Mesjasz Haendla – premiera w Dublinie

W dzisiejszych czasach wykonywanie oratorium Mesjasz George’a Friderica Haendla w okresie Bożego Narodzenia jest tradycją niemal tak głęboko zakorzenioną jak dekorowanie choinek i wieszanie pończoch. W kościołach i salach koncertowych na całym świecie ten najsłynniejszy utwór muzyki sakralnej w języku angielskim wykonywany jest zarówno w całości, jak i w skrócie, zarówno z udziałem publiczności, jak i bez niej, ale prawie zawsze i wyłącznie w tygodniach poprzedzających obchody Bożego Narodzenia. Wielu zdziwiłaby więc wiadomość, że Mesjasz nie był pierwotnie pomyślany jako utwór bożonarodzeniowy. Mesjasz miał swoją światową premierę 13 kwietnia 1742 roku, w okresie chrześcijańskiego Wielkiego Postu, w zdecydowanie świeckim kontekście sali koncertowej w Dublinie, w Irlandii.

Inspiracją dla Mesjasza był uczony i redaktor Charles Jennens, pobożny i ewangeliczny chrześcijanin, głęboko zaniepokojony rosnącym wpływem deizmu i innych nurtów myśli oświeceniowej, które on i inni uważali za niereligijne. Opierając się na materiałach źródłowych zawartych w Biblii Króla Jakuba i The Book of Common Prayer, Jennens skompilował i zredagował zwięzłą destylację doktryny chrześcijańskiej, począwszy od starotestamentowych proroctw o przyjściu Mesjasza, poprzez narodziny, ukrzyżowanie i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, a skończywszy na obiecanym Drugim Przyjściu i Dniu Sądu Ostatecznego. Jennens zaniósł libretto do swego przyjaciela George’a Friderica Handla i zaproponował, by stało się ono podstawą oratorium przeznaczonego wyraźnie do wykonania w świeckiej oprawie w tygodniu bezpośrednio poprzedzającym Wielkanoc. „Mesjasz miałby być skierowany do ludzi, którzy podczas Tygodnia Męki Pańskiej przyszli do teatru, a nie do kościoła – twierdzi Ruth Smith, badaczka twórczości Haendla z Cambridge – aby przypomnieć im o ich rzekomej wierze i możliwym losie.”

Ta dydaktyczna misja mogła zainspirować Jennensa do napisania Mesjasza, ale trzeba przyznać, że to transcendentna muzyka George’a Friderica Haendla sprawiła, że dzieło to stało się tak ponadczasowe i inspirujące. Mesjasz zyskał powszechną popularność dopiero w ostatnich latach życia Haendla, pod koniec lat pięćdziesiątych XVIII wieku, ale ponad dwa wieki później pozostaje jednym z najbardziej znanych dzieł muzycznych epoki baroku. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że Haendel skomponował partyturę Mesjasza w ciągu zaledwie 24 dni, zaczynamy rozumieć niezwykły szacunek, jakim darzyli go niektórzy z jego zwolenników. Jak powiedział o Haendlu Ludwig van Beethoven: „To największy kompozytor, jaki kiedykolwiek żył. Odkryłbym głowę i uklęknąłbym przed jego grobem.”

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.