7.2 Monopol
Często, głównym czynnikiem zniechęcającym do wysoce konkurencyjnego rynku jest siła rynkowa posiadana przez sprzedawców. W tym rozdziale rozważymy najsilniejszą formę siły rynkowej sprzedawcy, zwaną monopolem Najsilniejsza forma siły rynkowej sprzedawcy; struktura rynku, w której istnieje tylko jeden sprzedawca posiadający siłę rynkową. In a monopoly there is only one seller, called a monopolistThe one seller that possesses market power..
Recall that in perfect competition, each firm sees the demand curve it faces as a flat line, so it presumes it can sell as much as it wants, up to its production limit, at the prevailing market price. Nawet jeśli ogólna krzywa popytu na rynku obniża się wraz ze wzrostem wielkości sprzedaży, pojedyncza firma w warunkach konkurencji doskonałej postrzega ją inaczej, ponieważ jest małym uczestnikiem rynku i przyjmuje ceny jako dane. W przypadku płaskich krzywych popytu cena i przychód krańcowy są takie same, a ponieważ producent maksymalizujący zysk decyduje, czy zwiększyć czy zmniejszyć wielkość produkcji, porównując swój koszt krańcowy z przychodem krańcowym, w tym przypadku producent w doskonałej konkurencji będzie sprzedawał więcej (jeśli ma taką możliwość) aż do punktu, w którym koszt krańcowy zrówna się z ceną.
W monopolu krzywa popytu widziana przez pojedynczą firmę sprzedającą jest całą krzywą popytu rynkowego. Jeśli krzywa popytu na rynku jest nachylona w dół, monopolista wie, że przychód krańcowy nie będzie równy cenie. Jak mówiliśmy w Rozdziale 2 „Kluczowe miary i związki”, kiedy krzywa popytu jest nachylona w dół, przychód krańcowy odpowiadający każdej ilości i cenie na krzywej popytu jest mniejszy niż cena (patrz Rysunek 7.1 „Wykres przedstawiający optymalną ilość i cenę dla monopolisty w stosunku do ceny i ilości równowagi na wolnym rynku”). Ponieważ warunkiem optymalnego zysku sprzedawcy jest sytuacja, w której przychód krańcowy równa się kosztowi krańcowemu, monopolista zdecyduje się działać przy ilości, w której te dwie wielkości są w równowadze, co będzie miało miejsce przy ilości oznaczonej QM na Rysunku 7.1 „Wykres przedstawiający optymalną ilość i cenę dla monopolisty w odniesieniu do ceny i ilości równowagi na wolnym rynku”.
Ponieważ monopolista ma pełną kontrolę nad sprzedażą, będzie sprzedawał tylko w ilości, w której przychód krańcowy jest równy kosztowi krańcowemu, ale będzie sprzedawał po wyższej cenie związanej z tą ilością na krzywej popytu, PM, a nie po koszcie krańcowym przy ilości QM.
Rysunek 7.1 Wykres przedstawiający optymalną ilość i cenę dla monopolisty w stosunku do ceny i ilości równowagi na wolnym rynku
Gdyby krzywa kosztu krańcowego dla monopolisty była zamiast tego połączonymi krzywymi kosztów krańcowych małych firm w doskonałej konkurencji, krzywa kosztu krańcowego odpowiadałaby krzywej podaży rynkowej. Równowaga rynkowa w warunkach konkurencji doskonałej wystąpiłaby przy wielkości QC, przy cenie PC. Monopolista mógłby sobie pozwolić na funkcjonowanie przy tej samej wielkości i cenie i może nawet osiągnąć pewien zysk ekonomiczny. Jednak przy tej wielkości koszt krańcowy jest większy niż przychód krańcowy, co wskazuje na większy zysk z działania przy mniejszej wielkości i wyższej cenie. Najwyższy zysk będzie wynikał ze sprzedaży jednostek QM po cenie PM. Niestety, konsumenci radzą sobie gorzej przy optymalnym działaniu monopolisty, ponieważ płacą wyższą cenę i kupują mniej jednostek. I jak zauważyliśmy w poprzednim rozdziale, strata w nadwyżce konsumenta przekroczy zysk monopolisty. Jest to główny powód, dla którego monopole są zniechęcane, jeśli nie zdelegalizowane, przez rządy.