Legendy Ameryki

Wyprawa Lewisa i Clarka (1804-1806) była pierwszą lądową ekspedycją Stanów Zjednoczonych do wybrzeża Pacyfiku i z powrotem.

Zakup Luizjany w 1803 roku wywołał zainteresowanie ekspansją na zachodnie wybrzeże. Kilka tygodni po zakupie, prezydent Stanów Zjednoczonych Thomas Jefferson, zwolennik ekspansji na zachód, zlecił Kongresowi USA przeznaczenie 2500 dolarów na wysłanie małej jednostki armii amerykańskiej, która miała zbadać zachód aż do Oceanu Spokojnego. Po drodze mieli oni zbadać i sporządzić szczegółowe raporty o plemionach indiańskich, geografii, klimacie, roślinach i zwierzętach, a także ocenić potencjalną ingerencję brytyjskich i francusko-kanadyjskich myśliwych i traperów, którzy byli już dobrze zadomowieni na tym terenie. Ponadto, jednym z głównych celów Jeffersona było odnalezienie przez jednostkę drogi wodnej, która połączyłaby wschód z zachodem.

Jefferson wybrał 28-letniego kapitana armii, Meriwethera Lewisa, aby poprowadził ekspedycję, znaną później jako Korpus Odkrywców. Lewis, z kolei, wybrał byłego towarzysza z armii, 32-letniego Williama Clarka, na współdowódcę ekspedycji. Z powodu biurokratycznych opóźnień w armii amerykańskiej Clark oficjalnie posiadał wówczas jedynie stopień podporucznika, ale Lewis zataił to przed ludźmi i podzielił się z nimi przywództwem ekspedycji, zawsze odnosząc się do Clarka jako „kapitana”.

Lewis i Clark dotarli do punktu postoju u zbiegu rzek Missisipi i Missouri w pobliżu St. Louis w stanie Missouri w grudniu 1803 roku. Tam rozbili obóz na zimę przy ujściu Wood River, po stronie Illinois rzeki Mississippi. Przez zimę obaj kapitanowie rekrutowali młodych leśników, żeglarzy i żołnierzy, którzy zgłosili się na ochotnika z pobliskich posterunków wojskowych.

By spring, the group, comprised of approximately 40 men, began their historic journey on May 14, 1804. Through the long, hot summer, they laboriously worked their way westward on the Missouri River, soon passing Le Rochette, the last white settlement on the Missouri River. From there they continued through what is now Kansas City, Missouri, then along the present-day borders of Kansas, Nebraska, and Iowa. Along the way, the group experienced problems within its ranks, including disciplinary floggings, two desertions, and a man dishonorably discharged for mutiny. 20 sierpnia 1804 roku Korpus Odkrywców poniósł pierwszą i jedyną śmierć, kiedy to sierżant Charles Floyd zmarł na atak ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego.

Podczas pobytu w dzisiejszej Dakocie Południowej banda Teton Sioux próbowała zatrzymać ich łodzie, ale kiedy odkrywcy pokazali swoją lepszą broń, pozwolono im płynąć dalej.

Pierwszą zimę spędzili w pobliżu dzisiejszego Washburn w Północnej Dakocie wśród Indian Mandan. Na północnym brzegu rzeki Missouri zbudowali fort z bali, który nazwali Fort Mandan, na cześć miejscowych Indian. W tym czasie ekspedycja przebyła już około 1500 mil. Odkrywcy spędzili zimę polując, zdobywając informacje na temat dalszej drogi i wyrabiając narzędzia, które później wymieniali na zapasy. Spotkali tam francusko-kanadyjskiego handlarza o nazwisku Touissant Charbonneau i jego młodą ciężarną żonę, Sacagawea.

Plemienna ojczyzna Sacagawea leżała w Górach Skalistych daleko na zachodzie, a ona sama mówiła zarówno w dialekcie Shoshone, jak i Minitari. Lewis i Clark postanowili zatrudnić Charbonneau i Sacagawea, aby im towarzyszyli, pełniąc rolę przewodników i tłumaczy. W lutym w forcie Mandan urodził się syn Sacagawei, a kiedy w kwietniu ekspedycja wyruszyła ponownie, młoda rodzina dołączyła do niej.

Po drodze Sacagawea okazała się jeszcze bardziej pomocna, niż początkowo sądzono, ponieważ pełniła również rolę rozjemcy i negocjowała w sprawie koni i zaopatrzenia po drodze.

Wyprawa kontynuowała podróż w górę rzeki Missouri i w głąb terytorium Montany, ale w miarę zbliżania się do Gór Skalistych przepływ rzeki Missouri zaczął słabnąć. Gdy ekspedycja zbliżyła się do źródeł rzeki głęboko w górach, została zmuszona do rozpoczęcia podróży drogą lądową. Chociaż wierzyli, że rzeka Missouri połączy się z inną wielką rzeką prowadzącą do Pacyfiku, ekspedycja odkryła, że takie łatwe połączenie nie istnieje.

