Znanym cytatem z dramatu Williama Szekspira Juliusz Cezar jest „Strzeżcie się idów marcowych”. Jest on wypowiadany przez wróżbitę na początku sztuki, a według Plutarcha wydarzenie to miało miejsce w rzeczywistości. Ostrzeżenie zapowiada ostateczne zabójstwo Cezara; ale czym są idi marcowe?
Nie ma nic z natury niepokojącego w idach. W starożytnym kalendarzu rzymskim ides to dzień pełni księżyca, przypadający mniej więcej w środku miesiąca: 15 marca, maja, lipca i października oraz 13 dnia innych miesięcy. Podczas gdy słowo może być śledzone do łacińskiego idus, pochodzenie jest nieznane.
Dwa inne podobne, mniej znane, słowa również istnieją w języku angielskim: nones i calends (lub kalends). Zgodnie ze starożytnym kalendarzem rzymskim, nones przypada na dziewiąty dzień przed ides (a więc 7 marca, maja, lipca i października oraz 5 dnia pozostałych miesięcy), natomiast calends odnosi się do pierwszego dnia miesiąca. Te trzy słowa były również używane jako wyznaczniki, na podstawie których obliczano inne daty, stąd takie wyrażenia jak „the fifth of the ides of October” lub „the fifth ides of October”, oznaczające piąty dzień (licząc łącznie) przed ides of October, tj. 11 października.e. the 11th of October.
So, each month had an ides – and a nones and a calends – but the ides of March has been singled out for posterity, simply because of Shakespeare’s use of the words – and an inauspicious date for Julius Caesar.