W medycynie leczenie systemowe odnosi się do leków lub terapii, które potencjalnie wpływają na cały organizm. Leczenie miejscowe odnosi się do choroby lub urazu w konkretnym punkcie. Rak może być leczony na oba sposoby.
Lokalne (lub regionalne) leczenie jest wykonywane, gdy lekarz wie lub mocno podejrzewa obecność raka w jednej części ciała. Idealnie jest przeprowadzać je na wczesnym etapie rozwoju raka, przed wystąpieniem przerzutów. Chirurgia i radioterapia są metodami leczenia miejscowego, podobnie jak rzadziej stosowana terapia miejscowa i krioterapia.
Rak jest potencjalnie chorobą ogólnoustrojową – tak jak grypa. Wiele nowotworów pozostaje miejscowych. Albo układ odpornościowy organizmu, albo interwencja medyczna zapobiega ich rozprzestrzenianiu się na szeroką skalę. Eksperci szacują, że 50% wykrytych (zdiagnozowanych) nowotworów rozprzestrzenia się tak daleko, że uznaje się je za przerzutowe. Chirurgia i radioterapia są niepraktyczne w przypadku raka rozproszonego. Terapia systemowa, która obejmuje większość metod podawania chemioterapii, działa w całym organizmie, a zatem jest bardziej odpowiednia do leczenia rozległego raka. Środek chemioterapeutyczny przemieszcza się przez krwiobieg (lub układ limfatyczny) do wszystkich części ciała.
Mankamentem jest to, że wymagana jest większa ilość leków niż w przypadku terapii regionalnej, a efekty uboczne są w konsekwencji bardziej dotkliwe. Oprócz konwencjonalnej chemioterapii, do terapii systemowej zalicza się również terapię hormonalną i chemioterapię celowaną.
Lekarze stosują terapię systemową w różnych celach, w tym
- aby wyleczyć nowotwór / spowodować długotrwałą remediację
- terapia paliatywna / zmniejszenie nasilenia objawów
- terapia neoadiuwantowa przed operacją / terapia indukcyjna przed napromienianiem
- terapia adiuwantowa po leczeniu pierwotnym
- aby wydłużyć czas przeżycia pacjenta
.