Ekspedycja kontynuowała podróż lądem, przemierzając znaczną część dzisiejszego północnego Idaho, aż dotarła do rzek Clearwater i Snake, gdzie znów mogli podróżować łodzią. Ekspedycja poruszała się szybciej drogą wodną, docierając w końcu do Columbia River w połowie października. W listopadzie 1805 roku, jakieś 18 miesięcy po opuszczeniu St. Louis, Lewis zauważył Mt. Hood, górę znaną z tego, że znajduje się bardzo blisko oceanu. Jednak zima była nad nimi, więc wkrótce założyli stałe zimowe mieszkanie na południe od rzeki Kolumbia, w pobliżu dzisiejszej Astorii w stanie Oregon, które nazwali Fort Clatsop. Ekspedycja spędziła opisywaną przez siebie długą, mokrą zimę, przygotowując się do podróży do domu, warząc sól z oceanu, polując na łosie i inne dzikie zwierzęta.

Odkrywcy rozpoczęli podróż do domu 23 marca 1806 roku, a po powrocie Lewis i Clark rozdzielili się. Clark poprowadził jedną grupę w górę rzeki Yellowstone, podczas gdy Lewis poprowadził drugą grupę w kierunku dzisiejszej północno-środkowej Montany i prowincji Alberta. W sierpniu spotkali się nad rzeką Missouri i powrócili do St. Louis 23 września 1806 roku.

Przez całą podróż Lewis i Clark nieustannie zbierali próbki roślin, zwierząt i ptaków, jednocześnie dokumentując spotkania z wieloma Indianami, których spotykali po drodze. Ich szczegółowe obserwacje klimatu, krajobrazu, zbiorowisk roślinnych oraz populacji ludzkich i zwierzęcych podczas 8000-milowej podróży w obie strony były cenne dla rozwijającego się narodu.

Mimo że ekspedycja nie znalazła Przejścia Północno-Zachodniego, znacznie poszerzyła wiedzę o nowo nabytym terytorium i otworzyła drzwi do osadnictwa na zachodzie.

Po zakończeniu wyprawy Lewis został gubernatorem Terytorium Luizjany w 1807 roku. Jego kariera zaczęła się dobrze, ale dwa lata później pojawiły się kontrowersje związane z finansami rządowymi i Lewis zaplanował podróż do Waszyngtonu w celu rozwiązania sporu. Podróżując przez Tennessee, gubernator Meriwether Lewis 11 października 1809 roku zmarł w tajemniczy sposób od ran postrzałowych zadanych mu w Grinder’s Stand, publicznej gospodzie. Nie wiadomo, czy został zamordowany, czy popełnił samobójstwo. Jego grób leży tam, gdzie zmarł, na terenie dzisiejszego Natchez Trace National Parkway w pobliżu Hohenwald w stanie Tennessee.

W międzyczasie Clark został generałem brygady tego terytorium w marcu 1807 roku. W 1813 r. został mianowany gubernatorem Terytorium Missouri, które to stanowisko piastował aż do powstania stanu Missouri w 1820 r. W 1822 roku prezydent Monroe mianował go superintendentem do spraw Indian. Był ponownie mianowany na to stanowisko przez każdego kolejnego prezydenta i pełnił tę funkcję do końca życia. Generał William Clark zmarł z przyczyn naturalnych w St. Louis, 1 września 1838 roku i został pochowany w kwaterze rodzinnej Clarków na cmentarzu Bellefontaine w St. Louis, Missouri.

Dzisiaj Narodowy Historyczny Szlak Lewisa i Clarka można nadal przemierzać wzdłuż rzek Missouri i Columbia. Choć wiele się zmieniło w ciągu ostatnich stuleci, wiele fragmentów szlaku pozostało nienaruszonych. At 3,700 miles, the Lewis & Clark National Historic Trail is the second-longest of the 23 National Scenic and National Historic Trails. It begins at Hartford, Illinois and passes through portions of Missouri, Kansas, Iowa, Nebraska, South Dakota, North Dakota, Montana, Idaho, Oregon, and Washington.

Many people follow the trail by auto while the more adventurous can still find many sections that encourage boating, biking, or hiking.

© Kathy Weiser/Legends of America, updated, October 2019.

Also See:

Lewis & Clark Scenic Byway

Sacagawea – Leading Lewis & Clark

Lewis & Clarks’ Fort Mandan

William Clark – Co-Leader of the Corps of Discovery Expedition

The Louisiana Purchase

The Mysterious Death of Meriwether Lewis

Old West Explorers, Trappers, Traders & Mountain Men