Idiosynkratyczne reakcje polekowe

Ten rozdział jest bezpośrednio związany z Sekcją D(ii) z Syllabusa Podstawowego CICM 2017, który oczekuje od kandydata na egzamin „zdefiniowania… idiosynkrazji…” wraz z kilkoma innymi powiązanymi terminami. Nawet jeśli pojawia się to w syllabusie, jest niezwykle mało prawdopodobne, aby ta konkretna definicja kiedykolwiek pojawiła się na egzaminie pisemnym, biorąc pod uwagę jej względną nieistotność. Zamiast definicji, rozpoznawanie i zarządzanie tymi zespołami jest prawdopodobnie bardziej istotną kwestią.

Jeśli chodzi o recenzowane zasoby zajmujące się tym tematem, Goodman & Gillman (12th ed) prawdopodobnie ma najlepszą wszechstronną definicję idiosynkrazji na stronie 76 wydania 12. (około strony 1.49). The Textbook of Pharmacology by Seth ma konkurencyjną definicję (około strony 1,49). Definicje te mają około jednego akapitu, co jest prawdopodobnie wystarczające dla pragmatycznego kandydata do egzaminu. Jeśli z jakiegokolwiek powodu wymagana jest znaczna głębia wiedzy, artykuł Uetrechta & Naisbitta (2013) byłby pojedynczym najlepszym źródłem.

Podsumowując:

Pharmacological definition of idiosyncrasy

The definition from Textbook of Pharmacology by Seth is:

„an unusual response or a highly exaggerated usual response to usual doses to some drugs in few individuals”

That’s probably as good as it gets. It is impossible to give a clear official definition for exam purposes because the term, as Uetrecht and Nasibitt put it, „has been used in various ways and has no clear definition”. These authors decided to describe it as

„an adverse reaction that does not occur in most patients treated with a drug and does not involve the therapeutic effect of the drug”.

That is quite different from Goodman & Gillman:

„Idiosynkrazja to nieprawidłowa reaktywność na substancję chemiczną, która jest swoista dla danego osobnika”

Ta definicja jest prawdopodobnie najbardziej odpowiednia, ponieważ jest krótka i ogólna. Pozwala również na idiosynkratyczny brak reakcji, czyli osobnika, który jest wyjątkowo niewrażliwy na daną substancję. Otwiera możliwość, że reakcja jest przedłużeniem efektu terapeutycznego leku (w przeciwieństwie do Uetrechta & Nasibitta) i nie ogranicza jej do reakcji wynikających ze „zwykłych” dawek, dopuszczając sytuacje, w których śmiesznie mała lub komicznie duża dawka leku wywołuje nieoczekiwany efekt.

Możliwość zdefiniowania tego terminu jest prawdopodobnie dość nieistotna z perspektywy rzeczywistego praktykowania medycyny intensywnej terapii. Bardziej interesującymi elementami byłyby prawdopodobnie przyczyny, konsekwencje i postępowanie w przypadku idiopatycznych reakcji polekowych.

Patofizjologia idiosynkratycznych reakcji polekowych

Sądzi się, że reakcje idiosynkratyczne są na ogół uwarunkowane immunologicznie. Nie ma zgody co do ich dokładnego mechanizmu i istnieje wiele wyjątków, które zaprzeczają każdej hipotezie. Podsumowując:

• Albo sam lek, albo reaktywny metabolit, wiąże się z białkiem
• Białko to ulega zmianie chemicznej i morfologicznej, przełamując samotolerancję
• Układ odpornościowy reaguje na to zmienione białko na wiele sposobów, które zwykle przypominają adaptacyjną odpowiedź immunologiczną, ale mogą również charakteryzować się eozynofilią

Prawie każda idiosynkratyczna odpowiedź ma odrębny zespół objawów i dysfunkcji narządów, ale istnieją pewne wspólne cechy.

• Zajęcie wielu narządów jest bardzo częste
• Zazwyczaj występuje (długi) okres pomiędzy rozpoczęciem stosowania leku a wystąpieniem objawów
• Ryzyko wystąpienia reakcji idiosynkratycznej nie wydaje się wzrastać wraz z dawką
• Prawie zawsze występuje wysypka skórna
• Reakcje te często ustępują pomimo kontynuowania leczenia lekiem naruszającym prawo z powodu rozwoju tolerancji.

Klasyczne przykłady reakcji idiosynkratycznych wywołanych przez leki

Istnieje duże prawdopodobieństwo, że jakiś okrutny scenariusz viva będzie wymagał od pocącego się kandydata na egzamin przedstawienia listy idiosynkratycznych reakcji na leki jako przykładów. Trudno jest znaleźć solidną ofertę z literatury. Oto krótka lista, która powstała w wyniku przeczesywania artykułów Knowlesa i wsp. (2000) oraz Park i wsp. (1992)