Genetic Markers as a New Frontier
Markery genetyczne są kolejną grupą wskaźników, które od niedawna są włączane do wielu badań populacyjnych. Włączenie markerów genetycznych do analiz prawdopodobnie znacznie wzrośnie w ciągu najbliższych kilku lat. Większość dotychczasowych markerów pochodzi z DNA i w związku z tym stanowi nieodłączne ryzyko dla zdrowia danej osoby. Do niedawna tylko kilka wskaźników genetycznych polimorfizmów pojedynczych nukleotydów (SNPs) lub innych markerów było włączanych do badań populacyjnych. Najczęściej badanym kandydackim wskaźnikiem genetycznym, a także markerem o największej liczbie dowodów na powiązanie z wieloma wynikami zdrowotnymi związanymi z wiekiem, jest apolipoproteina E (APOE). W badaniach stwierdzono podwyższone ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera o późnym początku wśród osób z allelem APOE-ε4 (Corder i wsp., 1993; Poirier i wsp., 1993), a także zwiększone ryzyko wystąpienia CVD (Schilling i wsp. 2013). Podczas gdy wpływ genu APOE jest stosunkowo silny, ogólnie wyniki badań badających asocjację genów kandydujących na wyniki zdrowotne nie wskazywały na jednoznaczne zależności pomiędzy zdrowiem i długowiecznością a określonymi markerami kandydującymi z DNA (Christensen, Johnson, & Vaupel, 2006).
W ciągu ostatnich 2 lat dostępność informacji genetycznej na dużych próbach gwałtownie wzrosła i zmieniła podejście do wielu badań. US Health and Retirement Study stanowi obecnie największą próbę zawierającą najwięcej informacji genetycznych w populacjach osób dorosłych. Genotypowanie próbek z HRS zostało przeprowadzone przez NIH Center for Inherited Disease Research przy użyciu Illumina Human Omni-2.5 Quad beadchip, z pokryciem około 2,5 miliona SNP. Umożliwia to obecnie prowadzenie badań asocjacyjnych obejmujących cały genom (GWAS) w celu zbadania powiązań pomiędzy markerami genetycznymi a cechami, zachowaniami, wskaźnikami biologicznymi lub wynikami zdrowotnymi. W tym kontekście większość badaczy społecznych nie jest zainteresowana odkrywaniem genów, ale określeniem znaczenia genetyki w badaniach z zakresu nauk społecznych (Freese, 2008; Freese & Shostak, 2009). Ostatecznym celem wielu z nich jest odkrycie interakcji gen-środowisko, które mogą pomóc wyjaśnić, dlaczego niektórzy ludzie są bardziej narażeni na ryzyko pewnych wyników, a wiedza ta może być wykorzystana do doradzania ludziom o wysokim ryzyku określonych zachowań lub stylu życia (Boardman, Blalock, & Pampel, 2010; Boardman et al., 2011).
Do tej pory badacze poszukujący powiązań pomiędzy wynikami w naukach społecznych, np. otyłością, depresją, nie znaleźli wielu markerów genetycznych, które spełniałyby poziom istotności oczekiwany przez genetyków (0,05 × 10-8). Stało się tak nawet w przypadku bardzo dużych prób. Z tego powodu coraz częściej badacze społeczni łączą efekt wielu genów o nieco niższym poziomie istotności w wynik ryzyka, wychodząc z założenia, że wpływy genetyczne na złożone schorzenia wieku podeszłego wynikają z niewielkich efektów wielu genów. Takie podejście oparte na wynikach GWAS łączy efekty wielu markerów genetycznych w Polygenic Risk Score (PRS), który reprezentuje „obciążenie genetyczne” związane z fenotypem (Belsky & Israel, 2014; Belsky, Moffit, & Caspi, 2013; Wray, Goddard, & Visscher, 2008). PRS skonstruowane poprzez ważenie współczynników specyficznych dla SNP z GWAS (Dudbridge, 2013) zostały wykorzystane do oszacowania genetycznych powiązań z otyłością (Domingue i in., 2014), wzorców otyłości na przestrzeni wielu lat (Belsky i in., 2012), objawów depresyjnych w wielu falach w starzejącej się populacji (Levine, Crimmins, Prescott, Arpawong, & Lee, 2014), oraz przebiegu astmy dziecięcej (Belsky & Sears, 2014).
Dodatkowe miary genetyczne, które zmieniają się wraz z okolicznościami życiowymi, są coraz częściej dostępne w dużych badaniach populacyjnych. Długość telomerów jest postrzegana jako uogólniony marker starzenia się, który zmienia się wraz ze stresem związanym z okolicznościami życia i indywidualnym tempem starzenia się. Telomery skracają się wraz z replikacją, co sugeruje, że krótsze telomery są wskaźnikiem szybszego starzenia się. Krótsze telomery były związane z zachorowalnością (Demissie et al., 2006), śmiertelnością (Cawthon, Smith, O’Brien, Sivatchenko, & Kerber, 2003) i stresującymi okolicznościami (Epel et al., 2004).
Wśród amerykańskiej próby dorosłych National Health and Nutrition Examination Study (NHANES) stwierdzono, że telomery są krótsze wśród osób z niższym wykształceniem, palących papierosy i otyłych (Needham i in., 2013). Ostatnie badania w Anglii sugerują, że krótsze telomery są związane z obciążeniem allostatycznym i zmniejszonymi zasobami psychospołecznymi (Zalli et al., 2014).
Następną granicą dla badaczy społecznych jest analiza ekspresji genów (Cole, 2013). Analiza ekspresji, oparta na RNA, wskazuje, że ludzki genom odpowiada na okoliczności życiowe za pomocą różnych programów ekspresji genów. Negatywne warunki, takie jak stres (Creswell i in., 2012), samotność (Cole i in., 2007) i opieka nad pacjentem chorym na raka (Rohleder, Marin, Ma, & Miller, 2009) zostały powiązane ze zmianami w ekspresji genów, które zwiększają ryzyko różnych złych wyników zdrowotnych. Pozytywne warunki, takie jak dobrostan psychologiczny, mogą zmienić ekspresję genów w sposób, który powinien promować zdrowie (Fredrickson i in., 2013). Niski SES i niekorzystne okoliczności w dzieciństwie również były związane ze zmianami w profilowaniu genów wśród dzieci (Chen, Miller, Kobor, & Cole, 2010; Miller & Chen, 2006) i wykazano, że efekty te utrzymują się do dorosłości (Chen i in., 2010; Miller i in., 2009).
.