DoD, HHS, Departament Energii, Departament Stanu i Federalne Biuro Śledcze) oraz z organizacji zajmujących się zdrowiem publicznym, bezpieczeństwem lub egzekwowaniem prawa z Gruzji, Azerbejdżanu, Armenii, Kazachstanu, Mołdawii i Rumunii. W spotkaniach uczestniczyły również organizacje pozarządowe, takie jak VERTIC (Verification Research, Training and Information Centre), Bechtel i Global Green USA.
Warsztaty i ćwiczenia miały na celu:
-
Wzmocnienie lepszego zrozumienia odpowiednich procedur i wymagań społeczności zajmujących się zdrowiem publicznym, bezpieczeństwem i egzekwowaniem prawa w odpowiedzi na incydent biologiczny oraz zwiększenie ich wspólnej skuteczności w zakresie planowania wstępnego i reagowania na poziomie krajowym i regionalnym/międzynarodowym;
-
Poprawienie zrozumienia roli organizacji międzyrządowych i ich interakcji w procesie wymiany informacji i koordynowania reakcji międzynarodowej;
-
Podkreślenie koncepcji, zgodnie z którą wymiana informacji na wczesnych etapach incydentu biologicznego ma zasadnicze znaczenie dla skutecznego powstrzymania wybuchu epidemii/złagodzenia skutków incydentu biologicznego oraz dla ujęcia potencjalnych sprawców;
-
Przegląd istniejącej infrastruktury prawnej i regulacyjnej w zakresie środków krajowych zgodnych ze zobowiązaniami wynikającymi z BWC, rezolucji RB ONZ nr 1540 oraz IHR(2005) w celu powstrzymania incydentów biologicznych lub zagrożeń biologicznych, zapobiegania im i reagowania na nie.
Wydarzenia te skutecznie połączyły międzynarodową reakcję na incydent bioterrorystyczny wynikający ze zbieżności sieci przestępczych i terrorystycznych z zapobieganiem za pomocą mechanizmów nieproliferacji opisanych w niniejszym dokumencie:
-
BWC – poprzez podkreślenie skutecznego zakazu opracowywania, produkcji, nabywania, przekazywania, przechowywania, składowania i stosowania broni biologicznej i toksycznej oraz uwypuklenie traktatu jako kluczowego elementu wysiłków społeczności międzynarodowej na rzecz rozwiązania problemu rozprzestrzeniania broni masowego rażenia;
-
Rezolucja RB ONZ nr 1540 – poprzez podkreślenie wymogu, aby wszystkie państwa członkowskie ONZ powstrzymały się od udzielania wsparcia podmiotom niepaństwowym, które usiłują opracowywać, nabywać, produkować, posiadać, transportować lub wykorzystywać broń jądrową, chemiczną lub biologiczną oraz środki jej przenoszenia, a także obowiązku państw członkowskich dotyczącego ustanowienia i egzekwowania kontroli krajowych w celu zabezpieczenia materiałów związanych z bronią masowego rażenia i zapobiegania ich rozprzestrzenianiu; oraz
-
Wszechstronna, strategiczna polityka NATO w zakresie zapobiegania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia i obrony przed zagrożeniami CBRN – poprzez położenie nacisku na zapobieganie i wzmocnienie międzynarodowych mechanizmów nieproliferacyjnych oraz zwiększoną wymianę informacji, zaangażowanie, współpracę i wspólne szkolenia z narodami partnerskimi, organizacjami międzynarodowymi i regionalnymi oraz podmiotami cywilnymi.