Znajdź źródła: „Phase angle” astronomy – news – newspapers – books – scholar – JSTOR (December 2009) (Learn how and when to remove this template message)
Kąt fazowy w obserwacjach astronomicznych to kąt pomiędzy światłem padającym na obserwowany obiekt a światłem odbitym od tego obiektu. W kontekście obserwacji astronomicznych jest to zazwyczaj kąt Słońce-obiekt-obserwator.
Dla obserwacji naziemnych, „Słońce-obiekt-Ziemia” to często prawie to samo co „Słońce-obiekt-obserwator”, gdyż różnica zależy od paralaksy, która w przypadku obserwacji Księżyca może wynosić nawet 1°, czyli dwie średnice Księżyca w pełni. Wraz z rozwojem podróży kosmicznych, a także w hipotetycznych obserwacjach z innych punktów przestrzeni, pojęcie kąta fazowego uniezależniło się od Słońca i Ziemi.
Etymologia terminu związana jest z pojęciem faz planetarnych, gdyż jasność obiektu i jego wygląd jako „faza” jest funkcją kąta fazowego.
Kąt fazowy zmienia się w zakresie od 0° do 180°. Wartość 0° odpowiada pozycji, w której iluminator, obserwator i obiekt są współliniowe, przy czym iluminator i obserwator znajdują się po tej samej stronie obiektu. Wartość 180° odpowiada pozycji, w której obiekt znajduje się pomiędzy iluminatorem a obserwatorem, znanej jako koniunkcja dolna. Wartości mniejsze niż 90° oznaczają rozpraszanie wsteczne; wartości większe niż 90° oznaczają rozpraszanie do przodu.
Dla niektórych obiektów, takich jak Księżyc (patrz fazy Księżyca), Wenus i Merkury kąt fazowy (widziany z Ziemi) obejmuje pełny zakres 0-180°. Planety nadrzędne obejmują krótsze zakresy. Na przykład dla Marsa maksymalny kąt fazowy wynosi około 45°.
Jasność obiektu jest funkcją kąta fazowego, który jest na ogół gładki, z wyjątkiem tzw. spajków opozycji w pobliżu 0°, które nie dotyczą gazowych olbrzymów lub ciał o wyraźnych atmosferach, oraz gdy obiekt staje się coraz bledszy w miarę zbliżania się kąta do 180°. Zależność ta jest określana jako krzywa fazowa.