Predicting Cancer Following a Diagnosis of High-Grade Prostatic Intraepithelial Neoplasia on Needle Bioplasia: Data on Men with More than One Follow-Up Biopsy
Kronz JD, Allan CH, Shaikh AA, Epstein JI.
Am J Surg Pathol. 2001;25:1079-1085 .
Kronz, Epstein, i współpracownicy zakwestionowali dogmat o potrzebie powtórnej biopsji prostaty po wstępnym rozpoznaniu HGPIN. W retrospektywnej analizie 245 mężczyzn, u których jedynym nieprawidłowym wynikiem wstępnej biopsji gruczołu krokowego była HGPIN i którzy mieli co najmniej jedną biopsję kontrolną, stwierdzili, że powtórna biopsja gruczołu krokowego zidentyfikowała raka u 32,2% mężczyzn ogółem. U mężczyzn, u których wykonano tylko jedną biopsję kontrolną, raka stwierdzono tylko u 24,5%. Jedynym niezależnym histologicznym czynnikiem predykcyjnym rozpoznania raka gruczołu krokowego w kolejnej biopsji była „liczba rdzeni z HGPIN”. Ryzyko wystąpienia raka gruczołu krokowego wzrastało wraz ze wzrostem liczby rdzeni, w których stwierdzono obecność HGPIN podczas pierwotnej biopsji. U mężczyzn, u których stwierdzono obecność od 1 do 2 rdzeni, prawdopodobieństwo wystąpienia raka w kolejnej biopsji wynosiło 30%, natomiast u mężczyzn, u których stwierdzono obecność 3 lub więcej niż 3 rdzeni z rozpoznaniem HGPIN, prawdopodobieństwo wystąpienia raka w kolejnej biopsji wynosiło odpowiednio 40% i 75% (patrz ryc. 1). Kilka zmiennych (np. liczba gruczołów HGPIN, maksymalny odsetek gruczołów objętych HGPIN, widoczność jąder, odsetek komórek z widocznymi jąderkami, wzór wysokiego HGPIN, wyniki cyfrowego badania per rectum, wyniki transrektalnego badania ultrasonograficznego, wywiad rodzinny w kierunku raka gruczołu krokowego, stężenie antygenu swoistego dla gruczołu krokowego w czasie pierwotnej biopsji gruczołu krokowego oraz tempo zmian stężenia PSA w surowicy) nie wykazało wartości predykcyjnej w odniesieniu do tego, czy kolejna biopsja gruczołu krokowego wykaże obecność raka. Autorzy stwierdzają, że HGPIN rzeczywiście wiąże się z istotnym klinicznie prawdopodobieństwem wykrycia raka w kolejnej biopsji gruczołu krokowego (łącznie 30%) oraz że wraz ze wzrostem liczby rdzeni z HGPIN wzrasta prawdopodobieństwo wykrycia raka gruczołu krokowego (do 75%, gdy w więcej niż trzech rdzeniach stwierdza się tę nieprawidłowość histologiczną). Ostrzegają oni również, że jeśli rak nie zostanie wykryty w dwóch pierwszych biopsjach kontrolnych po wstępnym rozpoznaniu HGPIN, jest mało prawdopodobne, aby rak został wykryty w kolejnych biopsjach, a pacjent powinien być odpowiednio monitorowany poprzez coroczne badania i oznaczanie PSA. Rycina 1 przedstawia graficznie prawdopodobieństwo wystąpienia raka gruczołu krokowego w kolejnej biopsji dla wszystkich przypadków w tym badaniu, jak również dla przypadków, w których wykonano wiele biopsji gruczołu krokowego po wstępnym rozpoznaniu HGPIN.
Ryzyko wystąpienia raka w kolejnej biopsji w zależności od liczby rdzeni z śródnabłonkową neoplazją gruczołu krokowego o wysokim stopniu złośliwości. Dane pochodzą z Konz JD, Allen CH, Shaikh AA, Epstein JI. Predicting cancer following a diagnosis of high-grade prostatic intraepithelial neoplasia on needle biopsy. Am J Surg Pathol. 2000;25:1079-1085.
Badanie to podkreśla znaczenie rozpoznania HGPIN w biopsji gruczołu krokowego i związane z tym ryzyko znalezienia gruczolakoraka w kolejnych biopsjach, które waha się od 30% do 75%, w zależności od tego, jak dużo HGPIN było widoczne w początkowej biopsji. Wyniki te należy analizować, pamiętając o znanym odsetku fałszywie ujemnych wyników biopsji prostaty, który może wynosić od 10% do 25%, w zależności od liczby rdzeni i zastosowanego szablonu biopsji. Podsumowując, chociaż stwierdzenie HGPIN naraża mężczyznę na większe ryzyko wystąpienia raka w kolejnej biopsji niż w przypadku, gdyby biopsja była łagodna, to zwiększone ryzyko wynosi tylko 30% i nie różni się aż tak bardzo od ryzyka stwierdzenia raka gruczołu krokowego w powtórnej biopsji, gdyby biopsja była łagodna (w niektórych badaniach wynosi ono aż 25%). Oczywiście potrzebne są dodatkowe czynniki, aby w pełni określić, czy istnieją podgrupy mężczyzn z HGPIN, u których ryzyko późniejszego rozpoznania raka gruczołu krokowego, wymagającego natychmiastowego powtórzenia biopsji, jest wyraźnie wyższe. To ważne badanie było pierwszym, które udokumentowało, że objętość HGPIN (np. liczba rdzeni) niesie ze sobą istotne informacje dotyczące stratyfikacji ryzyka. Jeśli wyniki te zostaną potwierdzone w przyszłych badaniach prospektywnych i/lub wieloinstytucjonalnych, może być konieczna bardziej racjonalna strategia ponownej biopsji u mężczyzn z HGPIN po dodatkowej biopsji gruczołu krokowego.