Parthia, starożytna kraina odpowiadająca w przybliżeniu współczesnemu regionowi Khorāsān w Iranie. Termin ten jest również używany w odniesieniu do imperium Partów (247 p.n.e.-ad 224). Pierwsze pewne wystąpienie nazwy jest jako Parthava w inskrypcji Bīsitūn (ok. 520 p.n.e.) achemenidzkiego króla Dariusza I, ale Parthava może być tylko dialektalną odmianą nazwy Parsa (perski).
Nic nie wiadomo o historii Partii, gdy była częścią satrapii imperium Achemenidów. Została przyłączona do Hyrkanii (obecny Gorgān, Iran) w czasach Aleksandra Wielkiego, a obie pozostały razem jako prowincja królestwa Seleucydów. Za panowania Seleucusa I (312-281 p.n.e.) i Antiochusa I Sotera (281-261) koczownicy Parni (Aparni) prawdopodobnie przenieśli się z Azji Środkowej do Partii i wydaje się, że przyjęli mowę Partów i zostali wchłonięci przez ludność osiadłą.
Według tradycji (nieco kwestionowanej) pierwszym władcą Partów i założycielem imperium partyjskiego był Arsaces I, który był gubernatorem pod rządami Diodotusa, króla Greków baktryjskich, a który zbuntował się i uciekł na zachód, by ustanowić własne rządy (ok. 250-c. 211 p.n.e.). Do 200 r. p.n.e. następcy Arsacesa byli już mocno osadzeni wzdłuż południowego brzegu Morza Kaspijskiego. Później, dzięki podbojom Mitradatesa I (panował 171-138 p.n.e.) i Artabanusa II (panował 128-124 p.n.e.), cały Płaskowyż Irański oraz dolina Tygrysu i Eufratu znalazły się pod kontrolą Partów. Partowie byli jednak niepokojeni przez ataki nomadów na ich północno-wschodnich granicach, a także przez ataki Scytów. Mitradates II Wielki (panował w latach 123-88 p.n.e.), pokonując Scytów, przywrócił na pewien czas władzę Arsacydów. Pokonał też Artawaza, króla większej Armenii, którego syn Tigranes stał się zakładnikiem w rękach Partów i został wykupiony tylko za znaczne terytorium. W 92 r. p.n.e. Mitradates II, którego siły nacierały na północną Syrię przeciwko słabnącym Seleucydom, zawarł pierwszy traktat między Partią a Rzymem. Choć nękany powstaniami i wojnami granicznymi, Mitradates II nadal kontrolował Iran i północną Mezopotamię aż do swojej śmierci, po której rywalizujące dynastyczne pretendenci walczyli o główne terytoria. Zamieszanie skończyło się około roku 76/75 p.n.e., gdy ośmioletni król Sanatruces (być może syn Mitradatesa I) został osadzony na tronie Partów przez środkowoazjatyckie plemię Sacaraucae. Jednak dopiero syn i następca Sanatrucesa, Phraates III (panował w latach 70-58/57 p.n.e.), sprawił, że imperium znów było w miarę ustabilizowane.
Najwcześniejszą stolicą Partów była prawdopodobnie Dara (współczesny Abivard); jedną z późniejszych stolic było Hecatompylos, prawdopodobnie w pobliżu współczesnego Dāmghān. Imperium było rządzone przez niewielką parthijską arystokrację, która z powodzeniem wykorzystywała organizacje społeczne ustanowione przez Seleucydów i która tolerowała rozwój królestw wasalnych. Partowie, choć nie byli ludem wynalazczym, kontrolowali większość szlaków handlowych między Azją a światem grecko-rzymskim, a kontrola ta przyniosła im wielkie bogactwo, które wykorzystali na szeroko zakrojoną działalność budowlaną.
Feudalna i zdecentralizowana struktura imperium Partów może pomóc wyjaśnić, dlaczego, choć założone na aneksji i wiecznie zagrożone przez wrogie armie zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie, nigdy nie podjęło silnej ofensywy po czasach Mitradatesa II. Parthia miała tendencję do pozostawania w defensywie i nawet w tej roli często brakowało jej energii. Wojny między Partią a Rzymem nie zostały więc zapoczątkowane przez Partów, którzy zostali głęboko zranieni przez inwazję Pompejusza, ale przez sam Rzym. Rzym uważał się za zobowiązany do przejęcia spadku po Aleksandrze Wielkim i od czasów Pompejusza nieustannie próbował podporządkować sobie kraje hellenistyczne aż po rzekę Eufrat, a miał ambicje posunąć się jeszcze dalej na wschód. W tym celu Marek Licyniusz Krassus, triumwir rzymski w 54 r. p.n.e., podjął ofensywę przeciwko Partii; jego armia została jednak rozgromiona w następnym roku pod Carrhae. Po tej bitwie Mezopotamia została odzyskana przez Partów, ale poza spustoszeniem Syrii (51 r. p.n.e.) groźba ataku Partów na Imperium Rzymskie nigdy się nie zmaterializowała. Przez ponad dwa stulecia Rzym ze swej strony od czasu do czasu naciskał na Partów i popierał tego czy innego pretendenta do tronu partyjskiego. Po panowaniu (ok. ad51-80) Vologesesa I nastąpił okres wielkich niepokojów w historii Partii, podczas którego w pewnych okresach panowało jednocześnie dwóch lub więcej królów. Cesarze rzymscy Trajan (w 115-117) i Septymiusz Sewerus (w 198) przeniknęli głęboko na terytorium Partów, a ci i inni zagraniczni najeźdźcy, jak się wydaje, sparaliżowali królestwo Partów. W końcu, w południowym Iranie nowa dynastia Sāsānians, pod przywództwem Ardashira I (panował w latach 224-241), obaliła parthijskich książąt, kończąc historię Parthii.